Koncern Kałasznikow – Wikipedia, wolna encyklopedia

Koncern Kałasznikow

Концерн «Калашников»

Państwo	Rosja
Republika	Udmurcja
Siedziba	Iżewsk
Adres	projezd im. Andrieja Fiodorowicza Dieriabina 3, 426006 Iżewsk
Data założenia	1807
Forma prawna	spółka giełdowa
Dyrektor	Dmitrij Tarasow
Udziałowcy	Rostech (51%) prywatni inwestorzy (49%)
Giełda	MOEX
ISIN	RU000A0JXPU3
Symbol akcji	IGMA
Dane finansowe (2018)
Wynik operacyjny	6,1 mld RUB
Wynik netto	174,9 mln RUB
Kapitał własny	4,22 mld RUB
Położenie na mapie Rosji Koncern Kałasznikow
Położenie na mapie Udmurcji Koncern Kałasznikow
Położenie na mapie Iżewska Koncern Kałasznikow
56°50′33,8453″N 53°11′27,3091″E/56,842735 53,190919
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Koncern Kałasznikow (ros. Концерн «Калашников»; dawniej Iżmasz) – rosyjski koncern zbrojeniowy i przemysłu maszynowego, z siedzibą w Iżewsku, skupiający przedsiębiorstwa produkujące broń strzelecką, amunicję, narzędzia, obrabiarki, mikrosamochody elektryczne, a wcześniej także samochody i motocykle.

Nazwa koncernu była skrótem od Iżewskij Maszynostroitielnyj Zawod (Iżewski Zakład Budowy Maszyn), będącego także nazwą głównego z przedsiębiorstw. Pełna nazwa brzmiała: OAO Koncern Iżmasz (ros. ОАО Концерн "Ижмаш"), w sierpniu 2013 roku zmienił nazwę na OAO Koncern Kałasznikow^[1]. Działa obecnie w formie otwartej spółki akcyjnej (ros. OAO). Zakłady mieszczą się w Iżewsku, nad Zalewem Iżewskim na rzece Iż. W toku historii, z zakładów wydzieliły się osobne przedsiębiorstwa, jak IżAwto. Odrębnym przedsiębiorstwem był natomiast Iżewskij Miechaniczeskij Zawod.

Znak producenta to strzała w trójkącie (tzw. Iżewsk, nieoficjalnie od miasta i pełnej nazwy)^[2].

Państwowe zakłady produkujące uzbrojenie i broń strzelecką zostały założone w Iżewsku w 1807 roku przez cara Aleksandra I, początkowo pod nazwą Iżewskij Orużejnyj Zawod (Iżewskie Zakłady Uzbrojenia)^[3]. Zakłady były jednym z głównych producentów broni strzeleckiej dla armii Cesarstwa Rosyjskiego, a później Armii Czerwonej. Produkowano w nich m.in. karabiny Berdan, później Mosin, rewolwery Nagant i karabiny maszynowe Maxim. Podczas I wojny światowej zakłady wyprodukowały 1,5 mln karabinów, a podczas II wojny światowej – 11 milionów^[3]. W 1942 utworzono z pomocą Iżmaszu odrębne przedsiębiorstwo zbrojeniowe w Iżewsku, w innym miejscu, Iżewskij Miechaniczeskij Zawod.

Po II wojnie światowej zakłady Iżmasz stały się producentem karabinka Kałasznikowa, a także innych modeli broni na rynek wojskowy i cywilny, w tym sportowej i myśliwskiej^[3].

Produkty m.in.:

• karabiny i karabinki wojskowe:
  • 7,62 mm: AK, AK-103, SWD, SW-98
  • 5,45 mm: AK-74, AK-107, AN-94
• 5,56 mm: AK-101, SW-99
• pistolety maszynowe:
  • PP-19 Bizon, Kedr
• broń myśliwska:
  • strzelba Sajga, Korszun, Bars, Łos'
• działka lotnicze:
  • GSz-30-1, GSz-6-23, NS-37

Od końca XIX wieku zakłady zajmowały się też metalurgią. W 1939 roku wydzielono z nich Iżewskij Mietałłurgiczeskij Zawod (Iżewskie Zakłady Metalurgiczne)^[4].

Od 1930 Iżmasz rozpoczął produkcję obrabiarek^[5]. Produkcja ta kontynuowana jest do chwili obecnej, przez spółkę-córkę OAO Iżmaszstanko (skrót: Iżstanko).

 Osobny artykuł: IŻ (marka motocykli).

