French
DeutschJan Niemierski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 podpułkownik piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | 26 czerwca 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1941 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1907–1908, 1914–1934 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 1 Pułk Grenadierów, |
| Stanowiska | dowódca odcinka, |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, |
| Późniejsza praca | prezydent Rzeszowa |
| Odznaczenia | |
       | |
| Data urodzenia | 26 czerwca 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1941 |
| Prezydent Rzeszowa | |
| Okres | od 1935 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Jan Niemierski, ps. „Kasperski” (ur. 26 czerwca 1886 w Butrynach, zm. 1941 w Auschwitz-Birkenau) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz społeczny, w latach 1935–1939 prezydent Rzeszowa.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 26 czerwca 1886 w Butrynach[1][2] jako syn Józefa i Anny z domu Wit. Absolwent Gimnazjum we Frankfurcie nad Odrą. Odbył roczną służbę wojskową w Armii Cesarstwa Niemieckiego w szeregach 1 pułku grenadierów w Królewcu od 1907 do 1908. Od 1908 do 1914 był zatrudniony w charakterze urzędnika bankowego w Metz (Alzacja-Lotaryngia). Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej i służył w niej od połowy sierpnia 1914 do listopada 1918 w randze zastępcy oficera, a potem w stopniu podporucznika (do 1916 na froncie wschodnim, następnie do 1918 na froncie zachodnim). Podczas służby w wojsku zaborczym był jednocześnie współpracownikiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Od wiosny do jesieni 1918 sprawował funkcję dowódcy odcinka kordonowego na linii Łomża-Osowiec.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego w połowie listopada 1918. Przydzielony do 6 pułku piechoty Legionów (w składzie 1 Dywizji Piechoty Legionów) i w jego szeregach w stopniu podporucznika uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej na stanowisku dowódcy 3 kompanii. Brał udział w walkach o Lidę i bitwie o Wilno, zaś po tym jak zajęty został Dyneburg, został przeniesiony do prowadzenia prac w ramach Plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu, które prowadził po potajemnym przedostaniu się na teren Prus Wschodnich. Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari.
Z dniem 15 lutego 1920 został komendantem naczelnym Straży Mazurskiej, działającej w sferze propagandy i agitacji do 12 lipca 1920. Następnie ponownie służył w macierzystym 6 pułku piechoty Legionów, w okresie pokoju stacjonującym w garnizonie Wilno. Został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[3][4]. W 6 pp Leg. był dowódcą kompanii, dowódcą batalionu (przez dwa lata) i pełniącym obowiązki zastępcy dowódcy pułku[5][6]. 3 maja 1926 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i 20. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7][8]. Następnie został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Ministerstwa Skarbu. 29 listopada 1927 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 60 pułku piechoty wielkopolskiej w Ostrowie Wielkopolskim[9][10][11][12]. 23 sierpnia 1929 roku otrzymał przeniesienie do 19 pułku piechoty Odsieczy Lwowa we Lwowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[13]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy Batalionu KOP „Hoszcza”[14][15]. Z dniem 30 czerwca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[16].
Działalność polityczna i społeczna
[edytuj | edytuj kod]
3 stycznia 1935 Rada Miasta Rzeszowa wybrała Jana Niemierskiego na urząd prezydenta Rzeszowa[17][18]. Prezydent elekt J. Niemierski wraz z wiceprezydentem elektem Piotrem Więckiem złożyli przysięgę w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie 11 lutego 1935[19]. Został potwierdzony na tym stanowisku przez ministra spraw wewnętrznych w lutym 1935[20]. W Radzie Miasta Rzeszowa 28 marca 1935 został przewodniczącym Komisji Ogólnej[21]. Przed wyborami parlamentarnymi do Sejmu RP w 1935 został mianowany komisarzem wyborczym w okręgu wyborczym nr 78[22][23]. W marcu 1936 minister spraw wewnętrznych zatwierdził go na stanowisko prezydenta miasta Rzeszowa na okres 10-letni[24]. Został działaczem Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. 6 marca 1935 został członkiem „Radzieckiego Klubu Gospodarczego” Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem w Radzie Miasta Rzeszowa[25] i pozostawał nim w dalszym czasie[26]. Był delegatem Rzeszowa do Związku Miast Polskich[27], w 1937 wybrany członkiem zarządu ZMM[28] i pełnił tę funkcję do 1939[29]. W lipcu 1935 został mianowany komisarzem wyborczym okręgu nr 78[30]. Reskryptem z 21 września 1935 jako przedstawiciel miasta Rzeszowa został wybrany na członka Lwowskiej Rady Wojewódzkiej[31][32]. W czerwcu 1937 Jan Niemierski został członkiem zarządu okręgu rzeszowskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego[33]. W grudniu 1938 objął kierownictwo organizowanego oddziału OZN w Rzeszowie[34]. Na przełomie czerwca i lipca 1938 wojewoda lwowski Alfred Biłyk oświadczył prezydentowi Niemierskiemu utratę do niego zaufania, wskutek „mało przychylnego ustosunkowania się do władz miejscowego OZON-u” i „niepokoju wniesionego do miejscowej KKO” oraz zasugerował mu rezygnację z urzędu, co Niemierski odrzucił; następnie Rada Miasta Rzeszowa uchwaliła wotum zaufania dla prezydenta, po czym został wydany odgórnie reskrypt zawieszający go w urzędowaniu, w wyniku czego władzę w Rzeszowie objął dotychczasowy wiceprezydent miasta[35].
