Jasper Tudor – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jasper Tudor

hrabia Pembroke
Okres	od 1452 do 1461
hrabia Pembroke
Okres	od 1485 do 1495
książę Bedford
Okres	od 1485 do 1495
Dane biograficzne
Dynastia	Tudorowie
Data urodzenia	1431
Data śmierci	21/26 grudnia 1495
Ojciec	Owen Tudor
Matka	Katarzyna de Valois
Żona	Katarzyna Woodville
Dzieci	nieślubne: Helen, Joan

Jasper Tudor (ur. 1431, zm. 21/26 grudnia 1495) angielski arystokrata, hrabia Pembroke w latach 1452-1461 oraz od 1485, książę Bedford od 1485 r., bliski krewny dwóch królów Anglii: przyrodni brat Henryka VI Lancastera oraz stryj Henryka VII Tudora.

Urodził się jako syn Owena Tudora i Katarzyny Walezjuszki. Jego matka była francuską królewną, córką Karola VI Szalonego i Izabeli Bawarskiej, która w 1420 r. została królową Anglii po ślubie z Henrykiem V. W 1422 r. owdowiała. Po kilku latach wywołała skandal z powodu popełnienia mezaliansu – w sekrecie poślubiła ubogiego walijskiego szlachcica, Owena Tudora.

Miał dwóch braci – Owena, który został zakonnikiem oraz Edmunda Tudora i kilka sióstr. Jego przyrodnim bratem był król Anglii Henryk VI, a wujem król Francji Karol VII.

Jego brat Edmund Tudor sprawował funkcję namiestnika króla Henryka VI w Walii. Jeden z wasalów Ryszarda Plantageneta uwięził go w sierpniu 1456 r. na zamku w Carmarthen, gdzie zmarł kilka miesięcy później^[1]. Jasper przejął opiekę nad ciężarną wdową po swym bracie, Małgorzatą Beaufort, która wkrótce po śmierci Edmunda urodziła syna Henryka VII^[1].

2 lutego 1461 r. w bitwie pod Mortimer’s Cross wraz z ojcem dowodził wojskami walcząc po stronie królowej Małgorzaty Andegaweńskiej, żony Henryka VI. Podczas bitwy na niebie pojawił się parhelion, które Edward IV i jego żołnierze uznali za boże błogosławieństwo oraz symbol trzech braci Yorków: Edwarda IV, Jerzego księcia Clarence oraz Ryszarda III^[2]. Bitwa zakończyła się porażką Lancasterów oraz pojmaniem Owena Tudora, którego nowy król – Edward IV York rozkazał stracić^[2]. Jasper uciekł do Bretanii. Wkrótce dołączył do niego Henryk VII.

Do Anglii wrócił dopiero w drugiej połowie 1485 r., gdzie walczył u boku swego bratanka podczas bitwy pod Bosworth przeciwko Ryszardowi III. Bitwa zakończyła się śmiercią Ryszarda III i w efekcie przejęciem władzy przez Henryka VII.

7 listopada 1485 ożenił się z Katarzyną Woodville, córką Richarda Woodville’a i Jakobiny Luksemburskiej, młodszą siostrą królowej Elżbiety Woodville. Z żoną nie doczekali się prawowitego spadkobiercy. Około 1490 Katarzyna urodziła martwego syna. Jasper miał co najmniej dwie córki z walijską kochanką:

• Helen Tudor (ur. ok. 1459), żonę Williama Gardinera (ur. ok. 1450) i matkę Stephena Gardinera, biskupa Winchesteru
• Joan Tudor, żonę Williama i matkę Morgana ap Williams (Morgana syna Williama), przodka Oliviera Cromwella.

• tudorhistory.org. [dostęp 2008-10-01]. (ang.).