Flotylla Wiślana – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł należy dopracować:

Flotylla Wiślana była także wojenną flotyllą rzeczną Królestwa Kongresowego 1815-1833.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Flotylla Wiślana – pierwotnie jednostka wchodząca w skład austriacko-węgierskiej marynarki wojennej. Powołana do życia podczas konfliktów bałkańskich pod koniec 1912 w oparciu o instrukcję z 1911. W celu jej utworzenia zostały zajęte statki parowe pływające na Wiśle należące do prywatnych armatorów jako pierwsze jednostki pływające weszły w jej skład statki: Dunajec, Kopernik, Krystyna Melsztyn, Tyniec, Wanda i Wawel, uzbrojone w 3,7 cm armaty morskie L26). Wszystkie pływały pod polskimi nazwami. Pod koniec 1913 statki ponownie rozbrojono. W momencie wybuchu I wojny światowej statki ponownie uzbrojono. Flotylla działała do zakończenia I wojny światowej na Wiśle i Bugu, gdzie przeniesiono część jednostek w celu zapewnienia transportu. Poza działaniami bojowymi w sierpniu i wrześniu 1914 Flotylla Wiślana charakteryzowała się głównie służbą transportową.

Podobnie Rosjanie i Niemcy utworzyli flotylle na Wiśle, których jednostki miały nazwy rosyjsko- lub niemieckojęzyczne, nie odegrały one jednak żadnej roli w działaniach bojowych. Po wyzwoleniu Krakowa spod władzy zaborcy austriackiego w dniu 31 października 1918 nastąpiło przejmowanie majątku należącego do armii zaborcy. Płk. Roja, który objął władzę wojskową w Krakowie w dniu 3 listopada wydał rozkaz upoważniający kpt. Władysława Nawrockiego do przejęcia statków należących do austriacko-węgierskiej Flotylli Wiślanej i utworzenia pierwszej w porozbiorowych dziejach Polski jednostki Marynarki Wojennej – Flotylli Wiślanej.

Prawdopodobnie 12 listopada 1918, na bazie jednostek przejętych od Austro-Węgier, z dniem 1 listopada powstała Polska Flotylla Wiślana w Krakowie pod dowództwem kpt. Władysława Nawrockiego, a z jednostek przejętych od Niemców w Warszawie i Modlinie powstała Flotylla Wiślana w Modlinie, dowodzona przez płk mar. Bogumiła Nowotnego.

Z dniem 23 grudnia 1918 obie flotylle, krakowska (Polska Flotylla Wiślana) i warszawska (Flotylla Wiślana) zostały połączone we Flotyllę Wiślaną jako część Polskiej Marynarki Wojennej działająca w dorzeczu Wisły.

Statki pozostawione przez Niemców w listopadzie 1918 i wcielone do flotylli:

• „Warta”
• „Bug”
• „Różycki”
• „Bartosz Głowacki”
• „Neptun”
• kilka uzbrojonych motorówek

Prywatne statki wiślane wcielone w 1920, zwrócone w 1926:

• „Kiliński”
• „Neptun”
• „Wyspiański”
• „Stefan Batory”
• „Minister”
• „Sobieski”
• „Moniuszko” (14 sierpnia 1920 ostrzelany i osadzony na mieliźnie, śmierć poniósł dowódca ppor. Jerzy Pieszkański^[1])
• „Warneńczyk”
• „Andrzej Zamoyski”
• „Kopernik”
• „Melsztyn”
• „Maria”
• „Kraszewski”

Okręty (monitory) zamówione przez Polska Marynarkę Wojenną w styczniu 1920 r.^[2]

• „Pińsk”,
• „Toruń” (eks-„Mozyrz”),
• „Warszawa” (Okręt flagowy).

Wszystkie te jednostki nie uzyskały gotowości bojowej na czas, aby zdążyć wziąć udziału w działaniach bojowych wojny polsko-bolszewickiej^[2]. Po rozwiązaniu Flotylli z dniem 1 października 1925 r. wszystkie te jednostki weszły w skład Flotylli Pińskiej.

Oficerem, a potem komendantem niewymienionego wyżej „statku wojennego” (nomenklatura ówczesna) Flotylli Wiślanej – „Wisła” był od kwietnia 1919 do końca 1920 Heliodor Laskowski^[3].

Flotylla Wiślana została rozwiązana z dniem 1 października 1925.

Polskie okręty ponownie pojawiły się na Wiśle w 1939 roku jako Oddział Wydzielony Rzeki Wisły, ale nie odegrał on praktycznie żadnej roli w kampanii wrześniowej.

• Witold Arkuszewski „Wiślane statki pasażerskie XIX i XX wieku”.
• Stanisław Łagowski: Szlakiem twierdz i ufortyfikowanych przedmości. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2005. ISBN 83-88773-96-8. Brak numerów stron w książce

• www.rzeczna2004.republika.pl. rzeczna2004.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-01-10)].
• Historia Flotylli Wiślanej. ossow1920.pl. [dostęp 2014-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 lutego 2014)].
• 100 lat Flotylli Wiślanej i regulacji górnego biegu Wisły