French
DeutschJohann Demel von Elswehr – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Burmistrz Cieszyna | |
| Okres | od 1861 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| poseł na Sejm Krajowy w Opawie | |
| Okres | od 1861 |
| Odznaczenia | |
 | |
Johann Nepomuk Demel Ritter von Elswehr (ur. 29 marca 1825 w Cieszynie, zm. 15 września 1892 w Opawie) – niemiecki[1] adwokat, burmistrz Cieszyna w latach 1861–1875 i od 1876 roku, przywódca cieszyńskich niemieckich liberałów[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Antona, notariusza; bratem Augusta. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Był posłem do parlamentu frankfurckiego w 1848 i 1849 roku (jako reprezentant Niemców ze Śląska Cieszyńskiego[3]). Był także posłem do parlamentu wiedeńskiego oraz do Sejmu Śląskiego w Opawie.
Był współzałożycielem (wraz z Franzem Heinem i Hansem Kudlichem), utworzonego w roku 1848 Związku Ślązaków Austriackich – prekursora tzw. ruchu ślązakowskiego.
Na przełomie lat 50. i 60. XIX w. powrócił do Cieszyna. W 1861 roku został burmistrzem Cieszyna. Jako taki dbał o rozwój miasta – za jego kadencji wprowadzono oświetlenie i nową kanalizację wodną. Z drugiej strony torpedował inicjatywy narodowościowe Polaków.
W 1866 roku w czasie inwazji pruskiej na Cieszyn udało mu się uchronić miasto przed wysoką kontrybucją; uratował przed wysadzeniem most na Olzie. W 1867 roku za te zasługi został podniesiony do stanu szlacheckiego.[4]
25 września 1882 roku otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Cieszyna. W 1891 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Franciszka Józefa.
15 września 1892 roku pod jego przewodnictwem Sejm Śląski bez odsyłania do komisji odrzucił wniosek polskich posłów w sprawie wykluczenia języka niemieckiego jako wykładowego w pierwszych klasach; postulowano wprowadzenie w jego miejsce języka polskiego lub czeskiego oraz założenie seminariów dla polskich i czeskich nauczycieli. Johann Demel zmarł tego samego dnia – przyczyną śmierci był zawał serca. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie.
Jego synami byli Leonard, prawnik i burmistrz Cieszyna; Brunon, prawnik, i Percywal, oficer.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ E. Buława, Od wspólnoty etnicznej do ukształtowania się wspólnot narodowych, w: Śląsk Cieszyński. Środowisko naturalne. Zarys dziejów. Zarys kultury materialnej i duchowej, Cieszyn 2001, s. 173.
- ↑ J. Spyra, Honorowi obywatele..., s. 94; M. Bogus, Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim, Ostrava 2006, s. 121. Por. E. Buława, Od wspólnoty etnicznej do ukształtowania się wspólnot narodowych, w: Śląsk Cieszyński. Środowisko naturalne. Zarys dziejów. Zarys kultury materialnej i duchowej, Cieszyn 2001, s. 176.
- ↑ J. Golec, S. Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, s. 79.
- ↑ Johann Demel von Elswehr. ihorizont.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (j. czeski)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 78–79.
- Spyra J., Honorowi obywatele miasta Cieszyna 1849-1938, [w:] 500 lat ratusza i rynku w Cieszynie 1496-1996, pod red. I. Panica i M. Makowskiego, Cieszyn 1996, s. 93–94.
- Jerczyński D., Orędownicy niepodległości Śląska, Zabrze 2005, s. 78–81.
- Valeček, M., „Náš starosta je mrtev!“ Reflexe úmrtí těšínského starosty Johanna Demela Ritter von Elswehr v dobovém tisku. Těšínsko, 2022, rocz. 65, nr 2, s. 37–50.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Johann Nepomuk Demel von Elswehr {j. czeski)