Ladżdżun – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ladżdżun
‏اللجّون‎
	; Stary most w Ladżdżun, około 1870
Państwo	Mandat Palestyny
Dystrykt	Dystrykt Dżanin
Wysokość	150 m n.p.m.
Populacja (1945); • liczba ludności	; 5 409
Data zniszczenia	30 maja 1948
Powód zniszczenia	atak Sił Obronnych Izraela
Obecnie	Megiddo
	Położenie na mapie Mandatu Palestyny Ladżdżun
	32°34′29″N 35°10′40″E/32,574722 35,177778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ladżdżun (arab. اللجّون, Al-Ladżdżun) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Dżanin w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku Sił Obronnych Izraela w dniu 30 maja 1948 roku.

Położenie

Ladżdżun leżała na niewielkim wzniesieniu znajdującym się w południowo-zachodnim skraju Doliny Jezreel w Dolnej Galilei. Była położona po obu stronach wadi Ladżdżun. Wzgórze wznosiło się na wysokości 150 metrów n.p.m. i rozciągał się stąd widok na całe Wadi Ara i położone 16 kilometrów na południe miasto Dżanin. Według danych z 1945 roku do wsi należały ziemie o powierzchni 7724,2 ha. We wsi mieszkało wówczas 5409 osób^[1].

Własność gruntów	Powierzchnia gruntów (ha)
Arabowie	6831,1
Żydzi	0
publiczne	893,1
Razem	7 724,2

Historia

Historia powstania Ladżdżun była związana ze strategicznym położeniem wioski na skrzyżowaniu ważnych dróg prowadzących z Azji do Egiptu. Znaczenie tego miejsca rozumiano już w czasach starożytnych. W jego pobliżu znajdowało się ufortyfikowane miasto Megiddo. Po stłumieniu w 135 roku żydowskiego Powstania Bar-Kochby, cesarz Hadrian rozkazał legionowi Legio VI Ferrata zbudowanie przy skrzyżowaniu dróg obozu, który został nazwany Legio (pol. Legion). Rzymianie strzegli rejonu wadi Ara, oraz kontrolowali linię komunikacyjną łączącą nadmorską równinę z doliną Jezreel^[2]. Gdy w III wieku wojska zostały wycofane, Legio stało się miastem o nazwie Maximianopolis, na cześć cesarza Maksymiana^[3]. Po podboju muzułmańskim nazwę zmieniono na al-Lajjun (arabskie słowo lajjun wywodzi się z rzymskiego legio, i oznacza legion)^[4]. Krzyżowcy przywrócili mu rzymską nazwę Legio, ale używali także nazw Ligum i le Lyon. W 1182 roku miasto ponownie zajęli Muzułmanie, którzy powrócili do nazwy al-Lajjun. W 1596 roku Ladżdżun zostało włączone do Imperium Osmańskiego. W owym czasie była to stolica sandżaku Lajjun, który obejmował dolinę Jezreel, północną Samarię i północno-środkową część wybrzeża Palestyny. Składał się on z czterech nahijas (pod-dzielnic): Dżanin, Sahel Atlit, Sa'ra i Szafa) i obejmował w sumie 55 wsi, w tym Hajfę, Dżanin i Beisan. Mieszkańcy miasta utrzymywali się z upraw pszenicy i jęczmienia, oraz hodowli kóz, wołów wodnych i pasieki^[5]. Walki wewnętrzne prowadzone w drugiej połowie XVIII wieku spowodowały stopniowy upadek miasta, i jego degradację do statusu wioski. W okresie panowania Brytyjczyków Ladżdżun była średniej wielkości wsią, w której znajdowały się dwa meczety i jedna szkoła dla chłopców^[1].

Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała te tereny państwu arabskiemu. Wieś Ladżdżun znalazła się na granicy z terytoriami żydowskimi. Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny stacjonowały w niej siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które blokowały żydowską komunikację w regionie. Dlatego w dniu 13 kwietnia 1948 roku siły żydowskiej Hagany podjęła nieudaną próbę przejęcia osady. Atak przeprowadzono z rejonu pobliskiego kibucu Miszmar ha-Emek. Podczas walki zginęło 12 Arabów, a kolejnych 15 zostało rannych^[6]. Kolejny atak przeprowadziły siły Palmach w nocy z 15 na 16 kwietnia. Po ciężkich walkach wieś została zdobyta 17 kwietnia. Wysiedlono wówczas z Ladżdżun wszystkie kobiety i dzieci, oraz wysadzono 27 domów, po czym żydowscy żołnierze opuścili wieś^[7]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej, w dniu 28 maja 1948 roku izraelska armia rozpoczęła operację Erez, w trakcie której 30 maja zajęto wieś Ladżdżun. Wysiedlono wówczas wszystkich jej mieszkańców. Podczas rozejmu we wrześniu, wieś była wykorzystana przez Izraelczyków do tranzytu deportowanych mieszkańców ze wsi Idżzim. Następnie wyburzono większość tutejszych domów^[1].

