Dieldryna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dieldryna
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	1,2,3,4,10,10-heksachloro-6,7-epoksy-1,4,4a,5,6,7,8,8a-oktahydro-endo-1,4-ekso-5,8-dimetanonaftalen
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H8Cl6O
Masa molowa	380,91 g/mol
Wygląd	biały do żółtawego proszek o zapachu podobnym do naftalenu
	Identyfikacja
Numer CAS	60-57-1
PubChem	969491
SMILES
	C1C2C3C(C1C4C2O4)C5(C(=C(C3(C5(Cl)Cl)Cl)Cl)Cl)Cl
InChI
	InChI=1S/C12H8Cl6O/c13-8-9(14)11(16)5-3-1-2(6-7(3)19-6)4(5)10(8,15)12(11,17)18/h2-7H,1H2/t2-,3+,4+,5-,6-,7+,10+,11-
	InChIKey
	DFBKLUNHFCTMDC-PICURKEMSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,75 g/cm³ (25 °C); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	praktycznie nierozpuszczalna (0,00020 g/kg, 25 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalna w acetonie i benzenie, słabo w etanolu
Temperatura topnienia	178,8 °C
Temperatura wrzenia	385 °C
logP	4,9
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2024-09-04]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H300+H310, H351, H372, H410
Zwroty P	P202, P264, P273, P280, P301+P310, P302+P352+P310
Numer RTECS	IO1750000
Dawka śmiertelna	LD50 38,3 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ten artykuł od 2009-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dieldryna (łac. dieldrinum) – organiczny związek chemiczny, syntetyczny insektycyd chloroorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.

Dieldryna jest wykorzystywana w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, przy kontrolowaniu populacji organizmów przenoszących choroby, takich jak komary i muchy tse-tse, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami. Wiele państw wprowadziło ograniczenia bądź zakazy dla stosowania dieldryny. Niektóre kraje w dalszym ciągu zezwalają na ich import, m.in. dla celów ochrony przed termitami.

Zwierzęta i ludzie mogą być poddani działaniu dieldryny wskutek spożycia ryb, owoców morza, nabiału, tłustych mięs i upraw korzeniowych hodowanych w zanieczyszczonej glebie lub wodzie. Dieldryna jest silnie toksyczna. Badania na zwierzętach wykazały wpływ tego związku na uszkodzenia wątroby, zaburzenia funkcjonowania centralnego układu nerwowego i układu odpornościowego. Związek ten może również zakłócać gospodarkę hormonalną. Są dowody na to, że narażenie w czasie ciąży powoduje uszkodzenia rozwijających się płodów. Dieldryna wykazuje bardzo wysoką toksyczność ostrą wobec organizmów wodnych takich jak ryby, skorupiaki i płazy. Amerykańska Environmental Protection Agency określa dieldrynę jako substancję potencjalnie rakotwórczą dla człowieka.

Zobacz też

aldryna
DDT

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Dieldrin, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 510171 [dostęp 2011-01-16] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b ^c CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-170, 5-148, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ Dieldryna [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2024, numer katalogowy: 291218 [dostęp 2024-09-04] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[GESTIS-1] Dieldrin, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 510171 [dostęp 2011-01-16] (niem. • ang.).

[CRC-2] CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-170, 5-148, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

[FPX-3] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[4] Dieldryna [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2024, numer katalogowy: 291218 [dostęp 2024-09-04] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[1]

[2]

[3]

[4]