Korzeniarowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Korzeniarowate
	; Rhizophora racemosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	korzeniarowate
	Nazwa systematyczna
	Rhizophoraceae Persoon; Syn. Pl. 2: 2. Nov 1806
	Typ nomenklatoryczny
	Rhizophora L. (1753)
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Korzeniarowate^[4], srożypłatowate^[5] (Rhizophoraceae Pers.) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Skupia około 150 gatunków z kilkunastu rodzajów spotykanych na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej^[2]. Ślady kopalne wskazują na ich dawne występowanie także w Europie. Rośliny te rosną zarówno wzdłuż wybrzeży morskich, jak i w głębi lądu, przy czym do najbardziej znanych należą te tworzące lasy namorzynowe (rodzaje: korzeniara Rhizophora, Bruguiera, Ceriops i Kandelia)^[4]. Rośliny te wykorzystywane są wyrobu węgla drzewnego, drewno niektórych gatunków ma znaczenie komercyjne, często wykorzystywane jest też w wiwariach. Największą rolę rośliny te odgrywają jednak w ochronie brzegów morskich^[6].

Morfologia

Pokrój: Zimozielone rośliny krzewiaste i drzewa, często z korzeniami powietrznymi i zgrubiałymi węzłami^[6].
Liście: Okazałe, skórzaste i naprzeciwległe, rzadziej okółkowe, często skupione na końcach pędów. Całobrzegie lub w różnym stopniu piłkowate (czasem tylko w górnej części liścia)^[6].
Kwiaty: Obupłciowe i promieniste, często z hypancjum – dno kwiatowe talerzykowate lub wydłużone obejmuje dolną, wpół dolną, czasem górną zalążnię. Powstaje ona z dwóch do pięciu, rzadko z 20 owocolistków. Szyjka słupka jest pojedyncza, rzadko są trzy^[6]. W każdej przegrodzie znajdują się zwykle po dwa centralnie ułożone zalążki. Pręciki wyrastają w jednym okółku (nawet jeśli ich liczba jest zwielokrotniona), zwykle pojedynczo lub w kępkach otoczone są przez zwijające się lub podzielone płatki korony. Okazałe działki kielicha (od 3 do 16) są mięsiste i pozostają na owocu^[4]^[6].
Owoce: Zwykle jagody^[4]^[2], rzadziej skórzaste i niepękające torebki albo pestkowce. Zawierają od jednego do wielu nasion^[6]. U czterech rodzajów występuje żyworodność – zarodek rozwija się i kiełkuje wewnątrz owocu wiszącego jeszcze na roślinie matecznej^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla krasnodrzewowatych (Erythroxylaceae) w obrębie obszernego rzędu malpigiowców (Malpighiales) należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

←

Ctenolophonaceae

	Erythroxylaceae – krasnodrzewowate

	Rhizophoraceae – korzeniarowate

	Irvingiaceae – irwingiowate

	Pandaceae

Ochnaceae – ochnowate

	Clusiaceae – kluzjowate

	Bonnetiaceae

Calophyllaceae – gumiakowate

	Hypericaceae – dziurawcowate

	Podostemaceae – zasennikowate

Wykaz rodzajów^[7]^[8]

Anopyxis (Pierre) Engl.
Blepharistemma Wall. ex Benth.
Bruguiera Savigny
Carallia Roxb.
Cassipourea Aubl.
Ceriops Arn.
Comiphyton Floret
Crossostylis J. R. Forst. & G. Forst.
Dactylopetalum Benth.
Gynotroches Blume
Kandelia (DC.) Wight & Arn.
Macarisia Thouars
Paradrypetes Kuhlm.
Pellacalyx Korth.
Rhizophora L. – korzeniara
Sterigmapetalum Kuhlm.

Zastosowanie

Gatunki drzewiaste mają drewno ciężkie i twarde, chętnie wykorzystywane na opał lub w budownictwie. Ze względu na wyjątkowo dużą zawartość garbników (w korze nawet do 45%) rośliny te używane są także w garbarstwie. Kiełkujące siewki roślin z rodzaju Bruguiera są spożywane na Półwyspie Malajskim^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-05-05] (ang.).
↑ ^a ^b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 270-273. ISBN 83-7079-778-4.
↑ Tadeusz Dobrzyński: Botanika farmaceutyczna. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1968, s. 224.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 304-305. ISBN 978-1-842466346.
↑ List of genera in family Rhizophoraceae. Kew, Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).
↑ Genera of Rhizophoraceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-05-05] (ang.).

[rev-3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).

[ency-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 270-273. ISBN 83-7079-778-4.

[5] Tadeusz Dobrzyński: Botanika farmaceutyczna. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1968, s. 224.

[christenhusz-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 304-305. ISBN 978-1-842466346.

[7] List of genera in family Rhizophoraceae. Kew, Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).

[grin-8] Genera of Rhizophoraceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]