Jaskinia Wiercica – Wikipedia, wolna encyklopedia
Plan jaskini Wiercica | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Położenie | |
Właściciel | |
Długość | 220 m |
Głębokość | 31 m |
Wysokość otworów | 400 m n.p.m. |
Wysokość otworów nad dnem doliny | 60 m |
Ekspozycja otworów | ku górze, W |
Data odkrycia | 1954 |
Odkrywca | Sekcja Taternictwa Jaskiniowego PTTK z Warszawy |
Ochrona i dostępność | nieudostępniona |
Kod | J.Cz.I-05.55 |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego | |
Położenie na mapie gminy Niegowa | |
50°40′30″N 19°24′56″E/50,675092 19,415461 |
Jaskinia Wiercica – jaskinia w gminie Niegowa (powiat Myszków) w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
Opis jaskini
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia znajduje się niedaleko osady Ostrężnik, w zachodnim zboczu wzgórza Jelnica, ograniczającego osadę od wschodu[1][2]. Z osady prowadzi ścieżka w kierunku wschodnim wzdłuż granicy lasu bukowego, następnie ścieżka wzdłuż grani, około 600 m na wschód[a]. Otwór jaskini jest ukryty w leju, w odległości 30 m na lewo od ścieżki, w szczytowej partii wzgórza[3]. Jaskinię odkryto 9 lipca 1954 w czasie kursu taternictwa jaskiniowego warszawskiej Sekcji Taternictwa Jaskiniowego PTTK i nadano jej nazwę Wiercica[4][b]. Wcześniej jaskinia była odwiedzana przez poszukiwaczy szpatu (kalcytu), który pozyskiwano z szaty naciekowej na potrzeby przemysłu szklarskiego[7]. Pierwszy plan jaskini Wiercicy wykonał Jan Rudnicki w 1959[3].
Jaskinia (długość 220 m, głębokość 31 m) powstała w wyniku zjawisk krasowych na pionowej szczelinie. Jaskinia nie posiada bocznych odgałęzień. Jest to system salek, korytarzy i przełazów umieszczonych jedno nad drugim[2][8]. Na samym początku należy wykonać 12-metrowy zjazd na usypisko, które prowadzi do znacznych rozmiarów sali – Sali za Kolumną[9][10]. Dno sali pokrywa rumosz i bloki wapienne. Znajduje się tutaj metalowy krzyż i kamienny ołtarz, przy którym odbywają się w pierwszą niedzielę czerwca doroczne msze w intencji ludzi gór i jaskiń[11][12]. Nabożeństwa transmitowane są z jaskini dla obecnych na powierzchni. Głównym organizatorem jest klub Speleo-Myszków[13][c].
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]W 1966 znaleziono w jaskini szkielet największego w Polsce okazu niedźwiedzia jaskiniowego[9]. W zbiorach Muzeum Geologicznego znajduje się 35 okazów kości zwierząt (głównie nosorożcowate, świniowate, jeleniowate i niedźwiedziowate) z Jaskini Wiercica, w tym fragment czaszki jelenia olbrzymiego[15]. W 1981 opublikowano badania nad rozmieszczeniem i ekologią pająków w Wiercicy[16]. Opisano także występowanie kleszcza[17].
W 1995 w celach ochronnych wejścia do Jaskini Wiercica oraz pobliskiej Jaskini Wiernej zostały zamknięte metalowymi włazami[18][19]. Obawiano się, że negatywnie wpłynie to na populację hibernujących w jaskini nietoperzy[20], dlatego ich populacja od wielu lat jest w okresie zimowym monitorowana przez Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN z Krakowa[21][22]. Jednak mimo zamknięcia nie stwierdzono znaczących zmian w liczbie zimujących nietoperzy. Przedostają się one bowiem do jaskini przez wąskie szczeliny[23]. Z uwagi na obecność nietoperzy Jaskinia Wiercica wraz ze wzgórzem Jelnica jest klasyfikowana międzynarodowo jako część Ostoi Jurajskiej[24].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]- Zjazd w Wiercicy
- Sala za Kolumną
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od parkingu w Ostrężniku przy szosie 793 jest około 1000 m.
- ↑ Jaskinia wzięła nazwę od pobliskiej doliny i rzeki Wiercica, a etymologia tej nazwy może pochodzić od „Wer Ci / Wiara Twoja”[5]. Jaskinia udzieliła nazwy czasopismu Speleoklubu Warszawskiego „Wiercica”, założonemu w 1955 i będącemu najdłużej działającym pismem jaskiniowym w Polsce[6].
- ↑ Od 2007 klub działa jako Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Podziemnych Zjawisk Krasowych „Speleo-Myszków”[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jaskinia Wiercica, gmina Niegowa, powiat myszkowski, Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, Subregion częstochowski, województwo śląskie – #scookiamercx [online], bg.getamap.org [dostęp 2024-05-05] .
- ↑ a b Marian Czepiel , Jerzy Zygmunt , Wiercica [online], www.jaskiniejury.pl [dostęp 2024-05-01] .
- ↑ a b Zbigniew Rysiecki , Jerzy Zygmunt , Jaskinia Wiercica, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2024-05-01] .
