Górna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Górna
Dzielnica Łodzi
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Miasto

Łódź

Data założenia

1960

Powierzchnia

71,9 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


159 413[1]

• gęstość

2217,1 os./km²

Położenie na mapie Łodzi
Położenie na mapie
51°43′11,0000″N 19°30′25,5000″E/51,719722 19,507083
Strona internetowa

Górna – do 31 grudnia 1992 r. dzielnica miasta Łodzi, obejmująca jego południową część, licząca 71,9 km², zamieszkana przez ok. 160 tys. osób[1].

Utworzona w 1960 roku południowa dzielnica miasta (dotąd obszar Chojen i Rudy lub Południe) została nazwana od głównego rynku dzielnicy zwanego niegdyś Rynkiem Górnym (obecnie plac Reymonta). Formalnie od 1992 nie istnieje.

Historia dzielnicy

[edytuj | edytuj kod]

Niektóre nazwy dzisiejszych osiedli Górnej takie jak: Komorzniki (obecnie Komorniki), Dąbrowa wymieniane są już w piśmie z 1332 roku[2].

Na początku XV wieku, kiedy Łódź przekształcała się w miasto, wokół niej znajdowały się wsie. Od końca XIV wieku (1398 roku) swoją historię wiodą m.in. Ruda Chocianowicka (Pabianicka) i Chachuła Młyn. Wieś Rokicie położona w dolinie Jasienia swoją historię rozpoczyna w 1411 roku. Nad rzeką z czasem powstało 28 gospodarstw i duży młyn. Pierwsze wzmianki o Chojnach Dużych i Chojnach Małych pochodzą z 1469 roku, kiedy to obie wsie miały wejść do parafii rzgowskiej[3].

W 1793 roku Feliks Górski, właściciel Chojen, założył w północnej ich części osadę Dąbrowa, zasiedloną głównie przez osadników pochodzenia niemieckiego. Jej granicę zachodnią stanowiło Rokicie, a północną na dużym odcinku rzeka Dąbrówka (biegła nieco na południe od DH Uniwersal), rozdzielająca dominium chojeńskie od łódzkich dóbr biskupstwa włocławskiego, przejętych w 1793 roku na własność skarbu pruskiego. Na początku XIX wieku wytyczono tam drogę do Wiskitna, która później otrzymała nazwę ulicy Rzgowskiej i prowadziła od Górnego Rynku w Łodzi (obecnie plac Reymonta). Ważne miejsce w strukturze osady Dąbrowa zajmowała droga polna biegnąca na linii wschód – zachód. Na jej bazie powstała później ulica gen. Jarosława Dąbrowskiego[4].

Dzielnica administracyjna Górna została powołana z dniem 1 stycznia 1960 jako jedna z 5 ówcześnie ustanowionych dzielnic Łodzi. Powstała z połączenia istniejących od 1954 dzielnic Ruda i Chojny[5] po odłączeniu części ich północnych obszarów na rzecz dzielnic Śródmieście, Polesie i Widzew.

W skład dzielnicy weszły obszary:

dawnej gminy Chojny, z należącą do niej wsią Dąbrowa; część gminy Chojny już od 1915 leżała w granicach administracyjnych miasta Łodzi;
dawnej wsi Rokicie wraz z kolonią Rokicie Nowe, których znaczne fragmenty również od 1915 należały do obszaru Łodzi
dawnego miasta Ruda Pabianicka
wsi Chocianowice
wsi Jędrzejów, Młynek Wiskicki i Wiskitno-Ogród oraz część wsi Olechów Mały z gminy Wiskitno

Ponadto dzielnica Górna objęła fragment historycznej Łodzi rękodzielniczej, założony w latach 1826–1827 jako Kolonia Nowa Łódka lub Czeska Kolonia – jest to obszar położony po obu stronach ul. Przybyszewskiego na odcinku od ulicy Piotrkowskiej do ulicy Łęczyckiej, ograniczony od północy ulicą Milionową zaś od południa dolinką rzeczki Dąbrówki, stanowiącą niegdyś granicę Łodzi i Chojen.

