Donatello – Wikipedia, wolna encyklopedia

Donatello
Imię i nazwisko	Donato di Niccolò di Betto Bardi
Data i miejsce urodzenia	ok. 1386 ; Florencja
Data i miejsce śmierci	13 grudnia 1466 ; Florencja
Dziedzina sztuki	rzeźbiarstwo
Epoka	renesans
	Multimedia w Wikimedia Commons

Donatello, właśc. Donato di Niccolò di Betto Bardi (ur. ok. 1386 we Florencji, zm. 13 grudnia 1466 tamże) – rzeźbiarz włoskiego renesansu.

Życiorys

Działał we Florencji, Padwie i Sienie. Kształcił się i początkowo pracował u Lorenzo Ghibertiego, obok którego jest twórcą renesansowego stylu w rzeźbie. W okresie 1404–1407 pracował w warsztacie Ghibertiego we Florencji. W latach 1430–1433 w Rzymie studiował rzeźbę antyczną, 1443-1453 w Padwie. Wykonał rzeźby dla katedry florenckiej: posągi Dawida (1408/1409) i św. Jana Ewangelisty (1408-15), figury na fasadę kościoła Orsanmichele (słynny św. Jerzy, ok. 1416). W Padwie stworzył pomnik kondotiera weneckiego, Erasmo da Narni, zw. Gattamelata (1447) – pierwszy pomnik konny od czasów antyku. Wyrzeźbił popiersie Contessiny de’ Bardi^[1]^[2].

Donatello miał przełomowe znaczenie dla rozwoju rzeźby renesansowej i uwolnienia się jej od wpływów gotyku. Jako pierwszy nawiązał do antyku, stworzył typ renesansowego nagrobka, jako pierwszy wskrzesił akt (Dawid).

Jego dojrzałe prace cechuje swobodny układ postaci, portretowe traktowanie głów, opanowanie perspektywy, wyczucie ruchu i umiejętna kompozycja. Późne prace Donatella cechuje dynamizm, wnikliwość w oddaniu psychiki i naturalizm w przedstawianiu ekspresji. Wychodzi od detalu po ogólne opracowanie.

Był nauczycielem florenckiego malarza i rzeźbiarza Andrei del Verrocchio^[3].

Rzeźby

Wczesne prace

nr	tytuł, zleceniodawca i miejsce przeznaczenia	czas powstania	technika i wymiary	miejsce przechowywania	ilustracja
1.	statuetki proroków dla florenckiej katedry	1406-09	marmur	Museo dell’Opera del Duomo we Florencji
2.	Dawid	1430-1435	brąz	Museo Nazionale del Bargello we Florencji
3.	pomniki dla kościoła Orsanmichele we Florencji
	Św. Marek	1411	marmur	Orsanmichele we Florencji
	Św. Jerzy	ok. 1416	marmur	Museo Nazionale del Bargello we Florencji
	Św. Ludwik	ok. 1413	pozłacany brąz	Museo dell’Opera di Santa Croce we Florencji
4.	rzeźby dla florenckiej katedry
	Św. Jan Ewangelista	1410-11	marmur	Museo dell’Opera del Duomo we Florencji
	Prorok Jeremiasz	1423-26
	Prorok Habakuk	1427-36
5.	Madonna rodziny Pazzi	lata 20. lub 30. XV w.	marmur	Staatliche Museen w Berlinie

Dojrzałe prace

nr	tytuł, zleceniodawca i miejsce przeznaczenia	czas powstania	technika i wymiary	miejsce przechowywania	ilustracja
1.	cyborium	1432-33	marmur	Bazylika św. Piotra w Rzymie
2.	cantorium dla katedry florenckiej	1439	marmur	Museo dell’Opera del Duomo we Florencji
3.	rzeźby dla bazyliki św. Antoniego w Padwie
	krucyfiks	1449	brąz
	Ołtarz św. Antoniego	1447-50	brąz	Bazylika św. Antoniego w Padwie^[4]
	Madonna z Dzieciątkiem w asyście św. Franciszka i św. Antoniego	1448	brąz
4.	pomnik konny Gattamelaty	1447-50	brąz	Piazza del Santo w Padwie

Późne prace

nr	tytuł, zleceniodawca i miejsce przeznaczenia	czas powstania	technika i wymiary	miejsce przechowywania	ilustracja
1.	Judyta i Holofernes	1455-60	brąz	Palazzo Vecchio we Florencji
2.	Św. Jan Chrzciciel	1457	drewno	katedra w Sienie
3.	Św. Maria Magdalena	ok. 1457	drewno	Museo dell’Opera del Duomo we Florencji

Przypisy

↑ Donatello’s sciattiato relief of Contessina de Bardi portrayed as st Cecylia in the Guise of Artemis [online], nanopdf.com [dostęp 2021-10-30] (ang.).
↑ Medici, Contessina de (fl. 1400–1460) | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2021-10-30] .
↑ BarbaraB. Osińska BarbaraB., Sztuka i czas. Podręcznik dla liceum sztuk plastycznych. Cz. 2, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, ISBN 83-02-01141-X, OCLC 749586971 [dostęp 2020-09-05] .
↑ Cristina Bucci: Wielka historia sztuki. Wczesny renesans. Warszawa: Arkady, 2010, s. 282. ISBN 978-83-213-4662-5.

Linki zewnętrzne

Donatello – o artyście na stronie Web Gallery of Art (ang.).

[1] Donatello’s sciattiato relief of Contessina de Bardi portrayed as st Cecylia in the Guise of Artemis [online], nanopdf.com [dostęp 2021-10-30] (ang.).

[2] Medici, Contessina de (fl. 1400–1460) | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2021-10-30] .

[3] BarbaraB. Osińska BarbaraB., Sztuka i czas. Podręcznik dla liceum sztuk plastycznych. Cz. 2, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, ISBN 83-02-01141-X, OCLC 749586971 [dostęp 2020-09-05] .

[4] Cristina Bucci: Wielka historia sztuki. Wczesny renesans. Warszawa: Arkady, 2010, s. 282. ISBN 978-83-213-4662-5.

[1]

[2]

[3]

[4]