Klan Ausran – Wikipedia, wolna encyklopedia

Klan Ausran – początkowo koło literackie kierowane z Technikum Księgarskiego na Dołach, w dzielnicy Łodzi, później bardziej ogólna grupa o charakterze kulturalno-religijnym. Klan został założony w 1954 i kierowany przez filologa Ignacego Ryszarda Dankę, mając na celu rekonstrukcję duchowego dziedzictwa Indoeuropejczyków. Jest on jedną z pierwszych w Polsce grup neopogańskich. Później do klanu dołączyli uczniowie z innych szkół, przeważnie z Technikum Włókienniczego przy ul Wólczańskiej.

Nazwa grupy pochodzi od pie. Ausra – „zorza, jutrzenka”; jest to jednocześnie imię praindoeuropejskiej bogini, żony boga Pusana^[1]. Klan założony został w 1954 roku w Łodzi przez uczniów techników księgarskiego i chemicznego^[2], początkowo jako koło studenckie o charakterze „religijno-lingwistycznym”^[3]. W 1957 roku do założonej wtedy filii klanu dołączył wykładający na Uniwersytecie Warszawskim Hindus Hiranmoy Ghoshal, który został pierwszym kapłanem. Rok później w Warszawie utworzona została filia Klanu^[1]. W 1960 roku na zjeździe w podłódzkim Lesie Tuszyńskim przyjęty został statut Klanu, w którym zadeklarowano powrót do pierwotnej religii praindoeuropejskiej i uznano za najwyższego boga Perkvunosa^[1]. W latach 70. grupa była infiltrowana przez Służbę Bezpieczeństwa, doszło do konfiskaty listów, publikacji i czasowego aresztowania Ignacego Ryszarda Danki.

Członkowie Klanu posługiwali się rekonstruowanym językiem praindoeuropejskim, nazywanym przez nich językiem ausrańskim. Organizowali także wykłady i sympozja naukowe z zakresu indoeuropeistyki. W języku ausrańskim drukowane były kalendarze, powstawała poezja, pieśni religijne (tzw. mantla^[3] lub mentla^[4]), był on także używany jako język liturgiczny podczas ausrańskich obrzędów^[3]. Członkowie Klanu dzielili się na pełnoprawnych gerontów oraz apotów. Obrzędy ausrańskie nazywane były deiwokvolia i sprawowali je kapłani zwani deiwokvolami^[5]. Społeczność ausran opisał w Listach do pani Z. Kazimierz Brandys^[6].

W okresie największej świetności Klan Ausran liczył około 500 osób, pochodzących głównie ze środowisk akademickich. Ausraninem był m.in. filolog Krzysztof Tomasz Witczak^[2]. Jednak tylko niewielka część członków uznawała Klan jako swoją religię, większość traktowała go w kategorii kontrkultury i projektu badawczego. Organizacja ta nie została też nigdy zarejestrowana jako związek wyznaniowy^[5].

• Scott Simpson: Native faith. Polish Neo-Paganism at the brink of the 21st century. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, 2000. (ang.). Brak numerów stron w książce

• Ignacy Ryszard Danka. Dzieje i idee Klanu Ausran. „Państwo i Społeczeństwo”. nr 4, s. 89–94, 2008.