Historia Pomorskiej Kolei Metropolitalnej – Wikipedia, wolna encyklopedia

Historia Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. W latach 2013–2015 została wybudowana linia kolejowa nr 248^[1][2][3][4] (odbudowana w miejscu Kolei Kaszubskiej na odcinku od Wrzeszcza do Kiełpinka, który istniał w latach 1914–1945^[5] oraz budowana na odcinku od Kiełpinka do Rębiechowa, gdzie łączy się z linią kolejową nr 201)^[6][7].

W latach 2022–2023^{[8][9][10][11]} odbudowano realizowany przez Pomorską Kolej Metropolitalną^[12] oraz PKP PLK^[13] (również w miejscu kolei kaszubskiej) odcinek Kiełpinek – Leźno – Stara Piła – Glincz. Projekt ten ma nazwę bajpasu kartuskiego^[a] i ma pełnić funkcję objazdu podczas modernizacji magistrali węglowej z Gdyni do Kościerzyny^[14].

• Pod koniec marca 1945 wycofujące się z Gdańska niemieckie wojska wysadziły największe z wiaduktów (nad ul. Grunwaldzką/ul. Wita Stwosza/ul. Polanki/ul. Słowackiego/ul. Dolne Migowo). Był to element obrony. Wysadzając te mosty Niemcy zamierzali tymczasowo zablokować przejście dla atakującej Armii Czerwonej^[15].
• W latach powojennych Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Gdańsku podjęła decyzję by istniejący, pozostały na niezniszczonych odcinkach, tor kolejowy rozebrać^[16][17][18].

• W latach 60. i 70. XX wieku wielokrotnie pojawiały się pomysły odbudowy dawnej linii (Gdańsk Wrzeszcz – Kokoszki – Kartuzy) dla ruchu podmiejskiego, ale ówczesne władze uznały to za bezzasadne^[19].

• Projekt PKM trafił na listę Projektów Kluczowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko^[20].

• Powstało Studium wykonalności projektu PKM^[21].

• 31 maja Sejmik Województwa Pomorskiego powołał spółkę Pomorska Kolej Metropolitalna S.A. (PKM S.A.) w celu przygotowania i realizacji projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej^[22].

• 14 maja w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego podpisana została umowa na dofinansowanie projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej ze środków Unii Europejskiej^[23].

• 17 października minister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej – po rozpatrzeniu wszystkich odwołań – zdecydował, iż decyzja wojewody pomorskiego z 5 stycznia tego samego roku o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia EURO 2012 Pomorska Kolej Metropolitalna Etap I – Rewitalizacja Kolei Kokoszkowskiej jest ostateczna^[24].

• Prace na budowie linii kolejowej nr 248 rozpoczęły się 3 stycznia wyburzeniami zabudowań na Matarni, Firodze i w Rębiechowie^[25][26] i wycinką drzew^[27]. Prace te zakończyły się 28 lutego^[28], a teren został uprzątnięty do 31 maja^[29].

• Spółka PKM S.A. rozstrzygnęła przetarg na budowę linii nr 248 i ogłosiła 7 marca jego wyniki. Zwycięzcą zostało polsko–hiszpańskie konsorcjum firm Budimex i Ferrovial(inne języki), które zaproponowało najniższą cenę realizacji inwestycji, około 720 milionów złotych^[30].

• Zaprezentowano opracowany przez przedsiębiorstwo Transprojekt Gdański Sp. z o.o. projekt budowlany Pomorskiej Kolei Metropolitalnej^[31].

• 7 maja została podpisana umowa pomiędzy PKM S.A. oraz polsko–hiszpańskim konsorcjum firm Budimex i Ferrovial^[32].
• 22 maja uroczyście podpisano umowę pomiędzy PKM S.A. i Bankiem Gospodarstwa Krajowego na emisję obligacji o wartości 170 mln zł, które zagwarantowały pokrycie wkładu własnego do projektu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej^[33].

• Ukazała się książka Koleją z Wrzeszcza na Kaszuby Henryka Jursza^[34]. Pierwsza kompletna monografia dawnej kolei kokoszkowskiej, której historyczną następczynią jest Pomorska Kolej Metropolitalna^[35].

• 1 lipca odbyła się uroczystość podpisania Aktu Erekcyjnego Pomorskiej Kolei Metropolitalnej oraz wmurowania symbolicznego kamienia węgielnego^[36].

• Zakończyły się prace rozbiórkowe na trasie budowy PKM^[37][38].

• 10 grudnia rozpoczęło się układanie pierwszego toru PKM na odcinku od Matarni w kierunku Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy, dwa dni później na tym odcinku zostały położone pierwsze szyny^[39].

