Cywińscy herbu Puchała – Wikipedia, wolna encyklopedia

Cywińscy (w dawnych źródłach czasami Cziwińscy, Ciwińscy) – polski ród szlachecki, pieczętujący się herbem Puchała. Wyodrębniony w średniowieczu, prawdopodobnie z rodu Puchałów, po objęciu majątku Cywiny na północnym Mazowszu, w powiecie płońskim^[1]. Z ośmiu osad o dwuczłonowych nazwach do dziś istnieją Cywiny-Dynguny i Cywiny Wojskie^[2].

Nazwisko po raz pierwszy jest odnotowane w księdze immatrykulacyjnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku 1442, gdzie wpisany jest Jan syn Pawła z Cywina^[3]. W 1560 roku odnotowany jest Antoni, który uchodzi za protoplastę linii litewskiej, osiadłej w dużym majątku Mitów^[4], nieopodal Skopiszek na północno-wschodniej Litwie^[5]. W XVII wieku pojawiają się przedstawiciele linii wielkopolskiej^[6]. W XVIII wieku Cywińscy są spotykani również na Mazowszu i w Małopolsce. W XIX wieku z linii litewskiej wyłania się linia ukraińska oraz małopolska tzw. młodsza, która osadza się w Kamieniu na północ od Piotrawina^[7][8]. Po odbudowaniu niepodległej Polski, Cywińscy linii litewskiej w większości osiadają na terenie Rzeczypospolitej.

Od miejscowości Cywino, ob. Cywiny, zaś nazwa miejscowości prawdopodobnie od imienia *Cywa, por. rzeczownik céwa "cewka, szpulka"^[9].

Z linii litewskiej:

• Bohdan Hieronim Cywiński – prof., historyk idei, publicysta, opozycjonista i działacz społeczny
• Czesław Justyn Cywiński – żołnierz AK na Wileńszczyźnie, prezes Światowego Związku AK
• Henryk Cywiński – polski wiceadmirał floty rosyjskiej
• Jan Cywiński – opozycjonista, dziennikarz
• Jan Kajetan Cywiński – biskup wileński
• Janusz Cywiński - żołnierz II wojny światowej i powstaniec warszawski
• Piotr M. A. Cywiński – dr. historyk mediewista, dyrektor Muzeum Auschwitz-Birkenau
• Władysław Cywiński – taternik, alpinista, inżynier elektronik

Z linii wielkopolskiej:

• Józef Cywiński - podczaszy i wojski poznański, poseł.

Z linii małopolskiej:

• Zenon Cywiński – ziemianin, poseł na Sejm Krajowy Galicji.

Z linii małopolskiej młodszej:

• Izabella Cywińska – reżyser teatralny i filmowy, minister kultury.
• Piotr Andrzej Cywiński – dziennikarz, komentator polityczny, autor książek

Z linii ukraińskiej, vel podolskiej:

• Stanisław Cywiński – doktor filozofii, historyk literatury

Z innych linii:

• Anastazy Bernard Cywiński – poeta, działacz, pedagog, slawista i historyk
• Stanisław Cywiński – inżynier, konstruktor lotniczy.