Kutaisi – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kutaisi
ქუთაისი
Ilustracja
Panorama miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Gruzja

Region

Imeretia

Powierzchnia

70 km²

Wysokość

125–300 m n.p.m.

Populacja (2014)
• liczba ludności
• gęstość


147 900[1]
2112,85 os./km²

Nr kierunkowy

+995 431

Kod pocztowy

4600

Położenie na mapie Gruzji
Mapa konturowa Gruzji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kutaisi”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kutaisi”
Położenie na mapie Imeretii
Mapa konturowa Imeretii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kutaisi”
Ziemia42°15′00″N 42°42′00″E/42,250000 42,700000
Strona internetowa
Satelitarny widok Kutaisi
Panorama Kutaisi

Kutaisi (gruz. ქუთაისი, nazwy antyczne: Aea/Aia, Kutaisi) – miasto w zachodniej Gruzji, nad rzeką Rioni, na wysokości 125–300 m n.p.m. Jest stolicą prowincji Imeretia. Liczy ponad 147 tys. mieszkańców, jest tym samym trzecim pod względem wielkości miastem Gruzji. Od 2012 do 2018 siedziba Parlamentu Gruzji[2][3].

W mitologii greckiej występuje jako Ai, miasto w Kolchidzie, do którego wybrał się Jazon i Argonauci po złote runo.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Kutaisi zajmuje obydwa brzegi rzeki Rioni. Centrum miasta znajduje się na lewym brzegu, wokół placu Dawid Agmaszenebelis Moedani i przylegających plant kutaiskich. Śródmieście rozciąga się na południe i zachód, w kierunku rzeki. Przy prawym brzegu znajdują się wzgórza, na których wcześniej było zlokalizowane centrum miasta. Na prawym brzegu wznosi się katedra Bagrati, górująca nad miastem[4]. Oddalone od stolicy, Tbilisi ok. 221 km.

Klimat

[edytuj | edytuj kod]

Miasto położone jest w strefie klimatu wilgotnego subtropikalnego; średnia roczna temperatura to 14,5 °C, najchłodniejszym miesiącem jest styczeń (według badań z lat 1881–1960) z temperaturą średnią 5,2 °C, najcieplejszym zaś lipiec – 23,6 °C; latem średnio przez 10 dni temperatura przekracza 35 °C; najwyższa temperatura to 42 °C (została odnotowana 31 sierpnia 2006 roku ), natomiast najniższa to –17 °C; średnia wielkość roczna opadów atmosferycznych w Kutaisi to 1530 mm; cechą charakterystyczną dla Kutaisi są silne wiatry w okresie jesienno-wiosennym.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki o Kutaisi pochodzą z VI-III wieku p.n.e. Od 806 roku było stolicą Imperium Abchaskiego, do czasu wyzwolenia Tbilisi spod panowania Turków Seldżuckich (1122 r.) znajdowała się tam rezydencja władców gruzińskich. Od XV wieku miasto było stolicą Królestwa Imeretii. W latach 1760–1770 Kutaisi znajdowało się w rękach Turków, następnie okupowane i zdobyte przez wojska rosyjskie, przyłączone w 1810 roku do Imperium Rosyjskiego, w latach 1811–1840 centrum Okręgu Imeretii. W 1846 miasto zostało centrum guberni kutaiskiej. W czasach władzy radzieckiej Kutaisi było drugim co do wielkości ośrodkiem przemysłowym Gruzji – wybudowano tam zakłady, produkujące m.in.: traktory, samochody i sprzęt elektromechaniczny. Od października 1945 w Kutaisi osadzono w dwóch podobozach aresztowanych w Wilnie Polaków (żołnierzy Okręgu Wileńskiego AK). Polacy pracowali przy budowie fabryki samochodów i zakładów pomocniczych wchodzących w skład tej fabryki. Pracowano również przy budowie dróg, w kamieniołomach, cegielniach. Śmiertelność w obozie w Kutaisi była wysoka. Polacy zorganizowali bunt w kwietniu 1947 roku. 22 kwietnia władze oficjalnie poinformowały o zwolnieniu Polaków do domów. Ogłosiły, iż wszyscy wyjadą z Kutaisi w grupach od 1 do 20 maja. Podzielono ich na trzy grupy i skierowano do następnych obozów.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Skład narodowościowy i etniczny w 1897 roku na podstawie danych z rosyjskiego spisu powszechnego[5]:

  1. Gruzini: 22 017 (67,79%)
  2. Rosjanie: 3684 (11,34%)
  3. Żydzi: 3419 (10,53%)
  4. Ormianie: 1264 (3,89%)
  5. Ukraińcy: 616 (1,90%)
  6. Polacy: 487 (1,50%)
  7. Grecy: 177 (0,55%)
  8. Litwini: 146 (0,45%)

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, środków transportu, chemiczny, włókienniczy, skórzano-obuwniczy oraz spożywczy[6].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

Około 25 kilometrów na południowy zachód od centrum miasta znajduje się Międzynarodowe Lotnisko im. Dawida Budowniczego, na które od 2013 roku z wielu polskich lotnisk kursują samoloty tanich linii lotniczych Wizzair.

Miasto posiada dwie główne stacje kolejowe: Kutaisi I i Kutaisi II. Z dworca kolejowego Kutaisi I kursują pociągi do miast Tbilisi i Batumi.

Główny dworzec autobusowy znajduje się około 4 kilometrów na południowy zachód od centrum przy ul. Czawczawadzego 67, w pobliżu dworca kolejowego Kutaisi II. Z głównego dworca odjeżdżają autobusy i marszrutki m.in. do Tbilisi, Zugdidi, Batumi, Poti, Achalciche i Bordżomi[7][4].

Do Kutaisi można dojechać z Tbilisi drogą główną M1, częściowo przekształconą w autostradę.

Oświata

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1943–1946 w Kutaisi mieściła się Kutaiska Suworowska Szkoła Wojskowa.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się Katedra Bagrata wpisana niegdyś na listę światowego dziedzictwa UNESCO (usunięta z niej ze względu na rekonstrukcję katedry do formy nie odpowiadającej ściśle historycznym przekazom), zaś kilka kilometrów na północny wschód od miasta w graniczącej z nią wiosce Gelati znajduje się Monastyr Gelati[8][9].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Urodzeni w Kutaisi

[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. National Statistics Office of Georgia: Statistical Yearbook of Georgia. [dostęp 2016-04-19]. (ang.).
  2. oficjalna strona Parlamentu Gruzji.
  3. Raj dla biznesu, a policja nie bierze. Saakaszwili zmienił Gruzję [online], www.tvn24.pl [dostęp 2017-11-24].
  4. a b Grzegorz Petryszak, Gruzja w pigułce: Przewodnik.
  5. Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-24].
  6. Kutaisi, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-18].
  7. Krzysztof Dopierała, Krzysztof Kamiński, Gruzja. Magiczne Zakaukazie.
  8. Gruzja – zabytki Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO. [dostęp 2010-05-02].
  9. Bagrati Cathedral and Gelati Monastery – UNESCO World Heritage Centre. [dostęp 2010-05-02].
  10. PressReader.com – Connecting People Through News [online], www.pressreader.com [dostęp 2018-10-07].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]