• 29 kwietnia zarząd PKM S.A. zatwierdził ostateczne nazwy przystanków na linii PKM^[40].

• 28 maja została podpisana umowa na dofinansowanie budowy węzłów integracyjnych Pomorskiej Kolei Metropolitalnej przy przystankach Gdańsk Brętowo, Gdańsk Jasień i Gdańsk Kiełpinek^[41].

• 24 czerwca ogłoszono wyniki przetargu na tabor dla linii PKM^[42]. Dostawcą pociągów została Pesa Bydgoszcz S.A. za kwotę 114 mln zł. 22 lipca Krajowa Izba Odwoławcza oddaliła odwołanie od tego wyniku, złożone przez Newag^[43]. 2 września podpisano z przedstawicielami firmy Pesa Bydgoszcz S.A. umowę na dostawę 10 sztuk spalinowych zespołów trakcyjnych^[44].

• 4 sierpnia podpisano kontrakt na kwotę 36 mln zł na infrastrukturę towarzyszącą PKM^[45].

• 12 września miał miejsce pierwszy przejazd drezyną po torze PKM niedaleko przystanku Gdańsk Niedźwiednik^[46]. Również dzień później odbywały się przejazdy na odcinku od budowanego przystanku Gdańsk Niedźwiednik do Wiaduktu Weisera^[47][48].

• Próby obciążeniowe wiaduktów PKM^[49][50].

• W lutym rozpoczął się montaż masztów GSM-R wzdłuż linii PKM^[51], zakończony testami rozruchowymi 20–24 kwietnia^[52].

• 11 czerwca Zarząd Województwa Pomorskiego podjął decyzję, że PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście będzie przewoźnikiem na linii PKM^[53].
• 12 czerwca na torach PKM po raz pierwszy pojawił się spalinowy zespół trakcyjny SA136-013, przeznaczony do obsługi pasażerów nowej linii kolejowej^[54].

• PKM S.A. przeniosła siedzibę do Lokalnego Centrum Sterowania PKM na gdańskiej Matarni^[55].

• Pomorska Kolej Metropolitalna S.A. otrzymała Świadectwo Bezpieczeństwa dla zarządcy infrastruktury kolejowej oficjalnie stając się 11. zarządcą linii kolejowych w Polsce^[56].
• 30 sierpnia odbyła inauguracja linii z przejazdami pociągów na odcinku Gdańsk Strzyża – Gdańsk Port Lotniczy^{[57][58][59][60][61][62]}.

• 1 września linia kolejowa nr 248 została oddana do użytku^[63][64][65].

• 1 października uruchomiona została trasa z Gdańska do Kartuz^[66][67].

• 9 grudnia Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że linia Pomorska Kolej Metropolitalna została zbudowana zgodnie z prawem, uchylając przy tym wyrok niższej instancji. Sprawa trwała dwa lata^[68].
• Pod koniec miesiąca spółka PKM S.A. ogłosiłoa przetarg na budowę dwóch dodatkowych przystanków PKM przy linii kolejowej 201 – Gdynia Karwiny i Gdynia Stadion^[69].

• 14 lipca po silnych ulewach na linii kolejowej nr 248 doszło do kilku osunięć nasypów w wyniku czego ruch został całkowicie wstrzymany. Był on następnie sukcesywnie przywracany w miarę postępu napraw linii^{[70][71][72][73][74]}. Ostatecznie 1 listopada przywrócono dwutorowy ruch na całej długości linii^[75].

• 22 września podpisano umowę na budowę przystanków PKM Gdynia Karwiny i Gdynia Stadion^[76].

• 8 grudnia oddano do użytku przystanki PKM Gdynia Karwiny i Gdynia Stadion^[77].

• Spółka PKM S.A. otrzymała unijne dofinansowanie na elektryfikację oraz dodatkowy przystanek Gdańsk Firoga^[78].

• W Kartuzach podpisano list intencyjny w sprawie odtworzenia kolejowego połączenia z Gdańskiem przez Starą Piłę^[79].
• 30 maja podpisano umowę na unijne dofinansowanie projektu Pomorska Kolej Metropolitalna Etap I – rewitalizacja „Kolei Kokoszkowskiej Faza III – elektryfikacja linii kolejowych nr 248 i 253 wraz z budową przystanku Gdańsk Firoga^[80].

• 11 stycznia podpisano umowę między PKM S.A., a Biurem Projektów Komunikacyjnych na wykonanie projektu elektryfikacji linii PKM i nowego przystanku Gdańsk Firoga^[81].

