Chamaryn chijd – Wikipedia, wolna encyklopedia

Chamaryn chijd

Хамарын хийд

Państwo	Mongolia
Miejscowość
Kościół	Buddyzm tybetański
Założyciel klasztoru	Dandzanrawdża
Data budowy	1820
Data zamknięcia	1938
Data reaktywacji	lata 90. XX w.
Położenie na mapie Mongolii Chamaryn chijd
44°35′50″N 110°16′25″E/44,597217 110,273481
Multimedia w Wikimedia Commons

Chamaryn chijd (mong. Хамарын хийд) – klasztor buddyjski na południu Mongolii, w ajmaku wschodniogobijskim, około 47 km na południe od stolicy prowincji Sajnszand. Niegdyś stanowił jeden z najważniejszych i największych kompleksów klasztornych na terenie pustyni Gobi, główne centrum monastyczne, kulturowe i edukacyjne szkoły „Czerwonych Czapek”, opozycyjnej wobec dominującej w Mongolii szkoły „Żółtych Czapek”.

Klasztor został założony w 1820 przez Dandzanrawdżę, charyzmatycznego 17-letniego mnicha lamajskiego szkoły Ningmy. Dandzanrawdża wybrał miejsce na powstanie klasztoru, wierząc, że okolice promieniowały duchową energią rozwijaną przez pustynię Gobi. Na północ od klasztoru leży szereg jaskiń, w których mnisi mogli w izolacji praktykować różne poziomy medytacji przez 108 dni (liczba ta jest uważana za świętą w buddyzmie). W czasie największej świetności klasztoru na jego terenie istniało 80 świątyń, zaś żyło w nim około 5000 mnichów.

Dandzanrawdża, który w 1811 został uznany za wcielenie ważnego dostojnika buddyjskiego, był nauczycielem, poetą, pisarzem, mistrzem sztuk walki, architektem, dramaturgiem, kompozytorem, malarzem i uzdrowicielem, ale także krytykiem mongolskiego społeczeństwa. Popierał ideę edukacji publicznej i szacunku dla kobiet. Szukając sposobu realizacji dla swych oświeconych idei, założył klasztor na surowej pustyni Gobi, aby służył jako model bardziej oświeconego społeczeństwa. Klasztor ulokowany był wówczas w malowniczej okolicy nad rzeką, pośród drzew gobijskiej oazy. Odbywały się w nim ważne obrzędy religijne, wystawiano tu m.in. rytualny buddyjski taniec cam. Klasztor społecznie zrósł się głęboko z otaczającą społecznością; na swym terenie zawierał szkołę, bibliotekę publiczną, muzeum, a także salę poezji. Znajdował się tu również pierwszy w historii profesjonalny mongolski teatr publiczny – dacan Namtar Duulach, który opłacał grupę około 300 artystów, którzy występowali na terenie całej Gobi. Od lat 30. XIX wieku działała szkoła dla dzieci – dacan Chüüchdijn – która dostarczała pozareligijną edukację w mongolskiej i tybetańskiej literaturze, matematykę, nauki przyrodnicze i historię. Dandzanrawdża, nazywany także „Władcą Gobi”, odcisnął mocne piętno na założony przez siebie klasztor. Do dziś wystawia się tu napisaną przez niego sztukę teatralną Historia życia księżycowej kukiełki^[1].

W latach 1937–38, w ramach komunistycznej walki z religią, mieszkających w kompleksie mnichów zabito, wypędzono lub zmuszono do przejścia do stanu świeckiego, kilkadziesiąt świątyń wchodzących w skład kompleksu zostało zrównanych z ziemią, a las otaczający klasztor wykarczowano, by zatrzeć wszelkie ślady dawnego położenia buddyjskich świątyń^[2]. Po rewolucji demokratycznej w 1990, klasztor zaczęto stopniowo odbudowywać, przywracając także pamięć o „Władcy Gobi”.

• 
  Pomnik Dandzanarawdży w Sajnszand
• 
  Brama wejściowa
• 
  Główna stupa
• 
  Statua Buddy
• 
  Klasztor
• 
  Młynki modlitewne i stupy

• Mongolia. W: praca zbiorowa: Szlak transsyberyjski. Wyd. 4. Gliwice: Bezdroża, 2012-05-17, s. 313-314, seria: Przewodniki Bezdroży. ISBN 978-83-246-4947-1.
• Południowa Mongolia - ajmaki gobijskie. W: Jane Blunden: Mongolia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 318. ISBN 978-83-01-16275-7.