Frans – Wikipedia, wolna encyklopedia

Frans
← frans → rad
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

frans, Fr, 87
(łac. francium)

Grupa, okres, blok

1 (IA), 7, s

Stopień utlenienia

I

Właściwości metaliczne

metal alkaliczny

Właściwości tlenków

silnie zasadowy?

Masa atomowa

[223][2][a]

Stan skupienia

stały?

Gęstość

1870 kg/m³

Temperatura topnienia

ok. 21 °C[1]

Numer CAS

7440-73-5

PubChem

6328145

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Powłoki elektronowe fransu

Frans (Fr, łac. francium) – pierwiastek chemiczny, przypuszczalnie najaktywniejszy metal alkaliczny, dawniej znany jako eka-cez lub aktyn-K[3].

Nazwa pochodzi od nazwy państwa – Francji. Odkryty w produktach rozpadu uranu-235[4] w 1939 roku we Francji przez Marguerite Perey[5].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Frans to radioaktywny metal alkaliczny. Ostatnie badania wykazują, że jego aktywność chemiczna jest mniejsza niż aktywność cezu i jest podobna do aktywności rubidu[potrzebny przypis]. Frans reaguje gwałtownie z wodą i kwasami (podobnie jak inne metale alkaliczne).[potrzebny przypis]

Kationy Fr+ powinny należeć do V grupy analitycznej kationów i być bezbarwne, jak wskazywałoby prawo okresowości.

Przeprowadzono pewną liczbę badań z pojedynczymi atomami fransu, ale do dziś nikt nie otrzymał wagowo uchwytnej ilości tego pierwiastka ani jego związków.[potrzebny przypis]

Frans nie ma stabilnych izotopów. Standardowa masa atomowa nie może być podana, dlatego wymienia się masę atomową najtrwalszego izotopu.

Izotopy

[edytuj | edytuj kod]
Symbol
nuklidu
Z(p) N(n)  
Masa izotopu (u)
 
Okres
połowicznego
rozpadu
Spin
jądra
atomowego
Energia wzbudzenia
199Fr 87 112 199,00726(4) 16(7) ms 1/2+#
200Fr 87 113 200,00657(8) 24(10) ms 3+#
200mFr 60(110) keV 650(210) ms 10-#
201Fr 87 114 201,00386(8) 67(3) ms (9/2-)
202Fr 87 115 202,00337(5) 290(30) ms (3+)
202mFr 330(90)# keV 340(40) ms (10-)
203Fr 87 116 203,000925(17) 0,55(2) s (9/2-)#
204Fr 87 117 204,000653(26) 1,7(3) s (3+)
204m1Fr 50(4) keV 2,6(3) s (7+)
204m2Fr 326(4) keV 1,7(6) s (10-)
205Fr 87 118 204,998594(8) 3,80(3) s (9/2-)
206Fr 87 119 205,99867(3) ~16 s (2+,3+)
206m1Fr 190(40) keV 15,9(1) s (7+)
206m2Fr 730(40) keV 700(100) ms (10-)
207Fr 87 120 206,99695(5) 14,8(1) s 9/2-
208Fr 87 121 207,99714(5) 59,1(3) s 7+
209Fr 87 122 208,995954(16) 50,0(3) s 9/2-
210Fr 87 123 209,996408(24) 3,18(6) min 6+
211Fr 87 124 210,995537(23) 3,10(2) min 9/2-
212Fr 87 125 211,996202(28) 20,0(6) min 5+
213Fr 87 126 212,996189(8) 34,6(3) s 9/2-
214Fr 87 127 213,998971(9) 5,0(2) ms (1-)
214m1Fr 123(6) keV 3,35(5) ms (8-)
214m2Fr 638(6) keV 103(4) ns (11+)
214m3Fr 6477+Y keV 108(7) ns (33+)
215Fr 87 128 215,000341(8) 86(5) ns 9/2-
216Fr 87 129 216,003198(15) 0,70(2) µs (1-)
217Fr 87 130 217,004632(7) 16,8(19) µs 9/2-
218Fr 87 131 218,007578(5) 1,0(6) ms 1-
218m1Fr 86(4) keV 22,0(5) ms
218m2Fr 200(150)# keV high
219Fr 87 132 219,009252(8) 20(2) ms 9/2-
220Fr 87 133 220,012327(4) 27,4(3) s 1+
221Fr 87 134 221,014255(5) 4,9(2) min 5/2-
222Fr 87 135 222,017552(23) 14,2(3) min 2-
223Fr 87 136 223,0197359(26) 22,00(7) min 3/2(-)
224Fr 87 137 224,02325(5) 3,33(10) min 1-
225Fr 87 138 225,02557(3) 4,0(2) min 3/2-
226Fr 87 139 226,02939(11) 49(1) s 1-
227Fr 87 140 227,03184(11) 2,47(3) min 1/2+
228Fr 87 141 228,03573(22)# 38(1) s 2-
229Fr 87 142 229,03845(4) 50,2(4) s (1/2+)#
230Fr 87 143 230,04251(48)# 19,1(5) s
231Fr 87 144 231,04544(50)# 17,6(6) s (1/2+)#
232Fr 87 145 232,04977(69)# 5(1) s

Uwagi

  1. Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 223,01973 u (223
    Fr
    ). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4-63, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
  2. Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  3. Najbardziej stabilny izotop, Fr-223.
  4. Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06723-6. (pol.).
  5. Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 414–415. OCLC 839118859.