Franz Ferdinand – Wikipedia, wolna encyklopedia

Franz Ferdinand

Zespół na koncercie O2 Academy Brixton (2018); od lewej: Dino Bardot, Julian Corrie, Alex Kapranos, Paul Thomson i Bob Hardy
Rok założenia	2001
Pochodzenie	Szkocja (Glasgow)
Gatunek	rock alternatywny, indie rock, post-punk revival[1]
Aktywność	od 2001
Wydawnictwo	Domino
Powiązania	The Karelia, The Yummy Fur, FFS(inne języki)
Skład
Alex Kapranos Bob Hardy Julian Corrie(inne języki) Dino Bardot(inne języki) Audrey Tait(inne języki)
Byli członkowie
Nicholas McCarthy Paul Thomson
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Franz Ferdinand – szkocki zespół muzyczny pochodzący z Glasgow, wykonujący muzykę indierockową. W skład zespołu wchodzą: wokalista i gitarzysta Alex Kapranos, basista Bob Hardy, gitarzysta Dino Bardot(inne języki), klawiszowiec Julian Corrie(inne języki) i perkusistka Audrey Tait(inne języki). Powstał pod koniec 2001, a dzięki mieszance muzyki rockowej i tanecznej stał się jednym najpopularniejszych brytyjskich zespołów początków XXI wieku. Płyty zespołu wydaje niezależna wytwórnia Domino^[1].

Zespół został założony w Glasgow przez wokalistę i autora tekstów Alexa Kapranosa, gitarzystę i klawiszowca Nicka McCarthy'ego, basistę Boba Hardy'ego i perkusistę Paula Thomsona, którzy grali pierwotnie w różnych szkockich zespołach takich jak: The Karelia, The Yummy Fur(inne języki), The 1990s(inne języki) czy 10p Invaders^[2].

Kapranos i Hardy zaczęli wspólnie grać pod koniec 2001 roku, kiedy to poznali McCarthy'ego, który został perkusistą pomimo braku wcześniejszego doświadczenia gry na tym instrumencie. Trójka muzyków przez pewien czas wykonywała próby w domu McCarthy'ego. Dołączył do nich Thomson, były perkusista zespołu The Yummy Fur, który w nowym zespole wolał grać na gitarze. Ostatecznie McCarthy i Thomson zamienili się instrumentami, a zespół przeniósł się do opuszczonego magazynu, który nazwali Chateau. Grupa odbywała w nim próby oraz organizowała rave’owe imprezy, łączące muzykę i sztukę. Potrzebowali nowej sali prób, a gdy policja odkryła ich nielegalne imprezy artystyczne, znaleźli ją w innym budynku^[3][1].

Zespół swoją nazwę wziął od nazwiska arcyksięcia austro-węgierskiego Franciszka Ferdynanda Habsburga^[3].

Latem 2002 roku Franz Ferdinand nagrał minialbum, który sami zamierzali wydać, lecz latem 2003 roku podpisali oni kontrakt z wytwórnią Domino^[3]. Wkrótce potem przeniśli się do Malmö w Szwecji, aby pracować z producentem Torem Johanssonem(inne języki) w Gula Studios^[1]. Singiel „Darts of Pleasure” ukazał się jesienią, a do końca roku Franz Ferdinand supprotował m.in. takie grupy jak Hot Hot Heat czy Interpol^[3]. Drugi singiel zespołu „Take Me Out” ukazał się na początku 2004 roku i przyniósł im większą popularność w Wielkiej Brytanii. Utwór zajął trzecie miejsce na brytyjskiej liście albumów i wraz z „Darts of Pleasure” znalazł się on w wydanym w lutym 2004 roku albumie Franz Ferdinand. Teledysk do utworu „Take Me Out” zdobył nagrodę w kategorii „Breakthrough Video” na gali MTV Video Music Awards 2004^[1][3].

