Icthyophaga – Wikipedia, wolna encyklopedia

	Icthyophaga
	Lesson, 1843
	; Rybożer białosterny (I. ichthyaetus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Icthyophaga
	Typ nomenklatoryczny
	Falco ichthyaetus Horsfield, 1821
Synonimy
	Ichthyetus Lafresnaye, 1841; Icthyiophaga Lesson, 1843; Pontoaetus Kaup, 1844; Blagrus Blyth, 1846; Polioaetus Kaup, 1847; Poliaetus Bonaparte, 1854; Ichthyophaga Baker, 1927;
	Ichthyetus Lafresnaye, 1841; Icthyiophaga Lesson, 1843; Pontoaetus Kaup, 1844; Blagrus Blyth, 1846; Polioaetus Kaup, 1847; Poliaetus Bonaparte, 1854; Ichthyophaga Baker, 1927;
Gatunki
	6 gatunków – zobacz opis w tekście
	6 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Icthyophaga^[8] – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w obrębie rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, Australii i Oceanii^[9].

Charakterystyka

Długość ciała 51–85 cm, rozpiętość skrzydeł 120–210 cm; masa ciała 780–3900 g^[9]. Rybożery są mniejsze od bielików. Polują głównie na ryby, które łowią w jeziorach słodkowodnych i dużych rzekach, oraz czasami w słonej wodzie w ujściach rzek i wzdłuż wybrzeża^[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1841 roku francuski ornitolog Frédéric de Lafresnaye w haśle dotyczącym orłów opublikowanym w uniwersalnym słowniku historii naturalnej pod redakcją Charlesa-Henriego d’Orbigny’ego^[2]. W 1843 roku francuski chirurg i zoolog René Lesson w artykule poświęconym zagadnieniom ornitologicznym, opublikowanym w czasopiśmie L’Écho du monde savant et l’Hermès nadał taksonowi opisanemu przez Lafresnayego nową nazwę – Icthyophaga – błędnie uważając że był młodszym homonimem Ichthyaetus opisanym przez Johanna Jakoba Kaupa^[1]. Nazwa Icthyophaga została uznana przez społeczność naukową za prawidłową, przez co nazwa Ichthyetus nie była używana przez 100 lot i dlatego stanowi nomen oblitum^[10]. Gatunkiem typowym jest (tautonimia) rybożer białosterny (H. ichthyaetus).

Etymologia

Ichthyetus: gr. ιχθυς ikhthus, ιχθυος ikhthuos ‘ryba’; αετος aetos ‘orzeł’^[11].
Icthyophaga (Icthyiophaga, Ichthyophaga): gr. ιχθυοφαγος ikhthuophagos ‘jedzący ryby’, od ιχθυς ikhthus, ιχθυος ikhthuos ‘ryba’; -φαγος -phagos ‘jedzący’, od φαγειν phagein ‘jeść’^[10].
Pontoaetus: gr. ποντος pontos ‘morze’; αετος aetos ‘orzeł’^[12].
Blagrus: epitet gatunkowy Falco blagrus Daudin, 1800; fr. nazwa ‘Blagre’ dla rybożera białobrzuchego użyta przez Levaillanta w 1796 roku, od blanc ‘biały’; gris ‘szary’ (por. gr. βλαξ blax, βλακος blakos ‘nieaktywny’; αγρευς agreus ‘łowca’, od αγρευω agreuō ‘polować’, lub typ jakiegoś ptaka, wciąż niezidentyfikowany, wymieniony przez Aelianusa)^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Falco blagrus Daudin, 1800 (= Falco leucogaster J.F. Gmelin, 1788).
Polioaetus (Poliaetus): gr. πολιος polios ‘szary, blady’; αετος aetos ‘orzeł’^[14]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Falco ichthyaetus Horsfield, 1821^[15].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[16]:

Icthyophaga vocifer (Daudin, 1800) – rybożer afrykański
Icthyophaga vociferoides (Des Murs, 1845) – rybożer madagaskarski
Icthyophaga leucogaster (J.F. Gmelin, 1788) – rybożer białobrzuchy
Icthyophaga sanfordi (Mayr, 1935) – rybożer melanezyjski
Icthyophaga humilis (S. Müller & Schlegel, 1841) – rybożer brunatny
Icthyophaga ichthyaetus (Horsfield, 1821) – rybożer białosterny

