Donut – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz hasła doughnut i donut w Wikisłowniku

Zobacz multimedia związane z tematem: Donut

Doughnut, donut – rodzaj wysmażanego na głębokim oleju wyrobu cukierniczego w kształcie zbliżonym do torusa („oponki”). Często z polewą, np. czekoladową lub lukrową. Popularny w wielu krajach jako słodka przekąska lub deser. Od polskiego pączka odróżnia go kształt i brak nadzienia.

Istnieje kilka teorii tłumaczących pochodzenie donutów.

• Pierwsza z nich mówi, że zostały wynalezione w Ameryce Północnej przez holenderskich osadników^[1]. Faktycznie, w XIX wieku donuty były opisywane jako rodzaj oliebola (słodkiego ciastka smażonego w tłuszczu)^[2].
• Hanson Gregory twierdził, że w 1847 roku, kiedy miał 16 lat, wynalazł obecny kształt donutów. Był on nieusatysfakcjonowany pierwowzorem, którego środek był często surowy. Wobec tego wytłoczył on, za pomocą cynowej pieprzniczki, otwór w cieście, a później przekazał tę technikę swojej matce^[3], Elizabeth Gregory.
• Według antropologa Paula R. Mullinsa, pierwsza książka kucharska, która wspomina donuty, powstała w 1803. W XIX wieku donut wyglądał i smakował dokładnie jak współczesny, był utożsamiany z amerykańskim jedzeniem^[4].
• Kolejna teoria pojawiła się w 2013, jednocześnie dezaktualizując wszystkie poprzednie, kiedy przepis na dow nuts został znaleziony w książce przepisów i domowych porad, spisanych w 1800 roku przez żonę barona Thomasa Dimesdale’a^[5]. Przepis ten został przekazany wdowie po baronie przez znajomego, który przetłumaczył dla niej recepturę na lokalny przysmak, zwany hertfordshire nut^[6].

Najwcześniejsze odnotowane użycie tego słowa pochodzi z noweli z 1808^[7], jednak częściej uważa się, że nazwę tę wprowadził rok później Washington Irving w swej pracy History of New York, gdzie używa on terminu „doughnut”, jako określenia słodkiego ciastka smażonego na smalcu^[8].

Określenie doughnut, pomimo iż jest raczej nazwą tradycyjną, wciąż jest dominujące poza Stanami Zjednoczonymi^[9][10]. Obecnie zarówno ono, jak i jego skrócona wersja donut są powszechnie używane w amerykańskim angielskim^[11].

W druku po raz pierwszy słowo to zostało użyte w 1900 roku przez George’a W. Pecka, w książce Peck’s Bad Boy and his Pa^[12]. Według innej książki, Donuts: An American Passion, napisanej przez Johna T. Edge’a w 2006, tę skróconą wersję wymyślono w Display Doughnut Machine Corporation, aby uprościć wymowę obcokrajowcom oraz zachęcić w ten sposób do kupowania ich maszyn do wyrobu doughnutów^[13][14]. Do 1950 roku słowo donut było rzadko używane. Od tej daty jednak, za sprawą rozpowszechnienia sieci barów Dunkin’ Donuts, znacząco wzrosła jego popularność^[15].

Według Oxford English Dictionary doughnut jest określeniem międzynarodowym, natomiast donut typowo amerykańskim^[16].

Narodowy Dzień Doughnuta (znany także jako Narodowy Dzień Donuta) obchodzony jest co roku, w pierwszy piątek czerwca, w Stanach Zjednoczonych. Jest to kultywowanie tradycji Dnia Doughnuta, zapoczątkowanej przez Armię Zbawienia w 1938, aby uczcić ich członków, którzy serwowali te słodkie ciastka żołnierzom podczas I wojny światowej^[17].