W 2004 roku Franz Ferdinand otrzymał nagrodę Mercury Music Prize 2014 za najlepszy album z Wielkiej Brytanii i Irlandii^[4]. W 2005 roku zespół otrzymał nominację do nagrody Grammy 2005 w kategorii „Najlepszy album alternatywny”^[1], a także zdobył dwie nagrody Brit Awards 2005 w kategoriach „Najlepsza brytyjska grupa” i „Najlepszy brytyjski zespół rockowy”^[5].

Zespół w tym okresie pracował już nad drugim albumem wraz z producentem Richem Costeyem w Glasgow i Nowym Jorku^[1]. Wydany na początku października 2005 roku album You Could Have It So Much Better^[6] poszerzył brzmienie zespołu m.in. o fortepianowe ballady. Drugi studyjny album także odniósł sukces, stając się pierwszym albumem zespołu notowanym na 1. miejscu list, zdobywając także cztery miejsca na liście 30. najlepszych singli w Wielkiej Brytanii. W Stanach Zjednoczonych osiągnął 8. miejsce i uzyskał status złotej płyty^[1].

Powstałe do tego czasu wydawnictwa grupy Franz Ferdinand zdobiły grafiki inspirowane rosyjskim konstruktywizmem^[1].

19 stycznia 2009 roku premierę miał singiel „Ulysses” promujący ich trzeci studyjny album^[7]. Franz Ferdinand zapowiadał w tym czasie, że ich nowe wydawnictwo ma się zasadniczo różnić od dotychczasowych dzieł^[8]. Premiera albumu Tonight: Franz Ferdinand odbyła się 26 stycznia 2009 roku^[9]. W kwietniu 2009 roku zespół zapowiedział wydanie dubowej wersji swojego ostatniego albumu pn. Blood: Franz Ferdinand(inne języki), który prócz utrzymania klimatu indie i disco miał być wypełniony wpływami afrobeatu i muzyki elektronicznej. Jego producentem był Dan Carey(inne języki)^[10].

W połowie maja 2013 roku zespół ogłosił kolejny studyjny album – Right Thoughts, Right Words, Right Action^[11], a miesiąc później zapowiedział trasę koncertową po Europie, Ameryce Północnej i Japonii^[12]. Przy nagraniu albumu Franz Ferdinand pracował w studiach w Glasgow, Londynie i Sztokholmie wraz z dużą obsadą współpracowników^[1]. Na początku lipca 2013 roku grupa zaprezentowała teledysk do swojego najnowszego singla – „Right Action”^[13]. Czwarty album studyjny został wydany 26 sierpnia 2013 roku, lecz już kilka dni wcześniej ukazał się on przedpremierowo w serwisie streamingowym Deezer. Krytycy określili ten album jako „najlepszy i najbardziej przebojowy od czasów debiutanckiego albumu”^[14]. Znalazł się on w pierwszej dziesiątce przebojów w wielu krajach, w tym na 2. miejscu w Szkocji i na 6. w całej Wielkiej Brytanii^[1].

Na początku września 2013 roku ukazał się teledysk do trzeciego singla albumu – „Evil Eye”(inne języki). Dzieło nakręcone przez Diane Martel(inne języki) utrzymano w stylistyce kaset VHS i przedstawia sceny rodem z horrorów^[15]. Pod koniec lutego 2014 roku zespół zaprezentował niemieckojęzyczny utwór „Erdbeer Mund”, który znalazł się jako B-side singla „Fresh Strawberries”(inne języki)^[16].

W marcu 2015 zespoły Franz Erdinand i Sparks ogłosiły powstanie supergrupy pod nazwą FFS(inne języki). Zapowiedziano także wspólną trasę koncertową po Europie^[17]. 1 kwietnia ogłosili oni album studyjny o nazwie FFS(inne języki), który został wydany 8 czerwca tego samego roku nakładem wytwórni Domino^[18].

8 lipca 2016 roku zespół ogłosił, że z uwagi na obowiązki rodzinne rozstaje się z nim McCarthy^[19], a w kolejnym roku do Franz Ferdinand dołączyli: gitarzysta Dino Bardot i klawiszowiec Julian Corrie^[20].

