French
DeutschKonopnicowate – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Datisca cannabina | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | konopnicowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Datiscaceae Dumort. Anal. Fam. Pl.: 13, 14. 1829[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
| Datisca L. (1753)[3] | |
| Zasięg | |
 | |
Konopnicowate (Datiscaceae) – rodzina z rzędu dyniowców. W zależności od ujęcia systematycznego jest monotypowa i obejmuje jeden rodzaj konopnik (Datisca) z dwoma gatunkami lub obejmuje jeszcze dwa inne rodzaje drzew wyodrębniane też jako rodzina Tetramelaceae[2]. Datisca cannabina rośnie we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i dalej na wschód po Kazachstan i Nepal. D. glomerata występuje w Kalifornii oraz w przyległej części Kalifornii Dolnej. Oba gatunki rosną na brzegach rzek, w lasach oraz na terenach otwartych[4]. Korzeń D. cannabina używany był do farbowania jedwabiu na żółto[5]. Rośliny z tego gatunku, zwłaszcza z kwiatami żeńskimi, bywają uprawiane jako ozdobne, ze względu na gęsty, charakterystyczny pokrój i ozdobne liście. Sok z rośliny o gorzkim smaku ma działanie przeczyszczające[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Okazałe byliny osiągające do 2, rzadko nawet do 3 m wysokości. Liście są nieparzyście pierzasto złożone, w górnej części tylko trójdzielne lub nawet niepodzielone. Blaszka liściowa jest silnie piłkowana na brzegu, a na szczycie zaostrzona. Kwiaty są drobne, jednopłciowe, promieniste i skupione w długie, wąskie grona. Kwiaty męskie mają krótką rurkę kielicha długości do 3 mm, zakończoną ząbkami w liczbie od trzech do dziesięciu. Korony kwiatu brak. Pręcików jest 5–15. W kwiatach żeńskich kielich składa się z 3 do 4 krótkich listków, płatków korony także brak. Zalążnia jest dolna i składa się z trzech do pięciu zrośniętych owocolistków. Z zalążni wyrastają 3–4 głęboko rozcięte na szczycie szyjki słupka. Owocami są torebki[4].
-
Kwiaty Datisca cannabina -
Liście Datisca cannabina
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Przynależność konopnicowatych do rzędu dyniowców i ich bliskie pokrewieństwo z dyniowatymi i begoniowatymi jest znane i akceptowane od dawna. Problemy taksonomiczne budzi relacja rodzaju Datisca względem dwóch rodzajów drzewiastych wyodrębnianych jako rodzina Tetramelaceae lub włączanych do Datiscaceae[4].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| dyniowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział[7]
Rodzaj: Datisca Linnaeus, Sp. Pl. 1037. 1 Mai 1753 (syn. Cannabina P. Miller, Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754)[8] – konopnik
- Datisca cannabina L. – konopnik barwierski[9][10]
- Datisca glomerata (C.Presl) Baill.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – D. University of Maryland. [dostęp 2011-10-19]. (ang.).
- ↑ a b c Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 122. ISBN 1-55407-206-9. (ang.).
- ↑ Datisca. [w:] Encyklopedia Gutenberga [on-line]. [dostęp 2011-10-19]. (pol.).
- ↑ Datisca cannabina. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-10-20]. (ang.).
- ↑ Corynocarpus. [w:] The Plant List [on-line]. The Kew Gardens. [dostęp 2011-10-11]. (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 32.
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 67. ISBN 978-83-925110-5-2.