Danków (województwo lubuskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Danków

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	strzelecko-drezdenecki
Gmina	Strzelce Krajeńskie
Liczba ludności (2022)	133[2]
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	66-510[3]
Tablice rejestracyjne	FSD
SIMC	0187501
Położenie na mapie Polski Danków
Położenie na mapie województwa lubuskiego Danków
Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego Danków
Położenie na mapie gminy Strzelce Krajeńskie Danków
52°56′19″N 15°21′20″E/52,938611 15,355556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Danków (niem. Tankow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Strzelce Krajeńskie nad Jeziorem Wielgim (Dankowskim) i Jeziorem Kinołęka (Dankowskim Małym), przez które przepływa rzeka Pełcz. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 156.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Pierwsze zapisy historyczne o Dankowie są datowane na 1300, w XIV wieku miejscowość była określana jako miasto. Mimo to Danków nigdy nie posiadał praw miejskich oraz nie posiadał umocnień typowych dla osad typu miejskiego. W zapisach z 1380 odnotowano istnienie w Dankowie zamku, umocnień ziemnych (podwójnych wałów z ok. 1347)^[4], a osada posiadała wiele cech małego miasta, które miało strategiczne znaczenie dla Nowej Marchii. W kronikach zachowały się zapisy poświadczające mający miejsce w XIV w. wieloletni spór rycerza pochodzącego z Łużyc z krzyżakami. Tereny Nowej Marchii należały do Luksemburgów, którzy oddali zamiast wraz z zamkiem rodowi Vorbotów z Mogulicz na Morawach, a chodzi o Wierzbiętę ze Smogulca Polskiego. Po 11 latach majątek został przejęty przez książęcego marszałka Ottona von Kittlitz, który pochodził z Łużyc. W 1402 Nowa Marchia przeszła pod władzę zakonu krzyżackiego, z którym von Kittlitz od początku miał zatarg. Za rycerzem stanęli Luksemburgowie, co wywołało wieloletnie procesy sądowe, zatargi i potyczki. W końcu pod naciskiem zakonu krzyżackiego rycerz ustąpił i oddał swoją majętność krzyżakom^[5]. Krzyżacy przejęli Danków w 1452, w późniejszych latach miejscowość wielokrotnie zmieniała właścicieli. Rozwój Dankowa był hamowany przez liczne pożary, do czasów obecnych nie zachowały się żadne ślady istnienia zamku ani umocnień ziemnych^[6].

Od 1465 do 1788 Danków znajdował się w ręku rodu von Papstein, następnie von Bock, a od 1793 von Massow. W 1820 Danków przejęła rodzina von Brandt, stawiając tu pałac, folwark i kościół oraz mauzoleum. Ostatnim niemieckim właścicielem był joannita Wichard von Alvensleben, zarządzający majątkiem od 1929 do 1939^[4].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[7]:

• zespół folwarczny, z połowy XIX wieku^[8]:
  • oficyna pałacowa
  • stajnia z gołębnikiem
  • kotłownia
  • lodownia
  • przylegający do jeziora park pałacowy w stylu angielskim o pow. 15 ha, otaczający oficynę

inne zabytki:

• kościół filialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, neogotycki z 1840 r.^[9]
• mauzoleum.

Miejscowy pałac powstał z inicjatywy kanonika Camillusa von Brandta w latach 30. XIX wieku. Było to dwukondygnacyjne, murowane założenie z reprezentacyjnymi wejściami od strony dziedzińca i parku oraz dwiema wieżami. Budynek zdobiły przedstawienia heraldyczne oraz dekorowane gzymsy i opaski okienne. W pałacu urządzono wielką salę balową z galerią siedemnastowiecznych mistrzów i okazałą bibliotekę. Obok zbudowano istniejącą do dziś oranżerię, a w latach 50. XIX w. przylegający do pałacu folwark. Obiekt zniszczono, a następnie rozebrano po II wojnie światowej.

Do parku przylegał kościół, połączony z pałacem za pomocą alei, co miało ułatwiać właścicielom dotarcie do świątyni^[4].

Nieopodal miejscowości zachowane pozostałości mauzoleum, wzniesionego około 1859 roku w związku ze śmiercią właściciela i ordynata dóbr dankowskich, kanonika berlińskiego Gustava Erdmanna Kamila von Branda. Na ścianie frontowej obiektu rozeta, niżej zniszczone, drewniane drzwi. W ścianach bocznych okna. Znajdujące się tu sarkofagi członków rodu zostały rozkradzione; szczątki zbezczeszczono, a trumny wrzucono do pobliskiego jeziora^[10].

• 
  Brama wjazdowa do folwarku
• 
  Stajnia z gołębnikiem
• 
  Pozostałość ogrodzenia parku pałacowego
• 
  Pomarańczarnia
• 
  Kościół
• 
  Klamka drzwi kościoła

• Danków
• Dankowo
• Danków Duży
• Danków Mały