Heliodor (minerał) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Heliodor
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny


Twardość w skali Mohsa

7,5–8,0

Przełam

muszlowy

Łupliwość

niewyraźna

Gęstość minerału

2,69–2,82 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

od bladożółtej przez ciemnożółtą do żółtawopomarańczowej

Połysk

szklisty

Dodatkowe dane
Szczególne własności

Inkluzja – ciekło-gazowe inkluzje oraz wrostki rutylu, pirytu i hematytu.

Heliodorminerał, przezroczysta odmiana berylu o barwie żółtej.

Nazwa pochodzi od gr. helios = słońce[1] i fr. doré = złocisty, jasnożółty[2]; aluzja do zabarwienia minerału. Został odkryty w 1910 r. w Namibii.

Obecnie nazwa heliodor stosowana jest powszechnie do wszystkich przezroczystych, żółtych odmian berylu (dawniej tylko do południowoafrykańskich).

Właściwości

[edytuj | edytuj kod]

Zawiera niewielkie domieszki tlenku uranu – wykazuje niewielką promieniotwórczość jest to przyczyną jego pięknej złocistożółtej barwy. Okazy o odcieniu zielonkawożółtym odznaczają się pewnymi zawartościami żelaza.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Minerał związany ze skałami pegmatytowymi oraz pneumatoliczno–hydrotermalnymi.

Miejsca występowania: Brazylia – Minas Gerais, Bahia (kryształy dobrze wykształcone o zabarwieniu zielonkawożółtym do głęboko pomarańczowego), Namibia – Otavi, Rossing, (żółte, żółtozłociste kryształy pod wpływem promieniowania ultrafioletowego wykazują niebieską fluorescencję), Stany Zjednoczone – Maine, Connecticut (kryształy małe, o wszystkich odcieniach barwy żółtej i żółtopomarańczowej), Rosja – Ural (liczne kryształy o zabarwieniu żółtym, RPA, Madagaskar, Ukraina – okolice Żytomierza Wołyń, Włochy.

W PolsceGóry Sowie i okolice Strzegomia.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • bardzo wysoko ceniony kamień kolekcjonerski i jubilerski
  • do celów jubilerskich - poszukiwane są kamienie o zabarwieniu oliwkowym i żółtopomarańczowym; także okazy złociste oraz bardzo rzadkie i cenne kamienie złociste dające efekt kociego oka. Przezroczyste i czyste kryształy zawierają czasami rurkowate, płynne wtrącenia z pęcherzykami gazu.

Masa kamieni oprawionych w granicach 3–5 ct; okazy większe są rzadkie. W British Museum (Londyn) żółty szlifowany heliodor o masie 82,3 ct; Royal Ontario Museum (Toronto) - żółty szlifowany schodkowo heliodor o masie 78,8 ct.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Witold Doroszewski (red.), helio [online], Słownik języka polskiego PWN [dostęp 2019-05-31].
  2. Witold Doroszewski (red.), heliodor [online], Słownik języka polskiego PWN [dostęp 2019-05-31].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
  • Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83220-0199-1.