W Rzeszowie Jan Niemierski działał społecznie: 16 lutego 1935 został członkiem zarządu Obwodu Powiatowego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[36], w 1935 pełnił funkcję przewodniczącego rady Komunalnej Kasy Oszczędności w Rzeszowie[37], był kierownikiem oddziału Ligi Morskiej i Kolonialnej (wiceprezesem był płk Stanisław Siuda, dowódca stacjonującego w mieście 17 pułku piechoty)[38][39][40][41], prezesem Towarzystwa Oświaty Zawodowej[42], 19 kwietnia 1936 został wybrany przewodniczącym zarządu Towarzystwa Szkoły Rzemiosł[43], 22 kwietnia 1936 został przewodniczącym zarządu komisarycznego zarządu powiatowego Związku Strzeleckiego[44], przewodniczył Towarzystwu Rozwoju Ziem Wschodnich[45][46], Radzie Chrześcijańskiej Gminy miasta Rzeszowa[47][48].
Po wybuchu II wojny światowej w okresie trwającej okupacji niemieckiej na początku 1940 został aresztowany przez Gestapo. 5 kwietnia 1941 został osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Otrzymał tam numer obozowy 11328[1]. Poniósł tam śmierć w 1941.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości (9 listopada 1931)[49]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1934)[50]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Srebrny pozłacany Medal Ligi Morskiej i Kolonialnej (1936)[51]
- Odznaka Honorowa Związku Rezerwistów (1936)[52]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[53]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Informacje o więźniach. Jan Niemierski. auschwitz.org. [dostęp 2019-12-28].
- ↑ Według źródeł prasowych w 1935 („Zew Rzeszowa”, „Gazeta Rzeszowska”) urodził się w Olsztynie.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 401.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 346.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 136.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 166.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 20.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 29 listopada 1927 roku, s. 346.
- ↑ Zmiany na wyższych stanowiskach w armii. „Gazeta Szamotulska”, s. 2, nr 141 z 6 grudnia 1927.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 74.
- ↑ Pan Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki na uroczystościach wojskowych w 60 p. p. (Ostrów) i 68 p. p. (Września). „Żołnierz Wielkopolski”, s. 2, nr 24 z 10 czerwca 1928.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 291.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 117.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 905.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 144.
- ↑ Nowy zarząd miasta Rzeszowa. „Zew Rzeszowa”, s. 13, nr 2 z 15 stycznia 1935.
- ↑ Wybory zarządu miasta. „Gazeta Rzeszowska”, s. 1, nr 2 z 6 stycznia 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Wybory zarządu miasta Rzeszowa. „Gazeta Rzeszowska”, s. 3, nr 8 z 17 lutego 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Samorząd. Potwierdzenie Prezydium Zarządu Miasta. „Zew Rzeszowa”, s. 29, nr 4 z 15 lutego 1935.
- ↑ Z posiedzenia rzesz. Rady Miejskiej z dnia 28 marca 1935. „Gazeta Rzeszowska”, s. 2, nr 14 z 31 marca 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Nominacja komisarzy wyborczych. „Express Poranny”. Nr 205, s. 2, 26 lipca 1935.
- ↑ Komisarze wyborczy. „Kurier Warszawski”. Nr 202, s. 3, 26 lipca 1935.
