French
DeutschEmil Godlewski (1875–1944) – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | 12 sierpnia 1875 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 25 kwietnia 1944 |
| profesor nauk embriologii i biologii | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
   | |
Emil Godlewski (młodszy) (ur. 12 sierpnia 1875 w Hołosku Wielkim, zm. 25 kwietnia 1944 w Krakowie) – polski lekarz, profesor embriologii i biologii, pułkownik lekarz Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Emila Godlewskiego (starszego) i Zofii z Roszkowskich. Po ukończeniu gimnazjum św. Anny wstąpił na wydział medyczny i filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, naukę kontynuował w Monachium, Koloszwarze i Neapolu. Po powrocie do Krakowa rozpoczął pracę naukową na macierzystej uczelni, w 1906 został profesorem UJ. Pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego UJ (w latach 1917/18, 1918/19 i 1931/32). Podczas I wojny światowej wspólnie z Leonem Marchlewskim będąc członkami Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy zainicjował powstanie kolumn sanitarnych i tymczasowych szpitali w małych miejscowościach. Organizował akcje szczepień przeciwko czerwonce bakteryjnej, cholerze, ospie prawdziwej oraz durowi brzusznemu i osutkowemu. Współtworzył w Zakopanem schroniska dla dzieci chorych na gruźlicę, budowę szpitala epidemicznego i łazienek miejskich, za co otrzymał honorowe obywatelstwo tego miasta. W 1918 wraz z Kazimierzem Majewskim założył Zakład Leczniczo-Wychowawczy dla Dzieci Chorych na jaglicę w Witkowicach, działający do 1950[1][2]. Od 1918 był czynnym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności[3] i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Doktorat pod jego kierownictwem obroniła Irena Latinik-Vetulani.
W 1918 pozostawał w ewidencji oficerskiego korpusu lekarzy c. k. Obrony Krajowej, jako lekarz pułkowy ze starszeństwem z 15 października 1914[4]. 18 listopada 1918 gen. bryg. Bolesław Roja „w uznaniu nadzwyczajnych zasług położonych w służbie wojskowo-lekarskiej” mianował go na stopień majora lekarza z rangą od 1 listopada 1918 i podpułkownika z rangą od 1 grudnia tego roku[5]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 8. lokatą w korpusie oficerów rezerwy sanitarnych, grupa lekarzy. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 5 Batalionu Sanitarnego w Krakowie[6].
W 1920, z ramienia rządu, został nadzwyczajnym komisarzem do walki z epidemiami. W 1922 wybrany do Senatu RP z ramienia ZLN (Narodowa Demokracja), zasiadał tam do 1927. Otrzymał tytuł doktora honoris causa na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1935 został laureatem nagrody naukowej m. Warszawy, od 1936 był członkiem Papieskiej Akademii Nauk[7]. Przed wyborami do Rady Miasta Krakowa z 1938 został wiceprezesem Prezydium Polskiego Bloku Katolickiego[8].
Od 1920 żonaty z Jadwigą z Dydyńskich. Adoptowali córkę Irenę, późniejszą żonę Janusza Zielonackiego[9].
Został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera X-płd-po prawej Piwockich)[10][11].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1921)[12]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[13]
- Krzyż Oficerski Orderu Franciszka Józefa z dekoracją wojenną[4]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W Krakowie w Dzielnicy VI Bronowice, w Mydlnikach znajduje się ulica Emila Godlewskiego[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Roman Moraczewski. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2015-03-28].
- ↑ Historia. wso.krakow.pl. [dostęp 2015-03-29].
- ↑ Emil Godlewski. Pontificia accademia delle scienze. [dostęp 2015-10-10]. (ang.).
- ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 564.
- ↑ Mianowania. „Rozkaz”. 11, s. 3, 1918-11-18. Polska Komenda Wojskowa w Krakowie.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1152, 1212.
- ↑ Zmarli akademicy Papieskiej Akademii Nauk. [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Prezydium Polskiego Bloku Katolickiego. „Głos Narodu”. Nr 314, s. 9–12, 15 listopada 1938.
- ↑ Emil Godlewski junior, Kronika działalności na polu opieki sanitarnej 1940-1941, oprać. Urszula Perkowska, "Krakowski Rocznik Archiwalny" t. 9, 2003, s. 256
- ↑ Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.): Pro Memoria II. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na Cmentarzu Rakowickim i Salwatorskim 1803-2015. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 89.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15. „w uznaniu wybitnej i ofiarnej pracy przy zwalczaniu epidemii w Polsce”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym, położone w latach 1905–1918”.
- ↑ Teresa Stanisławska, Jan Adamczewski: Kraków ulica imienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „BIK”, 2000, ISBN 83-87023-08-6
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Katedra Historii Medycyny CM UJ, Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN
- Groby profesorów UJ na Cmentarzu Rakowickim, Dziennik Polski 20 października 2010
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje Emila Godlewskiego w bibliotece Polona