- ↑ Andrzej Chodorowski , Jaskinia Wiercica, „Taternik”, 32 (1–2), 1956, s. 59–60 (był to pierwszy, podwójny numer odnowionego „Taternika” po przerwie, ale 151–152 od założenia czasopisma w 1907) [dostęp 2024-05-09] (pol.).
- ↑ Katarzyna Sucharkiewicz , Rysunki i korespondencja Stanisława Szukalskiego w zbiorach częstochowskiego Muzeum, „Rocznik Muzeum Częstochowskiego 2011”, Częstochowa 2011, s. 72–73, ISSN 1896-1258 [dostęp 2024-05-28] (pol.).
- ↑ Wiercica - Speleoklub Warszawski [online], Speleoklub Warszawski - Wiercica, 23 maja 2021 [dostęp 2024-05-14] (pol.).
- ↑ Złoża kalcytu i jego eksploatacja na terenie Wyżyny Częstochowskiej [online], gr.introne.com [dostęp 2024-05-14] (pol.).
- ↑ Andrzej Szelerewicz , Andrzej Górny , Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Warszawa–Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1986, s. 131–134, ISBN 83-7005-097-2 (pol.).
- ↑ a b Jaskinia Wiercica [online], www.sktj.pl [dostęp 2024-05-01] .
- ↑ Jaskinia Wiercica – cuda regionu [online], cudaregionu.fundacja-hereditas.pl, 20 września 2022 [dostęp 2024-05-24] (pol.).
- ↑ Paulina Wierzbicka , Podziemna msza w jaskini Wiercica – tym co zginęli w górach [online], Portal Górski, 7 czerwca 2017 [dostęp 2024-05-01] (pol.).
- ↑ XII Msza Święta pod Wiercicą [online], www.jaskiniejury.pl, 2018 [dostęp 2024-05-01] .
- ↑ Beata Pieczykura , Msza św. wśród draperii [online], „Niedziela Częstochowska”, niedziela.pl, 2019 [dostęp 2024-05-10] (pol.).
- ↑ Tomasz Graban , Zamknięty świat – ukryte piękno Jury, ebook, Zblewo: Fundacja Oko-Lice Kultury, 2017, s. 166–168, ISBN 978-83-65365-95-8 [dostęp 2024-05-15] (pol.).
- ↑ Tatiana Woroncowa-Marcinowska i inni, Zespoły plejstoceńskiej fauny (zbiory Muzeum Geologicznego PIG-PIB) w ujęciu stratygraficznym, geologicznym i tafonomicznym, „Przegląd Geologiczny”, 65 (1), 2017, s. 57 i 64 (ryc. 4A) [dostęp 2024-05-23] (pol.).
- ↑ Elżbieta Sanocka , Badania pajęczaków (Aranei, Opiliones, Pseudoscorpionida) jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, „Acta Universitatis Wratislaviensis, Prace Zoologiczne”, 11, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1981, s. 90, ISSN 0554-9051 [dostęp 2024-05-22] (pol.).
- ↑ Magdalena Nowak-Chmura , Fauna kleszczy (Ixodida) Europy Środkowej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2013, s. 115 (on-line), ISBN 978-83-7271-829-7, ISSN 0239-6025 [dostęp 2024-05-12] (pol.).
- ↑ Jaskinia Wiercica pod ochroną [online], Gmina Niegowa, 2007 [dostęp 2024-05-11] (pol.).
- ↑ Jaskinia Wierna w Niegowej – Szlak Orlich Gniazd [online], www.orlegniazda.pl [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ List w sprawie „ochrony” Jaskini Wiercica. [w:] Epimenides – Polska Strona Taternictwa Jaskiniowego pod patronatem KTJ PZA [on-line]. 2004-12-14. [dostęp 2017-08-29].
- ↑ Rozporządzenie Nr 29/07 Wojewody Śląskiego z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie ustanowienia stanowiska dokumentacyjnego – „Jaskinia Wiercica” zlokalizowanego na terenie gminy Niegowa [online], Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego Nr 105, poz. 2116, 2007 [dostęp 2024-05-24] (pol.).
- ↑ Tomasz Postawa , Interakcje: nietoperze i człowiek, na przykładzie chiropterofauny jaskiń Wyżyny Częstochowskiej, [w:] XXIX Sympozjum Jurajskie – Człowiek i przyroda Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Będzin: Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, 2019, s. 57–63, ISBN 978-83-952211-2-5 [dostęp 2024-05-02] (pol.).
- ↑ Tomasz Postawa: Zimowanie nietoperzy w Jaskini Wiercica w latach 1989–2006. [w:] Epimenides – Polska Strona Taternictwa Jaskiniowego pod patronatem KTJ PZA [on-line]. 2006. [dostęp 2017-08-29].
- ↑ Ostoje teriofauny (ssaków), [w:] Ostoje przyrody ożywionej, Program Natura 2000, s. 128 [dostęp 2024-05-30] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jaskinia Wiercica – mapy interaktywne [dostęp 2024-05-01]
- Jaskinia Wiercica – fotografie [dostęp 2024-05-26]