Damnica – Wikipedia, wolna encyklopedia

Damnica

wieś
Pałac w Damnicy
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	słupski
Gmina	Damnica
Liczba ludności (2006)	1240
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	76-231[2]
Tablice rejestracyjne	GSL
SIMC	0743296
Położenie na mapie Polski Damnica
Położenie na mapie województwa pomorskiego Damnica
Położenie na mapie powiatu słupskiego Damnica
Położenie na mapie gminy Damnica Damnica
54°30′06″N 17°16′07″E/54,501667 17,268611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Damnica (kaszb. Damnica lub też Dãbnica^[3][4], niem. Hebrondamnitz) – wieś o charakterze małomiasteczkowym w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Damnica. Miejscowość jest siedzibą gminy Damnica i sołectwa Damnica.

Jest ważnym ośrodkiem gospodarczym i edukacyjno - administracyjnym. Siedzibę ma tutaj Urząd Gminy Damnica, Nadleśnictwo Damnica, Zespół Szkół w Damnicy (obejmujący przedszkole, szkołę podstawową i gimnazjum), Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Składnica Drewna Lasów Państwowych, Komisariat Policji, Urząd Pocztowy i wiele innych jednostek użyteczności publicznej oraz zakładów wytwórczych.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Damnica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Nazwa, odnotowana w źródłach po raz pierwszy w formie Damnitze w 1409, ma genezę słowiańską i charakter topograficzny. Wywodzi się od pomorskiego kontynuantu psł. nazwy pospolitej *dǫbьnica „dębina, las dębowy”^[5]. Friedrich Lorentz odnotował formę nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Dą̃mńică wraz z nazwami mieszkańców: Dą̃mńičȯu̯n, Dą̃mńičȯu̯nkă „damniczanin, damniczanka”^[6]. Niemiecka nazwa ma charakter hybrydowy pamiątkowo-topograficzny i składa się z dwóch członów: nazwy osobowej Hebron (zniekształcone Hepburn, upamiętnienie Daniela Hepburna, pułkownika armii brandenbursko-pruskiej, któremu nadano damnicki majątek po wojnie trzydziestoletniej^[7]) i słowiańskiej nazwy topograficznej Damnitz^[5]. Wyróżnik Hebron- pozwalał na odróżnenie tej miejscowości od położonej na południu Rathsdamnitz (dziś Dębnica Kaszubska), która stanowiła własność słupskiego magistratu^[8]. Polska nazwa Damnica w miejscu oczekiwanej formy *Dębnica oddaje wymowę słowińską^[5].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Damnica^[9].

Do wsi można dostać się drogami z takich miejscowości jak: Mianowice, Żelkowo, Główczyce oraz paroma drogami leśnymi czy polnymi. Wieś leży 6 kilometrów od drogi krajowej nr 6, 13 kilometrów od drogi wojewódzkiej nr 213, a także około 2 kilometry od przyszłego węzła Budy na drodze ekspresowej S6^[10].

Miejscowość jest bardzo dobrze skomunikowana ze Słupskiem oraz z Główczycami linią 205 PKS Słupsk^[11] oraz linią 105 obsługiwaną przez prywatnego przewoźnika Nord Express^[12]

We wsi znajduje się stacja kolejowa Damnica na której zatrzymują się pociągi Polregio, którymi można dostać się do Słupska, Trójmiasta, Elbląga, Tczewa, Malborka a w dni robocze oraz niedzielę do Bydgoszczy^[13]. Aby skorzystać z pociągów PKP Intercity należy udać się do Słupska, Lęborka, a w sezonie letnim również do Wrześcia^[14].

• Pałac, który pochodzi z 1871. Został zbudowany na zlecenie Richarda von Blankensee według projektu Gustava Koehlsbaha. Przyszły właściciel, baron Karl von Gamp-Massaunen w 1890 poślubił Klarę – córkę Friedricha Bayera – założyciela koncernu chemiczno-farmaceutycznego. Dawało mu to tak wysokie udziały w przedsiębiorstwie, że od 1910 roku został właścicielem całego pałacu i jego otoczenia. Majątkiem władał do swojej śmierci w 1918 roku; potem jego żona (do śmierci w 1938), a następnie ich najstarsza córka Ilse wraz z mężem Karlem Armsterem (śpiewak operowy i malarz). Część parterowa pałacu ma charakter reprezentacyjny; piętra są częścią mieszkalną. Nad wejściem umieszczone jest witrażowe nadświetle, ściany wykładane są drewnianą boazerią otaczającą kasetony. Nad holem znajduje się żyrandol w kształcie żaglowca. Na parterze najpyszniej przedstawia się sala balowa zwana lustrzaną. Na ścianach znajdują się kasetony z ozdobną tkaniną otoczone drewnianą boazerią. Między nimi znajdują się wąskie lustra kryształowe i kinkiety w kształcie kwiatów. Plafon przedstawia alegorię pór roku (1902, malarz: Max Gärtner). Sala sąsiaduje z palmiarnią (obecnie biblioteka). Prowadzą do niej półkoliście przesklepione drzwi ujęte w kolumny ze złoconymi jońskimi kapitelami podtrzymującymi ozdobną arkadę. Tu ściany wykładane są czerwonym marmurem. Znajduje się tu 12-metrowa palma konopna, która została przywieziona w 1919 roku z Palestyny. Na tym samym poziomie znajdują się też: sala myśliwska (jej ściany zdobią malowidła wykonane przez Maxa Gärtnera w 1901 roku) i dwa neorenesansowe piece kaflowe^[15]. Od 1955 w pałacu funkcjonuje Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Majątek był często odwiedzany w latach dwudziestych i trzydziestych wieku XX przez niemieckiego malarza ekspresjonistę i grafika – Maxa Pechsteina (1881–1955).

• Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, będący częścią założenia pałacowo-parkowego, w stylu neogotyckim.

Na cmentarzu komunalnym w Damnicy został pochowany Leon Magnuszewski, kawaler Virtuti Militari.

• 
  Kościół filialny
• 
  Pałac, elewacja parkowa
• 
  Pomnik

• Damnica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 898 .