Gajusz Duiliusz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Gajusz Duiliusz
Gaius Duilius
Miejsce urodzenia	starożytny Rzym
Data śmierci	~231 p.n.e.
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Flota rzymska
Stanowiska	dowódca floty rzymskiej
Główne wojny i bitwy	I wojna punicka bitwa morska pod Mylae;

Gajusz Duiliusz, łac. Gaius Duilius (III wiek p.n.e.) – rzymski polityk i wojskowy, konsul w 260 roku p.n.e., zwycięzca w bitwie morskiej pod Mylae podczas pierwszej wojny punickiej.

Życiorys

Pochodził z rodu Duiliuszów o plebejskich korzeniach. W 260 roku p.n.e. został jako homo novus wybrany konsulem razem z Gnejuszem Korneliuszem Scypionem^[1]. Po wzięciu Scypiona do niewoli przez Kartagińczyków w bitwie koło Wysp Liparyjskich, Gajusz Duiliusz przejął dowodzenie flotą rzymską. W bitwie koło przylądka Mylae po raz pierwszy wykorzystał ruchome pomosty do abordażu (tzw. kruki, łac. corvus), które wbijając się w pokład okrętów kartagińskich uniemożliwiły im użycie taranów, zaś Rzymianom pozwoliły na walkę wręcz na sczepionych jednostkach. Sukces odniesiony pod Mylae był pierwszym w historii zwycięstwem rzymskiej floty^[2].

Jako zwycięski wódz Gajusz Duiliusz odbył w 259 roku p.n.e. triumf w Rzymie, a na jego cześć wzniesiono na Forum Romanum kolumnę ozdobioną dziobami okrętów (tzw. columna rostrata; po zwycięskiej bitwie pod Mylae motyw dziobu okrętu pojawił się także na rzymskich monetach)^[3]. Ze zdobyczy wojennych Gajusz Duiliusz ufundował świątynię Janusa na rzymskim Forum Holitorium^[1]. W 258 roku p.n.e. został wraz z Lucjuszem Korneliuszem Scypionem wybrany cenzorem.

Posąg Gajusza Duiliusza znajdował się, wśród wyobrażeń innych zwycięskich wodzów rzymskich, w bocznym portyku świątyni Marsa Mściciela (Mars Ultor) na Forum Augusta^[4].

Jego imię (Caio Diuilio) tradycyjnie nadawane jest dużym jednostkom wojennym floty włoskiej od XIX wieku (1876)^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek). Warszawa: PWN, 1988, s. 206. ISBN 83-01-03529-3.
↑ Bernard Nowaczyk: Kartagina 149-146 p.n.e. Warszawa: Bellona, 2008, s. 41, 66. ISBN 978-83-11-11270-4.
↑ Maria Jaczynowska: Historia starożytnego Rzymu. Warszawa: PWN, 1982, s. 85. ISBN 83-01-00268-9.
↑ Jerzy Ciechanowicz: Rzym: Ludzie i budowle. Warszawa: PIW, 1987, s. 217-218. ISBN 83-06-01503-7.
↑ Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905 (ed. R. Gardiner). London: Conway Maritime Press, 1979, s. 340.

Linki zewnętrzne

Columna Rostrata C. Duilii w: Samuel Ball Platner, Thomas Ashby: A Topographical Dictionary of Ancient Rome (1929)

[meka-1] Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek). Warszawa: PWN, 1988, s. 206. ISBN 83-01-03529-3.

[2] Bernard Nowaczyk: Kartagina 149-146 p.n.e. Warszawa: Bellona, 2008, s. 41, 66. ISBN 978-83-11-11270-4.

[3] Maria Jaczynowska: Historia starożytnego Rzymu. Warszawa: PWN, 1982, s. 85. ISBN 83-01-00268-9.

[4] Jerzy Ciechanowicz: Rzym: Ludzie i budowle. Warszawa: PIW, 1987, s. 217-218. ISBN 83-06-01503-7.

[5] Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905 (ed. R. Gardiner). London: Conway Maritime Press, 1979, s. 340.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]