Od 1 stycznia 1988 obszar dzielnicy został powiększony przez włączenie wsi:

Rejony dzielnicy

[edytuj | edytuj kod]
Mapa obszarów SIM i osiedli administracyjnych Górnej

Obecnie w skład dzielnicy Górna wchodzi 8 osiedli administracyjnych:

Osiedle administracyjne Obszar SIM osiedla
Chojny-Dąbrowa Chojny
Dąbrowa Kowalszczyzna, Młynek, Os. Tysiąclecia Państwa Polskiego, Os. J. Dąbrowskiego
Chojny Stare Chojny Chojny Zatorze, Komorniki, Nowe Górki, Stare Górki, Józefów
Górniak Górniak
Piastów-Kurak Kurak Os. Piastów, Os. 1 Maja
Rokicie Nowe Rokicie
Rokicie
Ruda Ruda Pabianicka
Nad Nerem Chocianowice Charzew
Łaskowice
Wiskitno Wiskitno Wiskitno A-Las, Huta Szklana, Bronisin, Jędrzejów

Na terenie dzielnicy

[edytuj | edytuj kod]
Biała fabryka Geyera
Dawniej willa Ernesta Leonarda, dziś budynek USC Łódź Górna w Parku im. Legionów
Park im. Władysława Reymonta

Ośrodki kultury

[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy Siedleckiej 1 znajduje się Ośrodek Kultury Górna. Działalność kulturalną prowadzą tam między innymi Grupa Literacka Centauro, Zespół Tańca i Piosenki Akcent.

Do 30 czerwca 2012 – przy al. Politechniki 17 – funkcjonowała filia tego ośrodka, pod nazwą Energetyk. Prowadzono w niej m.in. zajęcia plastyczne, naukę gry na gitarze, tańca nowoczesnego, karate i jogi, a dla okolicznych szkół zajęcia teatralne, projekcje filmów i wykłady okolicznościowe. Po jej rozwiązaniu zajęcia w niej prowadzone przeniesiono do głównej siedziby ośrodka przy ul. Siedleckiej oraz na Olechów[6].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
Ulica Rzgowska 247, zabytkowy budynek Dwór Benedykta Górskiego

Cmentarze

[edytuj | edytuj kod]

Szpitale

[edytuj | edytuj kod]
  • Augustówka – dopływ Olechówki (częściowo także w dzielnicy Widzew),
  • Dobrzynka – dopływ Neru,
  • Gadka – dopływ Neru,
  • Jasień – dopływ Neru (częściowo także w dzielnicy Widzew),
  • Ner (częściowo także w dzielnicy Widzew),
  • Olechówka – dopływ Jasienia (częściowo także w dzielnicy Widzew).

Ośrodki wypoczynkowe

[edytuj | edytuj kod]

Kluby sportowe

[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej istotne arterie komunikacyjne przebiegające przez obszar Górnej to ulica Pabianicka rozpoczynająca się przy placu Niepodległości (gdzie z kolei kończy się ulica Piotrkowska), ulica Rzgowska mająca swój początek przy placu Reymonta oraz ulica generała Jarosława Dąbrowskiego odchodząca od ulicy Rzgowskiej na wschód, w kierunku Widzewa. Wiele znanych ulic Łodzi, podobnie jak słynna Pietryna (Piotrkowska), kończy się właśnie na Górnej, np. Wólczańska czy Jana Kilińskiego. Dla usprawnienia komunikacji między ulicą Rzgowską (przechodzącą następnie w DK 1) i Pabianicką (DK 14) istotne znaczenie ma otwarta 1 września 2014 r. Trasa Górna, która znacznie odciążyła wykorzystywane wcześniej połączenie ulicą Ignacego Jana Paderewskiego.

W części południowej ulicy Rzgowskiej znajduje się również ulica Kolumny biegnąca przez Wiskitno do Wiśniowej Góry oraz łącząca się po drodze z ulicą Tomaszowską. Ulica Kolumny jest jedną z najdłuższych łódzkich ulic (ok. 9,3 km) i posiada najwięcej w Łodzi numerów administracyjnych (najwyższy parzysty – 662, nieparzysty – 627). Z jej nazwą zwiana jest historia o Janie Mulinowiczu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. Opis miasta Łodzi, Oskar Flatt, Warszawa 1853 rok; pismo znajdowało się wtedy w Archiwum akt dawnych Gub. Warsz. pod r. 1404 fol. 251 1825. Akta ziemskie Łęczyckie.
  3. oprac. Andrzej Janecki na podstawie monografii Łódź. Dzieje miasta pod red. R. Rosina.
  4. Kazimierz Badziak, Na linii Łódź-Moskwa; Stolarowowie – łódzcy przedsiębiorcy pochodzenia rosyjskiego.
  5. Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Łodzi, wyd. 10, Łódź: Rada Narodowa m. Łodzi, 23 grudnia 1959.
  6. 30 czerwca Energetyk przestanie istnieć. lodz.naszemiasto.pl. [dostęp 2013-06-01]. (pol.).
  7. Strona internetowa szpitala.
  8. Home – Buddyjski Ośrodek Medytacyjny w Łodzi [online], Buddyjski Ośrodek Medytacyjny w Łodzi [dostęp 2018-05-24].
  9. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-01-16].