Uwagi

↑ ^a ^b Nowa nazwa dla Ichthyetus Lafresnaye, 1841.
↑ Nomen oblitum.
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Icthyophaga Lesson, 1843.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Polioaetus Kaup, 1847.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c R.-P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 10 (1), s. kol. 14, 1843. (fr.).
↑ ^a ^b F. da Lafresnaye: Aquilinés. Aquilinæ (Aquila, aigle). W: Ch. d’Orbigny: Dictionnaire universel d’histoire naturelle; résumant et complétant: Tous les faits présentés par les Encyclopédies, les anciens dictionnaires scientifiques, et les meilleurs traités spéciaux sur les diverses branches des sciences naturelles; — Donnant la description des êtres et des divers phénomènes de la nature, l’étymologie et la définition des noms scientifiques, les principales applications des corps organiques et inorganiques à l’agriculture, à la médecine, aux arts industriels, etc.. Cz. 2. Paris: Au bureau principal des l’éditeurs, 1841, s. 49. (fr.).
↑ J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C.W. Leske, 1844, s. 122. (niem.).
↑ E. Blyth. Notes on the Fauna of the Nicobar Islands. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 369, 1846. (ang.).
↑ J.J. Kaup: Monographien der Genera der Falconidae. Jena: Bekker, 1847, s. kol. 270. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Tableau des oiseaux de proie. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e Série. 6, s. 532, 1854. (fr.).
↑ E.Ch.S. Baker. Description of a new subspecies of Fishing-Eagle (Icthyophaga ichthyäetus plumbeiceps) from Ceylon. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 47, s. 150, 1927. (ang.).
↑ N. David, E.C. Dickinson & S.M.S. Gregory. Contributions to a List of First Reviser actions: Ornithology. „Zootaxa”. 2085 (1), s. 8, 2009. (ang.).
↑ ^a ^b ^c D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.accipi1.01 [dostęp 2024-08-09] (ang.), Icthyophaga.
↑ ^a ^b The Key to Scientific Names ↓, Icthyophaga [dostęp 2022-02-02] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ichthyetus [dostęp 2024-08-09] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pontoaetus [dostęp 2023-04-19] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Blagrus [dostęp 2023-04-19] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Polioaetus [dostęp 2022-02-02] .
↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 4. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2024-04-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-08].

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[nn-1] Nowa nazwa dla Ichthyetus Lafresnaye, 1841.

[3] Nomen oblitum.

[uwaga1-5] Niepoprawna późniejsza pisownia Icthyophaga Lesson, 1843.

[9] Niepoprawna późniejsza pisownia Polioaetus Kaup, 1847.

[Lesson-2] R.-P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 10 (1), s. kol. 14, 1843. (fr.).

[laf-4] F. da Lafresnaye: Aquilinés. Aquilinæ (Aquila, aigle). W: Ch. d’Orbigny: Dictionnaire universel d’histoire naturelle; résumant et complétant: Tous les faits présentés par les Encyclopédies, les anciens dictionnaires scientifiques, et les meilleurs traités spéciaux sur les diverses branches des sciences naturelles; — Donnant la description des êtres et des divers phénomènes de la nature, l’étymologie et la définition des noms scientifiques, les principales applications des corps organiques et inorganiques à l’agriculture, à la médecine, aux arts industriels, etc.. Cz. 2. Paris: Au bureau principal des l’éditeurs, 1841, s. 49. (fr.).

[kaup-6] J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C.W. Leske, 1844, s. 122. (niem.).

[Blyth-7] E. Blyth. Notes on the Fauna of the Nicobar Islands. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 369, 1846. (ang.).

[Kaup-8] J.J. Kaup: Monographien der Genera der Falconidae. Jena: Bekker, 1847, s. kol. 270. (niem.).

[Bonaparte-10] Ch.-L. Bonaparte. Tableau des oiseaux de proie. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e Série. 6, s. 532, 1854. (fr.).

[Baker-11] E.Ch.S. Baker. Description of a new subspecies of Fishing-Eagle (Icthyophaga ichthyäetus plumbeiceps) from Ceylon. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 47, s. 150, 1927. (ang.).

[David&inni-12] N. David, E.C. Dickinson & S.M.S. Gregory. Contributions to a List of First Reviser actions: Ornithology. „Zootaxa”. 2085 (1), s. 8, 2009. (ang.).

[Winkler&inni-13] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.accipi1.01 [dostęp 2024-08-09] (ang.), Icthyophaga.

[nazwa-14] The Key to Scientific Names ↓, Icthyophaga [dostęp 2022-02-02] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Ichthyetus [dostęp 2024-08-09] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Pontoaetus [dostęp 2023-04-19] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Blagrus [dostęp 2023-04-19] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Polioaetus [dostęp 2022-02-02] .

[gray-19] G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 4. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-20] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2024-04-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-08].

[a]

[1]

[b]

[2]

[c]

[3]

[4]

[5]

[d]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]