Kościół św. Marcina w Krzeszowicach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kościół św. Marcina z Tours
	nr rej. A-262 z dnia 01.06.1971 r.
	kościół parafialny
Państwo	Polska
Miejscowość	Krzeszowice
Adres	ul. Grunwaldzka 1
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Marcina w Krzeszowicach
Wezwanie	św. Marcin
Wspomnienie liturgiczne	11 listopada
Historia
Data zakończenia budowy	1832, 1840–1844
Dane świątyni
Architekt	Karol Percier, Leonard Fontaine, Karl Friedrich Schinkel
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła, piaskowiec
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 22; 2
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Marcina z Tours
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kościół św. Marcina z Tours
	Położenie na mapie powiatu krakowskiego Kościół św. Marcina z Tours
	Położenie na mapie gminy Krzeszowice Kościół św. Marcina z Tours
	Położenie na mapie Krzeszowic Kościół św. Marcina z Tours
	50°08′11,6″N 19°37′47,2″E/50,136556 19,629778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Marcina z Tours – neogotycki kościół położony w zachodniej części centrum Krzeszowic nad Krzeszówką.

Wcześniejsza świątynia istniała tu prawdopodobnie w 1337. Obecną wzniesiono w latach 1832 i 1840–1844 według projektu Karola Perciera, Leonarda Fontaine i Karola Fryderyka Schinkla.

Kościół jest murowany z cegły, natomiast fasada licowana jest piaskowcem. W przyziemiu fasady mieści się otwarty przedsionek, poprzedzony trzema ostrołukowymi arkadami. Powyżej, na konsolach umieszczono figury czterech ewangelistów. Centralnym elementem fasady jest rozeta wypełniona maswerkiem, po bokach której znajdują się herby fundatorów: Pilawa Potockich i Korczak Branickich. Niski, trójkątny szczyt zwieńczony jest ażurową kamienną balustradą, na której umieszczono figurę św. Michała Archanioła. Fasada flankowana jest przez niewydatne przypory, przechodzące ponad dachem w ażurowe wieżyczki w formie cyboriów.

W 1908 pochowano w nim Andrzeja Potockiego. W podziemiu znajduje się nekropolia z grobami 15 przedstawicieli krzeszowickiej linii Potockich^[2], m.in. Katarzyny Potockiej (1825–1907), Artura Władysława Potockiego (1850-1890), Adama Józefa Potockiego (1822-1872), oraz Róży z Potockich Branickiej (1782-1862), teściowej Zygmunta Krasińskiego.

Kościół znajduje się na obszarze Krzeszowice (Natura 2000), projektowanego specjalnego obszaru ochrony siedlisk, aktualnie obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty. Utworzony został w celu ochrony kolonii rozrodczej nietoperzy (nocka orzęsionego) zlokalizowanej właśnie na terenie kościoła św. Marcina oraz na okolicznych miejscach żerowania (Park Miejski, Aleja Spacerowa). Jest to kluczowa kolonia rozrodcza nocka orzęsionego – druga pod względem liczebności tego nietoperza w Polsce^[3].

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-04-19] .
↑ Bogdan Gancarz: Parafia w cieniu Potockich. krakow.gosc.pl, 2015-10-10. [dostęp 2022-05-26]. (pol.).
↑ Obszary Natury 2000; Krzeszowice – Standardowy Formularz Danych. [dostęp 2014-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-28)].

Bibliografia

Tadeusz Broniewski, Historia architektury dla wszystkich, Zakład Wyd. Ossolińskich, Wrocław 1990

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-04-19] .

[2] Bogdan Gancarz: Parafia w cieniu Potockich. krakow.gosc.pl, 2015-10-10. [dostęp 2022-05-26]. (pol.).

[3] Obszary Natury 2000; Krzeszowice – Standardowy Formularz Danych. [dostęp 2014-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-28)].

[1]

[2]

[3]