Henryk Mniszek-Tchorznicki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Henryk Mniszek-Tchorznicki^[a] herbu Jelita (ur. 14 lub 16 maja 1880 w Wiedniu, zm. 23 czerwca 1946 w Sanoku) – polski ziemianin.

Urodził się 14^[1] lub 16 maja 1880 w Wiedniu^[2][1][3]. Jego przodkowie przybyli do Sanoka z okolic Drohiczyna pod koniec XVIII wieku^[2]. Jego prapradziadkiem był Walenty Mniszek-Tchorznicki nabył od Andrzeja i Franciszki Burnatowiczów grunt pod północnym stokiem Góry Parkowej i wzniósł tam dom, który ostatecznie przetrwał do lat 80. XX wieku, a dziadkiem Konstanty Tchorznicki (1825–1895) sprawował wysokie stanowiska, będąc dyrektorem Filii Banku Hipotecznego w Krakowie, członkiem Rady Zawiadowczej Kolei Żelaznej Lwowsko-Czerniowiecko-Jasskiej, dyrektorem Towarzystwa Kredytowego-Ziemskiego we Lwowie^[2]. Jego rodzicami byli Aleksander Mniszek-Tchorznicki (1851-1916), ziemianin, doktor obojga praw, c. k. urzędnik, sędzia oraz Maria z domu Wecbecker (1851–1915), córka generała^[2]. Jego rodzeństwem byli (dwoje z nich zmarło w małoletnim wieku): Emilia (1881–1895), Stanisław (ur. 1882), Stefan (1885–1894) i Konstanty (1889–1953, sędzia Sądu Najwyższego)^[2].

W 1899 zdał egzamin dojrzałości w C. K. V Gimnazjum we Lwowie (wówczas maturę zdali także Roman Małachowski, Michał Remizowski)^[4]. Od 1901 do 1901 studiował na 1900-1901 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, jednak nie ukończył studiów^[2]. Jeszcze za życia ojca przejął władany przez niego majątek w Pisarowcach, w tym tamtejszy dwór^[2]. W 1911 posiadał tam obszar 252 ha^[5][6][7][8]. Od około 1910 był detaksatorem wydziału okręgowego w Sanoku Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego z siedzibą we Lwowie^{[9][10][11][12]}. W 1914 był zastępcą przewodniczącego komisji licencjonujących buhaje w Sanoku^[13]. 1 grudnia 1906 w Mielnicy poślubił hr. Jadwigę Eleonorę Dunin-Borkowską (1879-1933, córka Mieczysława)^[14], jednak małżeństwo został po kilku latach unieważnione^[2]. Ich synami byli Mieczysław Maria Aleksander (ur. 1907^[15]), Stanisław (1909-)^[2]. Drugą żoną została w 1917 Godzimira Maria (ur. 28 lutego 1886 we Lwowie, o końca życia pracownik umysłowa, zm. 19 grudnia 1954 w Sanoku^[16][17], córka Marceli i Godzimira Małachowskich oraz siostra ww. Romana Małachowskiego), która działała społecznie i charytatywnie na rzecz mieszkańców, kierowała Kołem Gospodyń^[2]. Ich synami byli Aleksander (1919-), Stefan (1922-)^[2]. Henryk Tchorznicki był przewodniczącym koła Związku Strzeleckiego w Pisarowcach^[2]. Wraz z żoną działali w sferze kulturalnej tamże^[2]. Rodzina Mniszek-Tchorznickich utrzymywała kontakty z rodziną Gniewoszów z pobliskich Nowosielec (synowie Henryka przyjaźnili się m.in. z Aleksandrem)^[2]. Przed 1914 był członkiem i radnym oddziału sanockiego C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego^[18][19][20].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pozostawał właścicielem majątków Pisarowce i Sanoczek^[21]. Był rolnikiem^[3] Po wybuchu II wojny światowej przebywał tymczasowo w Nadybach, po czym wrócił do Pisarowiec, gdzie na obszarze dworskim ulokowane było wojsko (jego żona przebywała na Węgrzech, w lutym 1940 także powróciła do Pisarowiec)^[2]. W maju 1944 niemieckie władze okupacyjne odebrały majątek Tchorznickim i ustanowiły Liegenschaftsverwaltung (zarząd nieruchomościami)^[2]. Po nadejściu front wschodniego i wkroczeniu Armii Czerwonej, majątek został utracony przez Tchorznickich na rzecz państwa w wyniku reformy rolnej 9 września 1944 roku^[2].

Henryk Tchorznicki do końca życia zamieszkiwał w Sanoku przy ulicy Jagiellońskiej 24a^[1][3]. Tam zmarł 23 czerwca 1946 z powodu gruźlicy^[1][3][2]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 25 czerwca 1946^[3], gdzie w 1954 spoczęła jego żona Godzimira^[1].

• Historia rodziny Mniszek Tchorznickich - osiadłych w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 2016-09-11].
• Henryk Mniszek-Tchorznicki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-09-11].