Jakub Sądej – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jakub Sądej

Data i miejsce urodzenia	24 kwietnia 1919 Korczowiska
Data i miejsce śmierci	28 kwietnia 1987 Nowy Gierałtów
Zawód, zajęcie	leśnik
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jakub Sądej, Jakub Sondej (ur. 24 kwietnia 1919 w Korczowiskach, zm. 28 kwietnia 1987 w Nowym Gierałtowie) – mieszkaniec Kletna, leśnik, pierwszy opiekun i przewodnik po Jaskini Niedźwiedziej, uczestniczący w jej odkrywaniu i pracach zabezpieczających.

Urodził się we wsi Korczowiska w powiecie kolbuszowskim w rodzinie Walentego i Katarzyny Sondej. W 1940 w wieku 21 lat został wywieziony przez Niemców na roboty przymusowe w czeski Kraj Sudetów, gdzie pracował jako robotnik rolny. Z wojennej tułaczki powrócił w 1945 i rok później osiedlił się na Ziemiach Odzyskanych w Kletnie koło Stronia Śląskiego. Podjął tu pracę jako robotnik leśny i rolnik. W 1947 ożenił się z poznaną podczas pracy przymusowej Lidią Caryniczenko. Został ojcem dwojga dzieci. W latach 50. dorabiał również jako palacz w kotłowni i dozorca w tajnej kopalni uranu, którą Związek Radziecki uruchomił na kilka lat w okolicy Kletna.

Po odkryciu w 1966 Jaskini Niedźwiedziej podjął się społecznie opieki nad świeżym znaleziskiem. Brał udział w pierwszych pracach zabezpieczających jaskinię przed zniszczeniem i dewastacją. Był członkiem wielu eksploracyjnych i naukowych wypraw speleologicznych w tej i innych jaskiniach krasowych w Masywie Śnieżnika. Dom Jakuba Sądeja przez długie lata był bazą wypraw badawczych i kultowym miejscem, w którym zbierali się pasjonaci speleologii, przewodnicy turystyczni i naukowcy.

Został odznaczony Złotą Odznaką Strażnika Ochrony Przyrody, Srebrną i Złotą Odznaką Honorową Ligi Ochrony Przyrody, Złotą Odznaką "Zasłużony działacz turystyki" oraz Odznaką "Zasłużony dla województwa wałbrzyskiego".

Jakuba Sądeja upamiętnia tablica wmurowana przy wejściu do Jaskini Niedźwiedziej oraz schronisko turystyczne "Sądejówka" w Kletnie. Jego imieniem nazwano także jeden z potoków w dolinie rzeki Kleśnicy oraz jaskinię krasową Sądejowa Szczelina.

• Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. Badania i udostępnianie, praca zbiorowa pod red. A. Jahna, S. Kozłowskiego i T. Wiszniowskiej, Polska Akademia Nauk Oddział we Wrocławiu, Wrocław 1989, ISBN 83-04-03037-3
• Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. 40 lat eksploracji, badań, ochrony i turystyki praca zbiorowa pod red. Wojciecha Ciężkowskiego, Wydawnictwo "Maria", Wrocław-Kletno 2006, ISBN 83-60478-16-3