- ↑ Zatwierdzony wybór prezydenta m. Rzeszowa. „Wschód”, s. 2, nr 5 z 10 marca 1936.
- ↑ Kronika. „Gazeta Rzeszowska”, s. 4, nr 11 z 10 marca 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Z rzeszowskich spraw komunalnych. „Gazeta Rzeszowska”, s. 2, nr 19 z 3 maja 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Kronika. Zjazd Związku Miast. „Zew Rzeszowa”, s. 60, nr 8 z 15 kwietnia 1935.
- ↑ Nowe władze Związku miast małopolskich. „Wschód”. Nr 59, s. 11, 10 września 1937.
- ↑ Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1939, Warszawa 1939, s. 305.
- ↑ Kronika. Komisarz wyborczy. „Zew Rzeszowa”, s. 123, nr 15 z 1 sierpnia 1935.
- ↑ 142. Zarządzenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 23, s. 188, 30 listopada 1935.
- ↑ Komunikat prasowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 25, s. 214, 31 grudnia 1935.
- ↑ Zebranie organizacyjne Okręgu rzeszowskiego O. Z. N.. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 138 z 23 czerwca 1937.
- ↑ Zmiana ustroju OZON-u?. „Głos Zagłębia Rzeszowskiego”, s. 4, nr 1 z 1 stycznia 1938.
- ↑ Wojewoda i prezydent. „Orędownik”, s. 3, nr 155 z 9 lipca 1938.
- ↑ Kronika. Nowy zarząd Obwodu Powiatowego LOPP. „Gazeta Rzeszowska”, s. 4, nr 9 z 24 lutego 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Samorząd. Ze spraw Kom. Kasy Oszczędności m. Rzeszowa. „Zew Rzeszowa”, s. 148, nr 19 z 1 lipca 1936.
- ↑ Skład nowego Zarządu Oddziału Ligi Morskiej i Kolonialnej w Rzeszowie na rok 1935. „Gazeta Rzeszowska”, s. 2, nr 22 z 19 maja 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Kronika. Zarząd Oddziału L. M. i K.. „Zew Rzeszowa”, s. 82, nr 10b z 25 maja 1935.
- ↑ Święto morza. „Zew Rzeszowa”, s. 162, nr 21 z 20 lipca 1936.
- ↑ L. M. K. Oddział Rzeszów. „Zew Rzeszowa”, s. 167, nr 21 z 20 lipca 1936.
- ↑ Kronika. Towarzystwo Oświaty Zawodowej. „Zew Rzeszowa”, s. 99, nr 12 z 15 czerwca 1935.
- ↑ Kronika. Szkoła Rzemiosł. „Zew Rzeszowa”, s. 94, nr 12 z 20 kwietnia 1936.
- ↑ Kronika. Komisaryczny Zarząd Pow. Z. S.. „Zew Rzeszowa”, s. 117, nr 15 z 20 maja 1936.
- ↑ Kronika. Tow. Rozwoju Ziem Wschodnich. „Zew Rzeszowa”, s. 47, nr 6 z 15 marca 1935.
- ↑ Kronika. Organizacyjne posiedzenie Koła Tow. Rozwoju Ziem Wschodnich. „Gazeta Rzeszowska”, s. 4, nr 12 z 17 marca 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.
- ↑ Samorząd. Z posiedzenia Rady Chrześc. Gminy m. Rzeszowa. „Zew Rzeszowa”, s. 225, nr 30 z 20 października 1936.
- ↑ Sprawy fundacyjne. „Zew Rzeszowa”, s. 152, nr 19 z 1 października 1935.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu wyszkolenia i administracji wojska”.
- ↑ Kronika. Odznaczenia w L. M. K.. „Zew Rzeszowa”, s. 79, nr 10 z 11 kwietnia 1936.
- ↑ Niezwykła uroczystość w Zw. Rezerwistów. „Zew Rzeszowa”, s. 14, nr 2 z 10 stycznia 1937.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jan Niemierski. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2015-06-26].
- Przyszły prezydent m. Rzeszowa. „Zew Rzeszowa”, s. 4, nr 1 z 1 stycznia 1935. [dostęp 2015-06-26].
- Wybory zarządu miasta. „Gazeta Rzeszowska”, s. 1, nr 2 z 6 stycznia 1935. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem. [dostęp 2015-06-26].
