Heureka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Heureka (z gr. εὕρηκα „znalazłem”) – wykrzyknienie radości, wydawane zwykle przy niespodziewanym wpadnięciu na jakiś pomysł (iluminacji), często kojarzone z odkryciami naukowymi.

Archimedes

Legenda o Archimedesie (która po raz pierwszy występuje u Witruwiusza, w traktacie O architekturze ksiąg dziesięć (ks. IX ust.3) powstałym pod koniec pierwszego wieku p.n.e.) wiąże z nim jego pierwsze użycie w tym znaczeniu^[1].

Kiedy pracował na problemem ustalenia rzeczywistej ilości złota w nowej koronie króla Syrakuz Hierona II, poszedł do łaźni i podczas kąpieli zauważył, że im bardziej zanurza swoje ciało w wodzie, tym więcej wody wylewa się z wanny. Kiedy zrozumiał znaczenie tej obserwacji wyskoczył z wanny i nago, ociekający wodą pobiegł do domu krzycząc Heureka!^[2] (błędnie eureka^[3]).

Carl Gauss

Wpis do dziennika Gaussa

W dniu 10 lipca 1796 roku Carl Friedrich Gauss zapisał w swoim dzienniku "ΕΥΡΗΚΑ! num = Δ + Δ + Δ", czyli każda liczba może być przedstawiona jako suma trzech liczb trójkątnych^[4]. Twierdzenie "Eureka" jest szczególnym przypadkiem twierdzenia Fermata o liczbach wielokątnych^[5].

Przypisy

↑ Krzysztof Tatarkiewicz. Archimedes: legendy i prawda (w świetle źródeł i zdrowego rozsądku). „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”. 76 (1287), s. 261-287, 1996. ISSN 0072-470X.
↑ Pier Daniele Napolitani, Ken Saito: Archimedes and the baths: not only one Eureka.. W: Greek Baths and Bathing Culture: New Discoveries and Approaches. Peeters Publishers, 2013, s. 181-188. ISBN 978-90-429-2897-8. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
↑ heureka [w:] Słownik języka polskiego [online], PWN.
↑ Richard Guy: Unsolved Problems in Number Theory. Springer Science & Business Media, 2004, s. 205. ISBN 978-0-387-20860-2.
↑ Ken Ono, Sinai Robins, Patrick T. Wahl. On the representation of integers as sums of triangular numbers. „Aequationes mathematicae”. 50 (1), s. 73-94, 1995. DOI: 10.1007/BF01831114. (ang.).

[Tatarkiewicz-1] Krzysztof Tatarkiewicz. Archimedes: legendy i prawda (w świetle źródeł i zdrowego rozsądku). „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”. 76 (1287), s. 261-287, 1996. ISSN 0072-470X.

[Napolitani-2] Pier Daniele Napolitani, Ken Saito: Archimedes and the baths: not only one Eureka.. W: Greek Baths and Bathing Culture: New Discoveries and Approaches. Peeters Publishers, 2013, s. 181-188. ISBN 978-90-429-2897-8. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).

[PWN-3] heureka [w:] Słownik języka polskiego [online], PWN.

[Guy-4] Richard Guy: Unsolved Problems in Number Theory. Springer Science & Business Media, 2004, s. 205. ISBN 978-0-387-20860-2.

[Ono-5] Ken Ono, Sinai Robins, Patrick T. Wahl. On the representation of integers as sums of triangular numbers. „Aequationes mathematicae”. 50 (1), s. 73-94, 1995. DOI: 10.1007/BF01831114. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]