Janusz (określenie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy określenia. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Zobacz hasło janusz w Wikisłowniku

Janusz – pejoratywne określenie osoby przejawiającej stereotypowe negatywne cechy Polaków^[1]. Wyobrażany zazwyczaj jako wąsaty mężczyzna w średnim wieku, ubrany najczęściej w biały podkoszulek (zwykle na ramiączkach), noszący białe skarpety i sandały, z dużym brzuchem, często trzymający reklamówkę z dyskontu^[2][3]. Ulubione rozrywki janusza to picie piwa i oglądanie telewizji. Typowy janusz często przedstawiany jest z głową małpy (nosacza sundajskiego)^[4].

Stereotypową partnerką janusza jest grażyna, która jest nieinteligentna, ma włosy w tapirze lub ondulowane, lubi robić zakupy oraz interesuje się plotkami. Zarówno janusz, jak i grażyna wypowiadają się na tematy, o których nie mają pojęcia, są cwaniakami oraz nie znają lub lekceważą zasady kultury^[3]. Dzieci januszy i grażyn, uosabiające stereotypy na temat młodszych Polaków, takie jak np. niechęć do pracy, życie z zasiłków i roszczeniowość, to karyna i seba^[5]. Niechęć do janusza jest określana jako niechęć do wszystkiego, co reprezentuje tzw. prowincjonalna Polska. Janusze spotykają się z pogardą ze strony klasy średniej i hipsterów^[3].

Określenie może oznaczać również ignoranta w szerszym znaczeniu^[2]. Sens ten widać w wyrażeniu janusz biznesu, które określa osobę próbującą za wszelką cenę zmaksymalizować krótkotrwałe korzyści oraz reprezentuje negatywne stereotypy polskich przedsiębiorców^[6]. W internetowych memach przedstawiających janusza biznesu często wykorzystywany był wizerunek wicemarszałka województwa podlaskiego w latach 2018–2021 Stanisława Derehajły^[7][8][9].