Edmond Budina – Wikipedia, wolna encyklopedia

Edmond Janaq Budina (ur. 21 marca 1952 w Tiranie^[1]) – albański aktor i reżyser, brat Roberta Budiny.

Urodził się w Tiranie, ale w 1962 przeniósł się wraz z rodziną do Korczy, gdzie ukończył szkołę średnią. Studiował na wydziale dramatu Instytutu Sztuk w Tiranie. Studia ukończył w 1974 i rozpoczął pracę jako aktor w stołecznym Teatrze Ludowym (alb. Teatri Popullor), a w latach 1980–1992 także jako wykładowca Instytutu Sztuk^[2]. W 1990 zadebiutował na tej scenie w roli reżysera sztuki Nate me hene, na podstawie prozy Ismaila Kadare^[2]. W sierpniu 1990 uczestniczył w spotkaniu intelektualistów i studentów z Ramizem Alią w stołecznym Pałacu Brygad, które miało rozpocząć albańską transformację ustrojową^[2]. Należał do grona założycieli Demokratycznej Partii Albanii. W wyborach parlamentarnych 1991 kandydował z listy DPA, ale nie uzyskał mandatu^[3].

Na dużym ekranie zadebiutował epizodyczną rolą partyzanta w filmie fabularnym Dollia e dasmës sime. Zagrał potem jeszcze osiem ról filmowych. W 1992 wraz z rodziną wyemigrował z kraju i zamieszkał we Włoszech^[2]. Współpracował z Ermano Olmim przy realizacji filmów dokumentalnych. W 2003 wyreżyserował we Włoszech film Lettere al vento, w którym wystąpiła czołówka aktorów albańskich, a w 2011 film komediowy – Ballkan pazar. Jest także autorem kilku filmów dokumentalnych (Guardando al Ritorno, Domenica delle Palme), w których przedstawia losy emigrantów, żyjących we Włoszech. W popularnej włoskiej operze mydlanej Un posto al sole wystąpił w roli Petrita Reki. W 2018 wyreżyserowany przez Budinę film Te thyer zdobył główną nagrodę na Festiwalu Filmowym w Salerno^[4]. Kieruje studiem filmowym A.B Film.

• 1978: Dollia e dasmës sime jako partyzant
• 1978: Vajzat me kordele të kuqe jako Andrea
• 1979: Ballë për ballë jako rosyjski komendant
• 1980: Nusja jako Bali, narzeczony
• 1984: Koha nuk pret jako Spiro
• 1984: Vendimi jako Kreshnik
• 1988: Flutura në kabinën time jako lekarz
• 1989: Muri i gjallë jako Brenku
• 1989: Inxhinieri i minierës jako Destan
• 2003: Lettere al vento jako Niko
• 2005: Bilety jako ojciec rodziny
• 2006: Eccezzziunale veramente - Capitolo secondo... me jako Macescu
• 2011: Ballkan pazar jako ksiądz
• 2011: Un posto al sole jako Petrit, ojciec Niko
• 2014: Fuori mira jako Fatih
• 2015: Contromano (krótkometrażowy)
• 2017: Broken
• 2020: Sisters by choice jako Pietro

• Edmond Budina: Kokëmushkat. Tirana: UET Press, 2021. ISBN 978-9928-320-44-5. (alb.). Brak numerów stron w książce

• Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.). Brak numerów stron w książce
• Wywiad z reżyserem w Cineuropa
• Edmond Budina w bazie IMDb (ang.)