Klasztor Benedyktynów w Opactwie – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie. Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi z:
|
nr rej. 314/A z 15.02.1967 oraz 146/A z 15.03.1982[1] | |
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opactwie i zabudowania klasztorne | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Kościół | katolicki |
Rodzaj klasztoru | |
Typ zakonu | męski |
Obiekty sakralne | |
Kościół | |
Data budowy | XII wiek |
Położenie na mapie gminy Sieciechów | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
Położenie na mapie powiatu kozienickiego | |
51°32′06″N 21°45′39″E/51,535000 21,760833 |
Klasztor Benedyktynów w Opactwie – dawne opactwo benedyktynów z XVIII wieku w Opactwie w powiecie kozienickim, wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego.
Często nazywane klasztorem benedyktynów sieciechowskich, przez co mylnie umiejscawiane w sąsiedniej wsi Sieciechów lub Sieciechów-Opactwo.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Klasztor w Opactwie założyli około 1122 roku benedyktyni, którzy zostali sprowadzeni z opactwa św. Idziego w Saint-Gilles przez cześnika Sieciechowicza, syna Sieciecha, palatyna Władysława Hermana. Przypuszcza się, że pierwotne zabudowania klasztorne były drewniane, natomiast murowany miał być jedynie romański kościół. Świadczą o tym fragmenty murów pozostałe w fundamentach istniejącego kościoła[2]. Z badań wynika, że kościół romański miał długość 33 metrów i szerokość 8 metrów i zbudowano go około 1230 roku[3][4]. W 1252 roku książę Bolesław Wstydliwy potwierdził nadania dla opactwa[3]. W 1496 roku kościół przebudowano co potwierdza darowizna jaką przekazał Dersław z Chruślic w wysokości 50 grzywien[3]. W 1580 roku kościół został inkastelowany przez opata Józefa Wereszczyńskiego[3]. W 1682 roku kościół i klasztor spłonęły[3].
Obecne barokowe zabudowania klasztorne pochodzą z lat 1733-1767. W 1780 roku wybudowano refektarz, natomiast pałac opacki w 1800 roku. Z kolei barokowy kościół był wznoszony w latach 1739–1770 pod nadzorem opata Józefa Kurdwanowskiego i opata Wawrzyńca Bułharewicza, a prace wykończeniowe prowadził opat Leonard Prokopowicz. Dzięki niemu w latach 1769–1779 na wewnętrzne ściany świątyni trafiły malowidła[2].
W 1819 roku klasztor został skasowany przez władze rosyjskie, a cały jego majątek, z wyjątkiem samych zabudowań, suprymowano na rzecz trzech nowych biskupów[5]. W latach 1879–1884 świątynia została odnowiona i przywrócona do użytku, lecz już jako kościół parafialny. Wówczas rozebrano też prawdopodobnie część południową klasztoru, pozostawiając jedynie kamienny mur, który łączył dawne skrzydło wschodnie z przeoratem. Pod koniec XIX wieku wzniesiono dzwonnicę i zachodnie ogrodzenie wraz z czterema kapliczkami[2].
Podczas I wojny światowej kościół i klasztor w 1915 roku uległy poważnemu zniszczeniu. W 1926 roku ukończono częściową odbudowę kościoła i niektórych budynków poklasztornych. Zrezygnowano z odtworzenia części południowo-zachodniej oraz skrzydła południowo-wschodniego, przez co pozostały one w stanie trwałej ruiny. Część terenu przykościelnego oraz dawny pałac opacki przeszły na własność państwa. Kościół doznał uszkodzeń także w trakcie II wojny światowej, odnowiono go w latach 1943–1946[2].
- Opactwo - budynki klasztoru
- Opactwo
- Fasada kościoła opactwa w stylu barokowym
- Barokowe wnętrze kościoła
- Mury romańskie z XIII wieku
- Ruiny klasztoru
Rejestr zabytków
[edytuj | edytuj kod]Zespół klasztorny wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego pod numerami 314/A z 15 lutego 1967 oraz 146/A z 15 marca 1982[1]. We wpisie wyszczególniono następujące elementy:
- kościół pw. Wniebowzięcia NMP, obecnie parafialny, 1739–1767
- klasztor, 1733
- dzwonnica, kamienna XIX wiek
- przeorat z 1733, obecnie plebania
- pałac opacki z 1800, przebudowany w 1823, potem opuszczony. Po 1945 roku Państwowy Dom Dziecka.
- ogrodzenie murowane z kaplicami, 2 poł. XVIII wiek
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2023-04-05] .
- ↑ a b c d Bartłomiej Modrzewski: Zespół klasztorny Benedyktynów. zabytek.pl, 2014-09-30. [dostęp 2023-04-05]. (pol.).
- ↑ a b c d e Zygmunt Świechowski , Katalog architektury romańskiej w Polsce, wyd. 3, Warszawa: Wydawn. DiG, 2009, s. 425-427, ISBN 978-83-7181-200-2 [dostęp 2024-06-23] (pol.).
- ↑ Wiśniowski E., Z dziejów opactwa benedyktynów w Sieciechowie, Roczniki Humanistyczne, 7, 1958 (1960), z. 2, s. 23-120, 780-782.
- ↑ Halina Stróżewska, Marek Bielski, Szlakiem Jana z Czarnolasu.KAW Łódź 1982, s.28.