Kamienne tablice (film) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kamienne tablice – polski film obyczajowy w reż. Ewy i Czesława Petelskich zrealizowany na motywach powieści Kamienne tablice Wojciecha Żukrowskiego.

Historia niespełnionej miłości urzędnika polskiej ambasady w Delhi Jana Tokarskiego i australijskiej lekarki Margit Ward ukazana na tle wydarzeń poznańskiego czerwca 1956 roku. W główny motyw miłosny filmu wplecione są poboczne wątki obyczajowe z życia polskich i lokalnych pracowników ambasady.

W literackim pierwowzorze filmu akcja rozgrywa się w węgierskiej placówce dyplomatycznej, a jej politycznym tłem jest powstanie węgierskie 1956 roku^[1].

• Krzysztof Chamiec – Jan Tokarski
• Laura Łącz – Margit Ward
• Ewa Szykulska – Judyta, sekretarka w ambasadzie
• Janusz Kłosiński – ambasador Banach
• Witold Pyrkosz – sekretarz Fedunowicz
• Inder Krishan Bhambry – Preim, służący Tokarskiego
• Franciszek Trzeciak – szyfrant Karpiński
• Gustaw Lutkiewicz – woźny
• Henryk Boukołowski – dziennikarz Maurice Nagar
• Leon Niemczyk – profesor, współpracownik Margit
• Christo Paskalew – Kriszan, kierowca ambasadora
• Janusz Dąbrowski – kurier z Polski
• Filip Gębski – Michaś, syn szyfranta Karpińskiego
• Andrzej Krasicki – urzędnik polskiej ambasady
• Jerzy Krasuń – kurier z Polski
• Barbara Majewska – Ilona, żona Tokarskiego
• Jan Rutkiewicz – dyplomata węgierski
• Tadeusz Somogi – urzędnik ambasady
• Zdzisław Szymborski – dyplomata węgierski
• Tadeusz Teodorczyk – radca handlowy ambasady

i in.

W marcu 1983 roku tygodnik Film zamieścił pierwsze informacje o realizacji filmu w autentycznych plenerach Indii. Twórcy filmu – Czesław i Ewa Petelscy – za zgodą autora książki zdecydowali się odrzucić węgierski kostium i spolonizowali bohaterów i całe historyczne tło. Istvan Terey przemienił się w Jana Tokarskiego, sekretarz Ferenz w Fedunowicza, a ambasador Bajcsy w Banacha^[2][3].

Akcja filmu, poza dwoma, trzema krótkimi retrospekcjami niemal w całości rozgrywa się w Indiach. Film był kręcony w autentycznych plenerach starego i nowego Delhi. Polską ambasadę ulokowano w jednym z najnowocześniejszych budynków w New Delhi (nomen omen) – Instytucie Kultury Węgierskiej^[4]. W filmie można zobaczyć m.in. zdjęcia z parady z okazji Dnia Republiki. Kolejnymi plenerami filmu były: Agra i jej Umarłe Miasto (Fatehpur Sikri) – prastare, opuszczone miasto z okresu Państwa Wielkich Mogołów (Czerwony Fort, Wielki Meczet w Agrze) oraz pustynia koło Jaipur. Całości romantycznych scen romansu Jana i Margit dopełniały plaże Madrasu^[2]. Polska ekipa filmowa, składająca się (łącznie z aktorami) z piętnastu osób pracowała po kilkanaście godzin dziennie, w trudnych dla Europejczyków warunkach tropikalnych, gdzie temperatury przekraczały 30 stopni, a w nocy zbliżały się do zera^[3].

Fatehpur Sikri (Umarłe Miasto)

• 
  Wielki Meczet (widok od strony wejścia)
• 
  Wielki Meczet (widok od strony dziedzińca)
• 
  Pałac cesarzowej Mariam-uz-Zamani
• 
  Pałac sprawiedliwości

Film miał swoją premierę w kinach polskich jesienią 1984 roku^[5]. Został przyjęty przez krytyków sceptycznie. Elżbieta Dolińska na łamach tygodnika Film chwaliła doskonałe aktorstwo "drugiego planu" – Szykulskiej, Kłosińskiego, Pyrkosza, Lutkiewicza, Trzeciaka. O wiele gorzej było z odtwórcami głównych ról – Krzysztofem Chamcem i Laurą Łącz. ... Margit i Jan tworzą parę bardzo dobraną, lecz niebywale zmagają się ze swoimi postaciami. [...] gubią się niemal w każdej scenie... – pisała w swojej recenzji^[1].

Jednak najpoważniejszym zarzutem in minus z jej strony wobec filmu było ubogie w porównaniu z literackim pierwowzorem ukazanie Indii ("martwy obraz Indii" jak to określiła) – Indie u Żukrowskiego nie są jedynie atrakcją scenograficzną. Istnieją jako ogromny kraj o odmiennej kulturze, pełnej szokujących dla Europejczyka kontrastów. [...] Indie w filmie to obraz z folderu, atrakcyjna ilustracja. Mógłby to być każdy inny kraj... – dodawała^[1].

• Jan Słodowski: Leksykon polskich filmów fabularnych. Warszawa: Wiedza i Życie, 1997, s. 262. ISBN 83-7184-928-1.

• Kamienne tablice w bazie IMDb (ang.)
• Kamienne tablice w bazie Filmweb
• Kamienne tablice w bazie filmpolski.pl
• Zdjęcia z filmu Kamienne tablice w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”