Iteowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Iteowate
	; Itea ilicifolia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	iteowate
	Nazwa systematyczna
	Iteaceae J. Agardh; Theoria Syst. Pl.: 151. Apr-Sep 1858
	Multimedia w Wikimedia Commons

Iteowate (Iteaceae) – rodzina roślin z rzędu skalnicowców obejmująca od 1 do 3 rodzajów w zależności od ujęcia systematycznego. W szerszym ujęciu zgodnie z Angiosperm Phylogeny Website i systemem APG IV wyróżnia się tu dwa rodzaje z 19-20 gatunkami. Występują one w rozproszeniu na różnych kontynentach – rodzaj Itea najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji, jeden jego przedstawiciel rośnie we wschodniej części Ameryki Północnej, inny w Afryce wschodniej i południowej (wyodrębniany czasem jako Choristylis rhamnoides), a Pterostemon w Ameryce Środkowej (Meksyk)^[4]^[2].

Morfologia

Pokrój: Najczęściej krzewy, rzadziej drzewa, półkrzewy i pnącza^[2]^[5]. Rośliny z włoskami jednokomórkowymi i gruczołowatymi^[2].
Liście: Zimozielone do półzimozielonych, rzadziej odpadające, skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe^[5], z drobnymi przylistkami^[2]^[5]. Blaszka gruczołowato piłkowana, czasem kolczasta na brzegu^[2]^[5].
Kwiaty: Obupłciowe, wpółdolne^[5], zwykle drobne, zebrane w kwiatostany wierzchotkowate (Pterostemon) lub groniaste (Itea)^[2]. Hypancjum płytkie^[2]. Działek kielicha i płatków korony po pięć. Pręcików także pięć. U roślin z rodzaju Pterostemon oskrzydlone i ząbkowane nitki pręcików tworzą długą rurkę^[2]. Zalążnia dwukomorowa z dwoma szyjkami słupka zwieńczonymi główkowatymi lub klapowanymi znamionami^[5]^[2].
Owoce: Torebki pękające (Itea)^[5] i niepękające (Pterostemon)^[2], zawierające pojedyncze nasiona^[2].

Systematyka

Pozycja rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2018)

Rodzina siostrzana dla kladu obejmującego rodziny agrestowate i skalnicowate w obrębie rzędu skalnicowców^[2].

W systemie APG III z 2009 ustalono szerokie ujęcie rodziny. We wcześniejszym systemie APG II z 2003 rodzina Iteaceae sensu lato była opcjonalna wobec wyróżniania dwóch odrębnych rodzin Iteaceae sensu stricto i Pterostemonaceae Small^[2]. W systemie Cronquista z 1981 rodzaje tu zaliczane włączane były do szeroko ujmowanej rodziny agrestowatych Grossulariaceae^[6].

skalnicowce

Peridiscaceae

piwoniowate Paeoniaceae

altyngiowate Altingiaceae

oczarowate Hamamelidaceae

	grujecznikowate Cercidiphyllaceae

	Daphniphyllaceae

gruboszowate Crassulaceae

Aphanopetalaceae

Tetracarpaeaceae

	Penthoraceae

	wodnikowate Haloragaceae

iteowate Iteaceae

	agrestowate Grossulariaceae

	skalnicowate Saxifragaceae

Podział rodziny na rodzaje^[2]^[4]:

Itea L., 1753 – itea
Pterostemon Schauer, 1847

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-04-09]. (ang.).
↑ ^a ^b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 174-175. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Nancy R. Morin: Iteaceae J. Agardh. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-25].
↑ Cronquist A. 1981. An Integrated System of Classification of Flowering Plants. Columbia University Press, New York, s. 558-561.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-04-09]. (ang.).

[heywood-4] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 174-175. ISBN 1-55407-206-9.

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Nancy R. Morin: Iteaceae J. Agardh. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-25].

[6] Cronquist A. 1981. An Integrated System of Classification of Flowering Plants. Columbia University Press, New York, s. 558-561.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]