Franz de Paula von Schrank – Wikipedia, wolna encyklopedia

Franz de Paula von Schrank
W taksonomii: Schrank^[1]
	; Franz von Paula Schrank; (grafika Friedricha Johna, 1769–1843)
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1747 ; Vornbach am Inn
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1835 ; Monachium
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Franz de Paula von Schrank^[2] SJ (ur. 21 sierpnia 1747 w Vornbach am Inn, zm. 22 grudnia 1835 w Monachium) – niemiecki botanik i entomolog, jezuita.

Życiorys

Urodził się w rodzinie prawnika Johannesa Schranka i jego żony Marii Walburgi^[2]. Pierwsze nauki pobierał w domu. W 1756 uczęszczał do szkoły jezuickiej (Gymnasium Leopoldinum) w Pasawie^[2].

W 1762, w wieku piętnastu lat, wstąpił do Towarzystwa Jezusowego a dwuletni nowicjat odbył w Wiedniu, przy czym kilka tygodni spędził w Sopronie^[2]. Dalsze nauki pobierał w klasztorach na Węgrzech i w Wiedniu^[2]. Obok teologii i studiów nad językami starożytnymi, zajmował się matematyką, fizyką, entomologią, astronomią i botaniką^[2]. Z powodu złego stanu zdrowia nie został posłany na misję do Ameryki ani Indii, powierzono mu natomiast stanowisko nauczyciela w szkole jezuickiej w Linzu^[2]. Po kasacie zakonu (w 1773) wrócił do Wiednia^[2]. W 1774 uzyskał stopień subdiakona w Pasawie, a trzy miesiące później został wyświęcony na księdza w Wiedniu^[2]. W 1775 lub 1776 zdobył tytuł doktora teologii^[2].

W 1776 objął posadę nauczyciela fizyki i matematyki w liceum w Ambergu, a w 1779 retoryki w liceum w Burghausen^[2]. W 1784 został przeniesiony na uczelnię w Ingolstadt (Universität Ingolstadt, obecnie Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium), gdzie wykładał rolnictwo, leśnictwo, górnictwo, botanikę i zoologię^[2]. Po przeniesieniu uczelni do Landshutu (w 1800) wykładał tam botanikę, a jednym z jego studentów był późniejszy król Bawarii, Ludwik I Wittelsbach (1786–1868)^[2]. W 1808 otrzymał tytuł szlachecki^[2]. W 1809 przeniesiono go do Monachium, gdzie objął funkcję dyrektora nowo założonego ogrodu botanicznego (Alter Botanischer Garten)^[2].

Publikacje

Jest autorem około 270 publikacji, w tym:

1776 – Beiträge zur Naturgeschichte^[2]
1785 – Naturhistorische Briefe über Österreich, Salzburg, Passau und Berchtesgaden, razem z Karlem von Mollem (1760–1838), sprawozdanie z podróży^[2]
1785 – Anfangsgründe der Botanik, podręcznik do nauki botaniki^[2]
1786 – Baiersche Reise, sprawozdanie z wyprawy botanicznej przez Górną Bawarię^[2]
1789 – Baiersche Flora, pierwsze całościowe opracowanie flory bawarskiej^[2]
1793 – Reise nach den südlichen Gebirgen von Bayern, sprawozdanie w wyprawy podjętej na zlecenie Bawarskiej Akademii Nauk w 1788^[2]
1794 – Von den Nebengefässen der Pflanzen und ihrem Nutzen, gdzie Schrank przypisał włoskom na roślinach funkcje absorpcji wilgotności^[3]
1811–1820 – Flora monacensis z 400 kolorowymi ilustracjami austriackiego malarza Johanna Nepomuka Mayrhofera (1764–1832)^[3]
1819 – Plantæ rariores horti academici Monacensis descriptæ et iconibus illustratæ, dwutomowe dzieło z ponad stoma ilustracjami poświęcone roślinności ogrodu botanicznego w Monachium^[4]^[3].

Opublikował wiele artykułów w czasopismach naukowych, między innymi w „Müchener Denkschriften”, „Zeitschrift der Regensburger botanischen Gesellschaft”, „Hoppe’s botanisches Taschenbuch”^[4]^[3].

Członkostwa, wyróżnienia i nagrody

1778 – członek nadzwyczajny Bawarskiej Akademii Nauk^[2]
1808 – Order Zasługi Korony Bawarskiej^[2]
1809 – członek zwyczajny Bawarskiej Akademii Nauk^[2]
1816 – wybrany na członka Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina (niem. Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina)^[5]^[2]
1824 – nominowany na kapelana tajnego radcę (niem. geistlicher geheimer Rat)^[2]
1829 – Order Ludwika^[2]

Upamiętnienie

Od jego nazwiska został nazwany gatunek mimozy: Schrankia^[6].

Przypisy

↑ The International Plant Names Index: Schrank, Franz von Paula von (1747-1835). [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Thomas Sperling: Schrank, Franz von. W: Neue Deutsche Biographie 23. 2007, s. 518–519. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d John Stein: Franz Paula von Schrank. W: The Catholic Encyclopedia 13. New York: Robert Appleton Company, 1912. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
↑ ^a ^b Ernst Wunschmann: Schrank, Franz von. W: Allgemeine Deutsche Biographie 32. 1891, s. 450–452. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).
↑ Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina: Mitgliederverzeichnis. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).
↑ John Wilkes: Encyclopaedia Londinensis, or, Universal dictionary of arts, sciences, and literature, Volume 22. London: 1827, s. 788. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).

[IPNI-1] The International Plant Names Index: Schrank, Franz von Paula von (1747-1835). [dostęp 2016-10-26]. (ang.).

[NDB-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Thomas Sperling: Schrank, Franz von. W: Neue Deutsche Biographie 23. 2007, s. 518–519. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).

[stein-3] John Stein: Franz Paula von Schrank. W: The Catholic Encyclopedia 13. New York: Robert Appleton Company, 1912. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).

[ADB-4] Ernst Wunschmann: Schrank, Franz von. W: Allgemeine Deutsche Biographie 32. 1891, s. 450–452. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).

[DANL-5] Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina: Mitgliederverzeichnis. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).

[Wilkes788-6] John Wilkes: Encyclopaedia Londinensis, or, Universal dictionary of arts, sciences, and literature, Volume 22. London: 1827, s. 788. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]