W latach 30 XX wieku w ramach kombinatu uruchomiono produkcję motocykli, przez co Iżmasz stał się jednym z głównych (i pierwszych) producentów motocykli w ZSRR, pod marką IŻ (ros. ИЖ). Specjalizował się przede wszystkim w średnich motocyklach klasy 350 cm³. Już w 1928 roku przystąpiono do prac projektowych i w 1929 roku skonstruowano pięć doświadczalnych modeli (IŻ-1 do IŻ-5), nie produkowanych seryjnie^[6]. Przystąpiono następnie do budowy nowego zakładu i od 1933 roku rozpoczęto tam produkcję motocykli IŻ-7 (poj. 293 cm³), a następnie jego wersji rozwojowych IŻ-8 (293 cm³) i IŻ-9 (350 cm³, 1940-1941)^[7]. Podczas II wojny światowej w listopadzie 1941 wstrzymano produkcję motocykli, a następnie ewakuowano ją do Irbitu^[7]. Po II wojnie światowej w 1946 roku wznowiono produkcję motocykli w nowym zakładzie, zaczynając od IŻ-350 (poj. 346 cm³, kopia niemieckiego DKW NC-350, 1946-1951) i ulepszonego IŻ-49 (346 cm³, 1951-1958)^[8]. Od 1956 roku produkowano nowy model IŻ-56 (346 cm³), zastąpiony następnie przez IŻ-Płanieta (Planeta)^[9]. Od 1961 roku produkowano równolegle dwucylindrowy motocykl IŻ-Jupiter (347 cm³)^[10]. Oba modele Planeta i Jupiter produkowane były w kolejnych wersjach rozwojowych przez kolejne cztery dekady. W 1996 roku zakłady motocyklowe wydzielono jako otwartą spółkę-córkę akcyjną (DOAO) Iżmasz-Moto, należącą do Iżmaszu^[11].

Dawne przedwojenne zakłady motocyklowe zostały wydzielone jako osobne przedsiębiorstwo, obecnie OAO Iżewskij Motozawod "Aksion-Holding", zajmujący się techniką rakietową-wojskową^[12].

 Osobny artykuł: IżAwto.

W 1966 w ramach Iżmaszu uruchomiono zakład produkujący samochody, w innym miejscu miasta. Przez lata były to licencyjne konstrukcje zakładów MZMA: Moskwicz 408 i Moskwicz 412, a następnie także ich modyfikacje, wypuszczane pod marką IŻ. W 1977 fabryka wyprodukowała milionowy samochód, a cała produkcja później sięgnęła 3 milionów^[13]. Iżewskie Zakłady Samochodowe zostały następnie wydzielone jako osobna spółka IżAwto, nie należąca do koncernu Iżmasz.

Koncern Iżmasz został utworzony 17 września 1998^[14]

W 2010 w skład koncernu wchodziły spółki (główny profil działalności)^[15]:

• OAO Koncern Iżmasz
• OAO Iżewskij Maszynostroitielnyj Zawod (broń)
• OOO Legion (broń myśliwska)
• OAO Iżstanko (obrabiarki)
• OAO IIZ (Iżewskij Instrumientalnyj Zawod) (narzędzia)
• ZAO Iżmasz-metallosnab (złom)
• OOO Stroitielnaja Kompania
• OAO Iżmaszenergo (energia)

6 kwietnia 2012 ogłoszono upadłość Iżmaszu (z wniosku spółki Iżstanko)^[16].

Na 2022 rok Aleksander Nazarow stoi na czele rady dyrektorów firmy^{[17][18][19][20]}

Pod koniec drugiej dekady XXI wieku Kałasznikow rozpoczął angażować się w branżę motoryzacyjną, wyrażając to zróżnicowanymi przedsięwzięciami. W sierpniu 2017 roku przedstawiony został projekt elektrycznego motocykla Kałasznikow Armia-2017, nad którym prace rosyjskie przedsiębiorstwo prowadziło od 2013 roku^[21]. Rok później Kałasznikow zaprezentował pierwszy w swojej historii prototyp elektrycznego samochodu o nazwie Kałasznikow CV-1. Pojazd utrzymano w estetyce retro odtwarzającej kształty nadwozia dawnego samochodu IŻ 2125 Kombi, stanowiąc jednak tylko platforma testowa do rozwoju technologii elektrycznych układów napędowych^[22].

W sierpniu 2019 roku Kałasznikow przedstawił kolejny prototyp elektrycznego pojazdu, tym razem w postaci mikrosamochodu z nadwoziem z tworzywa sztucznego utrzymanym w koncepcji podobnej do polskiego Meleksa czy amerykańskiego GEM. 68-konny pojazd może rozpędzić się do 80 km/h i przejechać na jednym ładowaniu do 150 kilometrów^[23]. W listopadzie 2021 roku w internecie pojawiły się zdjęcia z urzędu patentowego obrazujące seryjnego Kałasznikowa UV-4 zarówno w wariancie czterokołowym, jak i krótszym, trójkołowym^[24].

• Kałasznikow UV-4

• Kałasznikow Armia-2017 (2017)
• Kałasznikow CV-1 (2018)

• Strona firmy OAO Iżmasz (ros.) (ang.)