French
DeutschGodło górnicze – Wikipedia, wolna encyklopedia
Godło górnicze[1], kupla[2], potocznie górnicze młotki[3] – najbardziej rozpoznawalny symbol górnictwa[4]. Godło składa się z dwóch skrzyżowanych narzędzi: żelazka i pyrlika (perlika). Narzędzia są koloru czarnego; w przypadku użycia jako elementu godła górniczego tło jest zielone (na sztandarze zielone u góry i czarne u dołu)[5].
Żelazko (żelosko) to narzędzie urabiające, ostro zakończone, o kształcie klina; górna część trzonka wychodzi poza obrys metalowej części. Pyrlik ma obydwa końce płaskie, przekrój wzdłużny zbliżony do prostokąta i trzonek niewychodzący poza obrys metalowej części. Pyrlikiem uderzano w żelazko.
Wiele miast o górniczych tradycjach ma w herbach miejskich godło górnicze, na przykład Tarnowskie Góry[6] i Świętochłowice[7]. W heraldyce na spodzie leży żelazko, a na nim pyrlik (choć na herbach miejskich zdarzają się i niewłaściwe formy, w odwrotnej kolejności).
Kupla widnieje także na mundurze górniczym, emblematach kopalń, miejsc, przedmiotów związanych z górnictwem, klubów sportowych z górniczych regionów (np. Górnik Zabrze, Szachtar Donieck).
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Pyrlik (pod spodem) i żelazko (na wierzchu) -
Kupla na fasadzie Muzeum Górnośląs-kiego w Bytomiu -
Kupla na bramie -
Kupla w oknie -
Kupla w naczółku okna -
-
-
Herb Dąbrowy -
-
Herb Hawierzowa -
Herb Horníego Jiřetína -
Herb Jáchymova -
Herb Kaden (z odwróconą kuplą) -
Herb Lomu -
-
Herb Ostrawy-Michałkowic -
Herb Ostrawy-Pietrzkowic -
Herb Ostrawy-Poręby -
-
Herb Stochova -
-
Herb Štěchovic -
-
Herb Žacléřa -
Herb Szachtara Donieck
_znak.jpg)
_CoA_CZ.svg)
.svg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gajda 1988 ↓.
- ↑ Świtała-Trybek 2014 ↓.
- ↑ Karolina Baca-Pogorzelska: Górniczy słownik. Rzeczpospolita, 2009-06-09. [dostęp 2017-07-25].
- ↑ Wojciech Preidl: Stanisław Majewski – inżynier górniczy, historyk górnictwa. W: Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury. P.P. Zagożdzon (red.), M. Madziarz (red.). T. 2. Wrocław: 2009, s. 278.
- ↑ Stanisław Gisman: Słownik górniczy. Barwy górnictwa. Katowice: Instytut Węglowy, 1949, s. 387.
- ↑ Marek Wojcik: 450 lat herbu Miasta Tarnowskie Góry. Montes Tarnovicensis. [dostęp 2017-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Herb Świętochłowic. Portal miejski Swiony.pl. [dostęp 2017-07-25].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Dorota Świtała-Trybek. Lokomotywy i wagoniki górnicze jako pamiątki historii oraz atrakcje turystyczne. „Turystyka Kulturowa”. 8, s. 35, 2014-08. ISSN 1689-4642.
- Stanisław Gajda: Gwara górnicza. W: Górniczy stan w wierzeniach, obrzędach, humorze i pieśniach. Dorota Simonides (red.). Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1988, s. 442. ISBN 83-7008-067-7.