14 października 2016 roku grupa opublikowała utwór „Demagogue”(inne języki), będący częścią projektu muzycznego „1000 Days, 1000 Songs”(inne języki) (pierwotnie „30 Days, 30 Songs”), w ramach którego codziennie w okresie wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych prezentowano nową piosenkę skierowaną przeciwko kandydaturze Donalda Trumpa^[21].

Pod koniec października 2017 roku zespół głosił swój kolejny album studyjny – Always Ascending(inne języki). Jednocześnie udostępnili tytułowy singiel albumu(inne języki)^[22]. Album został wydany 9 lutego 2018 roku^[23]. Jego producentem był Philippe Zdar(inne języki), a Kapranos opisywał jego brzemiennie jako „jednocześnie futurystyczne i naturalistyczne”^[24].

Pod koniec października 2021 roku zespół ogłosił, że odchodzi z niego Thomson, a nową perkusistką została Audrey Tait(inne języki)^[25].

Po inwazji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku Franz Ferdinand zrezygnował z występów w Rosji i 1 marca wydał antywojenny apel do swoich rosyjskich fanów^[26]. 11 marca tego samego roku została wydana kompilacja Hits to the Head(inne języki), w której znalazły się największe hity zespołu, a także nowe dwa utwory: „Billy Goodbye”(inne języki)^[27] i „Curious”(inne języki), a drugi z nich był pierwszym utworem, w którego nagraniu brała udział Tait^[28].

• Alex Kapranos – wokal, gitara^[1][6]
• Bob Hardy – gitara basowa^[1][6]
• Dino Bardot(inne języki) – gitara^[1]
• Julian Corrie(inne języki) – klawisze^[1]
• Audrey Tait(inne języki) – perkusja^[1][6]

• Nicholas McCarthy – gitara^[1][6]
• Paul Thomson – perkusja^[1][6]

• Blood: Franz Ferdinand (2009)^[1]

• Late Night Tales: Franz Ferdinand (2014)^[1]
• Hits to the Head (2022)^[27]

• Darts of Pleasure (2003)^[1]
• The Dark of the Matinée (Matinée; 2004)^[1]
• Take Me Out (2004)^[1]
• Michael (2004)^[1]
• This Fire / This Fffire (2004)^[1]
• Do You Want To (2005)^[1]
• Walk Away (2005)^[1]
• The Fallen (2006)^[1]
• Eleanor Put Your Boots On (2006)^[1]
• Lucid Dreams (2008)^[6]
• Ulysses (2008)^[6]
• No You Girls (2009)^[1]
• Can't Stop Feeling (2009)^[6]
• What She Came For (2009)^[1]
• Live Alone (2009)^[6]
• Right Action (2013)^[6]
• Love Illumination (2013)^[6]
• Evil Eye (2013)^[6]
• Bullet (2014)^[6]
• Fresh Strawberries (2014)^[6]
• Stand on the Horizon (2014)^[6]
• Always Ascending (2017)^[6]
• Feel the Love Go (2018)^[6]
• Lazy Boy (2018)^[32]
• Glimpse of Love (2018)^[6]
• Billy Goodbye (2021)^[27]
• Curious (2022)^[28]

• 7 lipca 2006 – Gdynia – Heineken Open'er Festival 2006^[33]
• 19 listopada 2008 – Warszawa – Stodoła^[33]
• 5 czerwca 2009 – Kraków – Selector Festival 2009^[33]
• 6 lipca 2012 – Gdynia – Heineken Open'er Festival 2012^[33]
• 9 sierpnia 2013 – Kraków – Coke Live Music Festival 2013^[33]
• 8 marca 2018 – Warszawa – Stodoła^[33]
• 30 kwietnia 2022 – Warszawa – Stodoła^[33]
• 28 lipca 2023 – Łódź – Łódź Summer Festival 2023^[33]