Historia Eswatini – Wikipedia, wolna encyklopedia

Historia Eswatini – obejmuje dzieje państwa i narodu suazyjskiego.

Pierwsze ślady osadnictwa na terenach Eswatini (prymitywne narzędzia kamienne) sięgają koło 250 000 lat przed naszą erą^[1]. Szacuje się, iż pierwsze ślady wydobycia żelaza w Kopalniach Ngwenya pochodzą sprzed 42 tysięcy lat, co czyni je najstarszymi na świecie^[1][2]. Na terenie państwa znajdują się też prehistoryczne malowidła naskalne^[1].

Około 2000 lat temu na tereny państwa przybyły od północy ludy Sotho i Nguni posługujące się językiem bantu, zajmujące się głównie rolnictwem i górnictwem. W ciągu stuleci mieszkańcy tych terenów udomowili wiele gatunków zwierząt (m.in. kozy, owce i bydło)^[1].

Około XVI wieku jeden ze szczepów Nguni odzielił się od pozostałych i utworzył swoje własne państwo, Suazi, które początkowo znajdowało się na terenie dzisiejszego Mozambiku, później jednak pod naporem innych plemion przeniosło się na tereny, na których jest do dziś. Wielkie znaczenie w państwie otrzymał jeden z rodów plemiennych, Dlamini^[3]. Później państwo toczyło serię wojen z sąsiednimi plemionami zuluskimi i Burami^[4].

Między 1840 i 1868 rokiem rządy nad plemieniem sprawował Mswati II, który poprosił Europejczyków o pomoc w walkach z Zulusami^[4]. W ciągu panowania tego władcy na terenach zamieszkałych przez lud Suazi zaczęli osiedlać się przybysze z Europy, a po śmierci władcy w 1894 roku zdecydowano uznać się zwierzchność Republiki Południowej Afryki. W 1903 roku tereny republik burskich (w tym Suazi) zostały anektowane przez Wielką Brytanię, a w 1906 roku powstał brytyjski Protektorat Suazi.

W 1921 roku pełnię władzy nad ludem Eswatini objął król Sobhuza II (którą de iure sprawował od śmierci ojca Ngwane V w 1899)^[1]. Prowadził on działalność mającą na celu rozwój kultury i tożsamości narodowej mieszkańców Eswatini. W 1963 roku Suazi otrzymało od rządu brytyjskiego konstytucję dającą szeroką autonomię.

W 1968 roku państwo uzyskało pełną niepodległość i w wyniku Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 257 zostało przyjęte do ONZ^[1][5]. Pierwszym premierem państwa został Makhosini Dlamini związany z dynastią królewską. Pięć lat później (1973) uchylono brytyjską konstytucję państwa, co pozwoliło na przejęcie pełni władzy przez króla^[1][6]. W 1978 roku na mocy nowej konstytucji wprowadzono w państwie monarchię absolutną. W 1979 powstał suazyjski parlament, pełniący jednak jedynie funkcje doradcze^[7]. Po śmierci władcy, Sobhuzy II, 21 sierpnia 1982 roku funkcję regentki nad małoletnim Mswatim III objęła Dzeliwe.

 Główne artykuły: Mswati III i Ntombi.

W 1986 roku po kilkuletnich walkach wewnątrz rodziny królewskiej król Mswati III (syn Sobhuzy II) wraz ze swą matką Ntombi objął rządy nad państwem^[8]. Na początku swojego panowania rozwiązał on parlament, który stanowił zagrożenie dla monarchii w kraju^[9]. Na przełomie XX i XXI wieku w państwie doszło do wielu strajków, chcących wprowadzenia w kraju rozwiązań demokratycznych^[1]. W 2005 roku wprowadzono w państwie konstytucję ograniczającą władzę monarchy^[1]. W 2018 roku państwo ostatecznie zmieniło nazwę z Suazi na Eswatini, gdyż według króla poprzednia nazwa była w wielu językach zbyt podobna do Szwajcarii^[8].

• Kalendarium historii Eswatini