French
DeutschKomitet Wojskowo-Rewolucyjny – Wikipedia, wolna encyklopedia
Komitet Wojskowo-Rewolucyjny[1][2][3][4], także rewolucyjny komitet wojskowy[5] (ros. Военно-революционный комитет, военревком, ВРК) – ogólna nazwa organów wojskowych tworzonych przez partię bolszewicką - SDPRR(b) przy Radach podczas przygotowań do zbrojnego przewrotu bolszewików - rewolucji październikowej oraz podczas obalenia Rządu Tymczasowego[5][6].
Najbardziej znane rewolucyjne komitety wojskowe to: Piotrogrodzki Komitet Wojskowo-Rewolucyjny przy Piotrogrodzkiej Radzie Delegatów Robotniczych I Żołnierskich (utworzony 16 października?/29 października 1917)[7], i Moskiewski Komitet Wojskowo-Rewolucyjny (utworzony 25 października?/7 listopada 1917, działający do 27.11.1917.
Decyzja KC SDPRR(b) z dni 23 i 29 października 1917 o przyspieszeniu przygotowań do zbrojnego przejęcia władzy zwiększyła tworzenie organów rewolucyjnych na szczeblu centralnym i lokalnym. Komitety tworzone były z reprezentantów partii bolszewickiej, rad (sowietów), komitetów robotniczo-chłopskich i wojskowych, Bolszewickiej Organizacji Wojskowej (tzw. Wojenki), Czerwonej Gwardii oraz innych organizacji wspierających bolszewików.
Komitety te tworzone były na różnych szczeblach administracji państwowej np. w guberniach, miastach, wsiach oraz wołostach.
Lista najważniejszych rewolucyjnych komitetów wojskowych
[edytuj | edytuj kod]| Data utworzenia | Nazwa | Przewodniczący (ważniejsi członkowie) | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 29 października | Piotrogrodzki KWR | Pawieł Łazimir (Lew Trocki, Nikołaj Podwojski, Piotr Stuczka, Władimir Antonow-Owsiejenko, Mykoła Skrypnyk, Nikołaj Krylenko) | |
| 31 października | KWR 12 Armii | J. Czarinʹ (Karl Gailis[8], Janis Krumins[9]) | od 8 listopada 1917 istniejący nielegalnie w Kieś |
| 4 listopada | Estoński KWR | Iwan Rabczyński[10] (Jaan Anvelt, Viktor Kingissepp) | |
| Pskowski KWR | Wasilij Paniuszkin | Front Północny (od 8 listopada 1917) | |
| 7 listopada | Moskiewski KWR | Gieorgij Oppokow (Łomow), Aleksandr Smirnow, Grigorij Usijewicz, Nikołaj Murałow, Aleksandr Arosiew, Pawieł Mostowienko, Aleksiej Rykow, Stanisław Budzyński | działał do 27.XI. |
| Woroneski Komitet Rewolucyjny | A. Mojsiejew | ||
| 8 listopada | Riazański KWR | A. Syromjatnikow | |
| 9 listopada | Miński WKR | Aleksandr Miasnikow (Moisiej Kałmanowicz, Wilhelm Knorin, Kārlis Landers) | Front Zachodni oraz Region Północno-zachodni (później) |
| Samarski KWR | Walerian Kujbyszew | ||
| Tulski Komitet Rewolucyjny | Grigorij Kaminski | ||
| 10 listopada | Tomski KWR | Aleksiej Bełenec[11] | |
| 11 listopada | Kijowski WKR | Leonid Piatakow[12] (Andrij Iwanow, Wołodymyr Zatonski, Ołeksandr Horwic[13]) | przeformowany na Rewkom Kijowski 28 stycznia 1918 |
| Smoleński Komitet Rewolucyjny | S. Joffe | ||
| 21 listopada | Dagestański KWR | Ułłubij Bujnakski | |
| 27 listopada | Orenburski KWR | Samuił Cwilling | |
| 1 grudnia | KWR Frontu Południowo-Zachodniego | G. Rażiwin (Wasilij Kikwidze) | |
| 15 grudnia | KWR Frontu Rumuńskiego | Piotr Baranow (Aleksandr Krusser, Władimir Judowski) | |
| 20 grudnia | Barnaułski KWR | Matwiej Caplin) | |
| 23 grudnia | Charkowski KWR | Artiom (Walerij Mieżłauk, Moisiej Ruchimowicz) | |
| ??? | Jekaterynosławski KWR | Nikołaj Krestinski | |
| ??? | Winnicki KWR | Nikołaj Tarnogrodzki[14] | |
| ??? | Odeski KWR | Władimir Judowski | |
| ??? | Szujski KWR | Michaił Frunze | |
| ??? | Symferopolski KWR | Jānis Šepte | |
| 29 grudnia | Sewastopolski Komitet Rewolucyjny | Jānis Daumanis | |
| styczeń | Astrachański Komitet Rewolucyjny | Mina Aristow[15] | |
| 10 stycznia | KWR Frontu Kaukaskiego | Grigorij Korganow (Boris Szebołdajew) | |
| 23 grudnia | Doński KWR | Fiodor Podtiołkow (Michaił Kriwoszłykow)[16] | |
| 30 stycznia | Kubańsko-Czarnomorski KWR | Jan Połujan | |
| 2 marca | Siedmiorzecki KWR | Pawieł Winogradow |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ludwik Bazylow, Dzieje Rosji, Warszawa 1977, 676 i następne.
- ↑ Władysław Andrzej Serczyk, Historia Ukrainy, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2001, s. 268.
- ↑ A. Friszke, Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892-1920, Instytut Studiów Politycznych PAN-Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020, s. 193 i nast.
- ↑ A. Smoliński, Zachodnia Dywizja Strzelecka Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej z lat 1917–1919 – pierwsza polskojęzyczna wielka jednostka sowieckich sił zbrojnych [w:] Studia z Dziejów Wojskowości, t. VII, Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, Białystok 2018, s. 235, ISSN 2299-3916
- ↑ a b rewolucyjne komitety w Rosji, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-01-24].
- ↑ „Военно-революционные комитеты”.
- ↑ LeonTrotsky: The Lessons of October [online], www.marxist.net [dostęp 2017-11-18].
- ↑ ГАЙЛИС Карл Андреевич (1888-1960) [online], www.istoriacccr.ru [dostęp 2018-11-19].
- ↑ Круминь Я. М. (политический деятель). Политические деятели Латвии [online], globalpedia.ru [dostęp 2017-11-18].
- ↑ Рабчинский Иван Васильевич [online], bse.sci-lib.com [dostęp 2017-11-18].
- ↑ Официальный портал муниципального образования 'Город Томск' [online], www.admin.tomsk.ru [dostęp 2017-11-18] (ang.).
- ↑ Биография Леонид Пятаков [online], www.peoples.ru [dostęp 2017-11-18].
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-20)].
- ↑ bse-soviet-encyclopedia.info - Ressources et information concernant bse-soviet-encyclopedia Resources and Information [online], bse-soviet-encyclopedia.info [dostęp 2018-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-23] (ang.).
- ↑ Мина Львович АРИСТОВ (1887 — 1941) - Галерея старой и новой Астрахани [online], astrahanfoto.livejournal.com [dostęp 2017-11-18].
- ↑ КРИВОШЛЫКОВ - это... Что такое КРИВОШЛЫКОВ? [online], dic.academic.ru [dostęp 2017-11-18] (ros.).