• Rozpoczęły się prace przygotowawcze w związku z budową nowej linii kolejowej nazywanej bajpas kartuski na odcinku realizowanym przez PKM S.A.^[82].

• 12 marca został oddany do użytku węzeł przesiadkowy w Rębiechowie^[83].

• Pomorska Kolej Metropolitalna S.A. rozstrzygnęła przetarg na przygotowanie planu budowy łącznika bajpasu kartuskiego^[84].

• Na realizowanym przez PKM S.A. 1,5–kilometrowym odcinku bajpasu kartuskiego pomiędzy trójmiejską obwodnicą i Kokoszkami – na wysokości osiedla Gdańsk Karczemki – przeprowadzono prace saperskie^[85].

• 13 sierpnia podpisano porozumienie pomiędzy Województwem Pomorskim, PKM S.A. i PKP PLK w sprawie bajpasu kartuskiego^[86].

• Spółka PKM S.A. ogłosiła przetarg na wykonanie dokumentacji projektowej oraz na budowę bajpasu kartuskiego^[87].

• Pomorska Kolej Metropolitalna S.A. uzyskała pozwolenie na budowę sieci trakcyjnej^[88].

• PKP Polskie Linie Kolejowe wybrały konsorcjum firm PHU Rajbud Sp. z o.o. oraz Torhamer Sp. z o.o. Sp.k. na wykonawcę dokumentacji projektowej oraz prac budowlanych dla bajpasu kartuskiego^[89].
• 22 grudnia PKM S.A. podpisała umowę na realizację bajpasu kartuskiego^[a] (odcinek Gdańsk Kiełpinek – Gdańsk Kokoszki) z gdyńską firmą Torhamer^[90].

• 26 lutego PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały umowę z konsorcjum firm Rajbud i Torhamer na wykonanie projektu i realizację prac budowlanych w ramach inwestycji przygotowanie linii kolejowych nr 234 na odcinku Gdańsk Kokoszki – Stara Piła oraz nr 229 na odcinku Stara Piła – Glincz jako trasy objazdowej^[91] (tzw. bajpas kartuski^[a]).

• Firma Torpol z Poznania wygrała przetarg na elektryfikację linii PKM^[92].
• 30 kwietnia została podpisana umowa na elektryfikację linii PKM z firmą Torpol z Poznania^[93][94].

• 4 czerwca odbył się ostatni przejazd bajpasem kartuskim^[a] przed rozpoczęciem modernizacji tej linii kolejowej^{[95][96][97][98]}.
• 15 czerwca pomiędzy przystankami PKM Gdańsk Brętowo i Gdańsk Jasień wystartowały prace w ramach inwestycji Pomorska Kolej Metropolitalna Etap I – rewitalizacja „Kolei Kokoszkowskiej” Faza III – elektryfikacja linii kolejowych nr 248 i 253 wraz z budową przystanku Gdańsk Firoga^{[99][100][101][102]}.

• 10 września podpisano umowę na modernizację linii kolejowej Glincz – Kartuzy^[103].

• PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały umowę na budowę nowego przystanku Otomino na trasie bajpasu kartuskiego^[104].

• 4 stycznia wojewoda pomorski wydał pozwolenie na budowę gdańskiego odcinka (Gdańsk Kiełpinek – Gdańsk Kokoszki) bajpasu kartuskiego realizowanego przez PKM S.A.^[105].

• Otwarto nowy wiadukt w Niestępowie na trasie bajpasu kartuskiego realizowanego przez PKP PLK^[106].

• Trwała wycinka drzew na trasie bajpasu kartuskiego realizowanego przez PKM S.A.^{[107][108][109][110][111]}.

• W nocy z 20 na 21 kwietnia rozpoczęto rozwieszanie sieci trakcyjnej na linii kolejowej nr 248^[112].

• W nocy z 8 na 9 listopada odbył się, na odcinku Gdańsk Wrzeszcz – PKM Gdańsk Kiełpinek, pierwszy testowy przejazd pociągu elektrycznego EN57ALd-2224 należącego do Polregio po trasie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej^[113].
• 14 listopada Zarząd Województwa Pomorskiego zatwierdził wyniki przetargu na przewozy pasażerskie na liniach Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. W okresie od 11 grudnia 2022 do 12 grudnia 2026 połączenia między Gdańskiem, Gdynią, Kościerzyną i Kartuzami zapewni spółka Polregio^[114].

• 11 grudnia na nowo wybudowanym przystanku Gdańsk Firoga został udostępniony dla pasażerów jeden z peronów^{[115][116][117]}, w związku z zamknięciem drugiego toru co było związane z pracami przy budowie rozjazdów kolejowych^[118]. 22 grudnia udostępniono dla pasażerów drugi peron^[119].

