Kysak – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy wsi Kysak w kraju koszyckim na Słowacji. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy oraz nazwy Kőszeg.

Kysak

Stacja kolejowa we wsi
Herb Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Powiat	Koszyce-okolice
Starosta	Ľubomír Krajňák[1]
Powierzchnia	10,92[2] km²
Wysokość	256[3] m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	1 428[4] 131,08[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 55[3]
Kod pocztowy	044 81[3]
Tablice rejestracyjne	KS
Położenie na mapie Słowacji Kysak
Położenie na mapie kraju koszyckiego Kysak
48°51′30″N 21°13′00″E/48,858333 21,216667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kysak (dawniej również Kysag, węg. Sároskőszeg, Kőszeg) – wieś (obec) w powiecie Koszyce-okolice w kraju koszyckim na Słowacji, w historycznej krainie Šariš. Liczy 1457 mieszkańców (31 grudnia 2016 r.).

Kysak położony jest na wschodnim krańcu Rudaw Spiskich, u wschodnich podnóży pasma Czarnej Góry, w głębokiej dolinie Hornadu. Leży ok. 15 km na północ od Koszyc, na wysokości 300 m n.p.m.

W średniowieczu był osadą strażniczą. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1330 roku^[6]. Do XV w. władał nią możny ród Abów, później jako wieś poddańska należała do różnych panów feudalnych. Na zachód od wsi, na wzgórzu Hrad (501 m n.p.m.), stał gotycki zamek, wzniesiony na miejscu starszego – prawdopodobnie słowiańskiego – grodziska tuż po najazdach tatarskich, ok. połowy XIII w. Swą funkcję pełnił do XV stulecia, później już o nim słuch zanika.

Od początku lat 70. XIX w. Kysak stał się znaczącym węzłem kolejowym, w którym od Kolei Koszycko-Bogumińskiej odgałęziała się linia do Preszowa. Już w XX w. powstało tu kilka małych zakładów wapienniczych. W 1919 r. toczyły się tu walki wojsk czechosłowackich z węgierska Armią Czerwoną.

Kysak jest ważnym kolejowym węzłem komunikacyjnym. Zbiegają się tu wspomniane, ważne linie kolejowe Żylina – Koszyce i Preszów – Koszyce. Działa zakład produkcji prefabrykatów betonowych.

Wieś jest również węzłem drogowym: krzyżują się tu drogi nr 547 (Koszyce – Spiskie Podgrodzie) i nr 546 (Nowa Wieś Spiska – Gelnica – Preszów).

• Ďurček Jozef a kolektív: Slovenské rudohorie. Volovské vrchy a Čierna hora. Turistický sprievodca ČSSR č. 30, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1988, brak ISBN.