Charłupia Mała – Wikipedia, wolna encyklopedia

Charłupia Mała

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	sieradzki
Gmina	Sieradz
Liczba ludności (2022)	781[2]
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	98-200[3]
Tablice rejestracyjne	ESI
SIMC	0713326
Położenie na mapie Polski Charłupia Mała
Położenie na mapie województwa łódzkiego Charłupia Mała
Położenie na mapie powiatu sieradzkiego Charłupia Mała
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sieradz Charłupia Mała
51°37′12″N 18°40′44″E/51,620000 18,678889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Charłupia Mała – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Sieradz, nad rzeczką Mesznik (Myją).

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego^[4].

Do 1954 roku istniała gmina Charłupia Mała. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Charłupia Mała. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim.

Wspomniana w 1339 r. w procesie przeciwko Krzyżakom, którzy spalili ją w 1331 r. Na tym procesie zeznawał jako świadek Walerian, pleban z Charłupi Małej. Wieś była głównym majątkiem słynnego rodu Świnków, z którego wywodził się arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka (zm. 1314), jeden z najwybitniejszych polityków średniowiecznej Polski, propagator polskiej świadomości narodowej. Wieś była później w posiadaniu Biskupskich, Walewskich, Zabłockich i Bemów. Od Charłupi Małej w powiecie sieradzkim zaczęło się w 1940 r. wysiedlanie chłopów w celu opróżnienia gospodarstw dla tzw. Niemców wołyńskich. Tutaj urodził się Wojciech Janczak ps. „Kostrzewa” (1912–1945), działacz ludowy i organizator Batalionów Chłopskich w ówczesnym województwie łódzkim.

We wsi znajduje się neogotycki kościół Narodzenia NMP z lat 1907–1916, zbudowany wg projektu Stefana Szyllera z bardzo wysoką (54 m) wieżą – na miejscu poprzednich drewnianych. W 1457 r. o istniejącym tu wtedy drewnianym kościele pisano jako o dawno stojącym. Szereg cennych elementów wyposażenia pochodzi z dawnych kościołów. W ołtarzu głównym znajduje się, stanowiący przedmiot szczególnego kultu na ziemi sieradzkiej, obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie MB Śnieżnej, malowany na płótnie obciągniętym na topolowych deskach (107 × 87 cm), pędzla nieznanego malarza z poł. XVII w. Sukienki wykonane w XVII–XVIII w., częściowo złocone. Na głowach Matki Boskiej i Dzieciątka korony, założone 8 IX 1937 r. przez bp. włocławskiego Karola Radońskiego. Na obrazie jako wota umieszczono dwa orły polskie haftowane srebrem, pochodzące z paradnego czapraka lub ze sztandaru polskiego z okresu, kiedy wieś była własnością rodziny Bemów (dar Jakuba Bema, stryjecznego brata gen. Józefa Bema). Orły te posłużyły za główny motyw dekoracyjny prof. Wiktorowi Zinowi, gdy projektował wystrój wnętrza świątyni. W 1981 r. zawieszono w prezbiterium dwa tryptyki ze scenami nawiązującymi do historii ziemi sieradzkiej, autorstwa Zdzisława Pabisiaka z Krakowa. W kościele jest kamienna chrzcielnica z 1538 r. z napisem wotywnym i herbami: Lis, Jelita, Jastrzębiec i Poraj, cenne tkaniny, wśród nich ornat z pasa słuckiego z XVIII w. i kapa z pasa kontuszowego. Na utrwalenie zasługuje szlachetny czyn mieszkańców wsi, którzy w 1831 r. ofiarowali na potrzeby Ojczyzny złote i srebrne wota oraz naczynia kościelne.

Na cmentarzu przy głównej alejce grobowiec granitowy z czarną marmurową tablicą barona Stanisława Graevego (1868–1912) i jego żony Franciszki ze Ślaskich (1826–1918). W pobliżu kościoła nad rzeczką Mesznik relikty późnośredniowiecznego gródka na kopcu z 1 poł. XIV w.

• Charłupia Wielka