• Odcinek bajpasu kartuskiego (Gdańsk Kiełpinek – Gdańsk Kokoszki) realizowany przez spółkę PKM S.A. został połączony z linią kolejową nr 248^[120].

• Na budowie bajpasu kartuskiego realizowanego przez PKM S.A. przeprowadzono próby obciążeniowe trzech obiektów inżynieryjnych^[121][122].

• Zakończono prace związane z elektryfikacją linii kolejowej nr 248 wraz z linią kolejową nr 253^{[123][124][125]}.

• W nocy z 9 na 10 czerwca odbył się, na odcinku Gdańsk Wrzeszcz – PKM Gdańsk Port Lotniczy, ostatni testowy przejazd pociągu elektrycznego EN57ALd należącego do Polregio po trasie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej^[126]. Miało to związek z faktem przyjęcia pierwszych rozkładowych pociągów elektrycznych przez Polregio i Województwo Pomorskie, co nastąpiło 12 czerwca^{[127][128][129]}.
• 17 czerwca na budowie bajpasu kartuskiego realizowanego przez PKP PLK przeprowadzono próbę obciążeniową mostu w Rutkach^[130].

• PKP PLK i PKM S.A. zakończyły wartą blisko 140 mln zł modernizację i odbudowę linii kolejowej – tzw. bajpasu kartuskiego^[a][131].
• W nocy z 16 na 17 listopada na, zrealizowany przez PKM S.A., odcinek bajpasu kartuskiego (od strony Gdańska Kiełpinka) wjechał pierwszy w historii pociąg. Przejazd ten spowodowany był odbywającymi się na linii PKM jazdami testowymi, sprawdzającymi działanie systemu ETCS (po aktualizacji oprogramowania). Wynikało to z zakończonej elektryfikacji linii kolejowej nr 248 oraz budowy bajpasu kartuskiego i zabudowy nowych rozjazdów^[132].

• 3 lutego na bajpas kartuski wjechał pierwszy pociąg z pasażerami. Był to przejazd zorganizowany przez poznański TurKol^[133][134]. Jednocześnie był to pierwszy pociąg osobowy od 1945 na linii kolejowej Gdańsk Główny – Kartuzy – Gdańsk Główny przez Kokoszki i Starą Piłę^[135].
• 29 lutego na torach bajpasu kartuskiego po raz pierwszy pojawił się spalinowy zespół trakcyjny SA133-026, przeznaczony do obsługi pasażerów nowej linii kolejowej^[136][137].

• 11 marca po bajpasie kartuskim^[a] zaczęły kursować pociągi pasażerskie^[138].
• Ukazała się książka Kolejowym bajpasem z Trójmiasta do Kartuz Henryka Jursza i Piotra Odya^[139]. Monografia o reaktywowanej linii z Kokoszek do Kartuz czyli bajpasie kartuskim^[a].

• 25 czerwca po linii kolejowej nr 248 rozpoczął kursowanie pierwszy z 4 hybrydowych (elektryczno-spalinowych) zespołów trakcyjnych Impuls firmy Newag^[140].

• HenrykH. Jursz HenrykH., Koleją z Wrzeszcza na Kaszuby, Gdańsk: Wydawnictwo Oskar, 2013, ISBN 978-83-63709-31-0, OCLC 857918687 . Brak numerów stron w książce

• Oficjalna strona PKM
• PKM – Projekty
• Pomorska Kolej Metropolitalna SA na youtube.com
• Album Pomorska Kolej Metropolitalna 2010–2015
• Mapy PKM
• Dokumentacja PKM
• Raport PKM – część 1 (V-XII 2013)
• Raport PKM – część 2 (I-VI 2014)
• Raport PKM – część 3 (VII-XII 2014)
• Raport PKM – część 4 (I-IX 2015)
• Rola Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w kształtowaniu struktury przestrzenno-funkcjonalnej Gdańska
• „Koleją z Wrzeszcza na Kaszuby” Henryka Jursza
• Problem odbudowy linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz – Kokoszki w drugiej połowie lat 50. XX w.
• Mapa schematyczna sieci kolejowej D.O.K.P Gdańsk
• Blog Henryka Jursza – PKM: przystanki, rozjazdy, wiadukty
• Czas na bajpas kartuski. Ruszają prace przy nowej linii kolejowej
• Mamy to! PKP zmodernizuje linię do Kokoszek. Będzie nowa linia kolejowa
• Mosty i wiadukty w szczerym polu. Springer próbuje zrozumieć historię pomorskiej kolei
• Dlaczego elektryczny pociąg jadący przez Gdańsk wzbudził takie zainteresowanie?