Goran Bregović – Wikipedia, wolna encyklopedia

Goran Bregović

Горан Бреговић

Goran Bregović na Festival de Cornouaille (2013)
Pseudonim	Brega
Data i miejsce urodzenia	22 marca 1950 Sarajewo
Gatunki	folk, rock, elektroniczna
Zawód	kompozytor, autor tekstów, instrumentalista
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Goran Bregović (serb. Горан Бреговић; ur. 22 marca 1950 w Sarajewie^[1]) – bośniacki kompozytor muzyki rockowej, elektronicznej i etnicznej. W swojej twórczości łączy m.in. tradycyjne brzmienia ludowe z męskimi chórami i dźwiękami z syntezatora. Lider i autor muzyki zespołu rockowego Bijelo dugme.

Jest synem Serbki i Chorwata. Wychował się w Sarajewie, stolicy i centrum kulturalnym Bośni. Ma brata Predraga i miał siostrę Dajanę (zm. 2020)^[2].

W latach 70. i 80. był liderem popularnego jugosłowiańskiego zespołu rockowego Bijelo dugme. Współpracował m.in. z reżyserem Emirem Kusturicą, tworząc ścieżkę dźwiękową do filmów Arizona Dream, Czas Cyganów, czy Underground. Współpracował także z Patrice’em Chereau, pisząc muzykę do filmu Królowa Margot. Pracował także nad muzyką dla potrzeb teatru, m.in. do sztuki multimedialnej pt. Silence of the Balkans.

Do udziału w nagraniach zapraszał wielu znanych wokalistów, takich jak Cesária Évora, Iggy Pop, Sezen Aksu, Jorgos Dalaras, Ofra Haza, Scott Walker.

W Polsce nagrał płyty z Kayah i Krzysztofem Krawczykiem. Był autorem muzyki do polskiego filmu Operacja Samum oraz kilkudziesięciu innych filmów.

Wielokrotnie był oskarżany o plagiatowanie kompozycji innych muzyków^{[3][4][5][6][7][8]} oraz autoplagiaty swoich wcześniejszych utworów^[9][10][11]. W 2015 roku został ukarany przez francuski sąd grzywną w wysokości 1 miliona euro na rzecz piosenkarza Enrico Maciasa za bezprawne wykorzystanie jego utworu Soleznara w swojej kompozycji In the Deathcar^[12].

Bregović twierdzi, że unika zagłębiania się w politykę. „Jugosławia to skrzyżowanie wielu światów: prawosławnego, katolickiego, muzułmanów”, mówił Bregović. „Z muzyką, nie mam do reprezentowania nikogo oprócz siebie – bo mówię pierwszym językiem świata, w którym każdy rozumie słowo muzyka”. Jednak w 2015 roku, z powodu występu na terenie zaanektowanego przez Rosję Krymu, anulowano jego koncerty na Ukrainie i w Polsce^[13]. W 2023 roku z powodu prorosyjskich sympatii zakazano mu wjazdu na teren Mołdawii^[14].

• 2021 – Order Gwiazdy Jerzego Czarnego I klasy^[15]

W 1993 roku Bregović poślubił swoją długoletnią narzeczoną Dženanę Sudžukę. Ceremonia ślubna odbyła się w Paryżu, gdzie mieszka partnerka muzyka. Para ma trzy córki: Emę (ur. marzec 1995), Unę (ur. luty 2002) i Lulu (ur. maj 2004). Muzyk ma też córkę Željke z poprzedniego związku.

12 czerwca 2008 roku Bregović spadł z wysokości czterech metrów z wiśniowego drzewa w ogrodzie przy swoim domu w Senjak, w wyniku czego złamał kręgosłup. Według lekarzy jego stan był stabilny, a po zabiegu muzyk szybko doszedł do zdrowia i zagrał dwa duże koncerty w Nowym Jorku.

• Dom za vešanje (1990)
• Arizona dream (1993)
• La reine Margot (1994)
• Underground (1995)
• Tales and songs from weddings and funerals (1997)
• Ederlezi (1998) – platynowa płyta^[16]
• Silence of the Balkans (1998)
• Thessaloniki – Yannena With Two Canvas Shoes (1999)
• Kayah i Bregović (1999) – diamentowa płyta^[17]
• Songbook (2000)
• Daj mi drugie życie. Krawczyk & Bregović (2001) – złota płyta^[18]
• Karmen with a happy end (2007)
• Alkohol: Šljivovica (2008)
• Alkohol (2008)
• Champagne for Gypsies (2012)
• Three Letters from Sarajevo (2017)

Źródło^[19]:

• Oficjalna strona Gorana Bregovića (niem. • ang. • hiszp. • fr. • wł.)
• Goran Bregović w bazie portalu Jugofonika.pl – muzyka bałkańska. jugofonika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-18)].