Miejsce obecnie

W rejonie wioski Ladżdżun powstał w 1949 roku kibuc Megiddo. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Ladżdżun: Ocalały tylko meczet wzniesiony z białego kamienia, ośrodek zdrowia i kilka częściowo zniszczonych domów. Meczet został przekształcony w warsztat stolarski, a w jednym z domów założono fermę drobiu. Centrum zdrowia i młyn są opuszczone, a szkoły nie ma. Cmentarz nadal istnieje, ale jest mocno zaniedbany; zachował się grób Jusufa al-Hamdana, wybitnego nacjonalisty, który zginął podczas buntu w 1936 r. Okoliczne ziemie są porośnięte drzewami migdałowca, uprawami pszenicy i jęczmienia, zainstalowano także pompy nawadniające^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Welcome To al-Lajjun. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).
↑ Lajjun. W: Denys Pringle: The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus. Cambridge: Cambridge University Press, 1993, s. 3. ISBN 0-521-39037-0. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).
↑ Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 334. ISBN 0-88728-224-5.
↑ Eric H. Cline: The Battles of Armageddon: Megiddo and the Jezreel Valley from the Bronze Age to the Nuclear Age. University of Michigan Press, 2002, s. 115. ISBN 0-472-06739-7. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).
↑ Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Erlanger Geographische Arbeiten. T. 5: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977, s. 190.
↑ Dana Adams Schmidt. British Repudiate Palestine Charge; Deny Obstructing U.N. Unit - Violence Flares as Big Evacuation Convoy Starts. „The New York Times”, 1948-04-15. The New York Times Company. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).
↑ Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 232. ISBN 978-0-521-00967-6. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).

[lajun-1] Welcome To al-Lajjun. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).

[2] Lajjun. W: Denys Pringle: The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus. Cambridge: Cambridge University Press, 1993, s. 3. ISBN 0-521-39037-0. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).

[3] Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 334. ISBN 0-88728-224-5.

[4] Eric H. Cline: The Battles of Armageddon: Megiddo and the Jezreel Valley from the Bronze Age to the Nuclear Age. University of Michigan Press, 2002, s. 115. ISBN 0-472-06739-7. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).

[5] Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Erlanger Geographische Arbeiten. T. 5: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977, s. 190.

[6] Dana Adams Schmidt. British Repudiate Palestine Charge; Deny Obstructing U.N. Unit - Violence Flares as Big Evacuation Convoy Starts. „The New York Times”, 1948-04-15. The New York Times Company. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).

[7] Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 232. ISBN 978-0-521-00967-6. [dostęp 2011-06-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Dystrykt Akki	Al-Amka Al-Bassa Al-Birwa Arab as-Samnija Chirbat Dżiddin Chirbat Iribbin Dajr al-Kasi Ad-Damun Al-Ghabisijja Ikrit Al-Kabri Kafar Inan Kuwajkat Al-Manszijja Al-Mansura Mi’ar An-Nabi Rubin An-Nahr Ar-Ruwajs As-Sumajrijja Suhmata Suruh At-Tall Tarbicha Tarszicha Umm al-Faradż Az-Zib
Dystrykt Bajsanu	Arab al-Arida Arab al-Bawati Arab as-Safa Al-Aszrafija Bajsan Al-Bira Al-Chunajzir Danna Dżabbul Farwana Al-Fatur Al-Ghazzawija Al-Hamidija Al-Hamra Jubla Kafra Kaukab al-Hawa Kumja Masil al-Dżizl Al-Mazar Al-Murassas As-Sachina As-Samirija Sirin At-Taka Tall asz-Szauk At-Tira Umm Adżra Umm Sabuna Zaba Az-Zawija
Dystrykt Beer Szewy	Audża al-Hafir Al-Chalasa Al-Dżammama Al-Imara
Dystrykt Dżaninu	Ajn al-Mansi Al-Dżaufa Ladżdżun Al-Mazar Nuris Zirin
Dystrykt Gazy	Arab Sukrir Bajt Affa Bajt Daras Bajt Dżirdża Bajt Tima Barbara Barka Al-Batani al-Gharbi Al-Batani asz-Szarki Bil’in Burajr Al-Chisas Dajr Sunajd Dimra Al-Dżaladija Al-Dżija Dżulis Al-Dżura Dżusajr Al-Faludża Hamama Hatta Hiribja Hudż Hulajkat Ibdis Irak al-Manszija Irak Suwajdan Isdud Jasur Karatija Kastina Kaufacha Kaukaba Al-Masmija al-Kabira Al-Masmija as-Sagira Al-Muharraka Nadżd Ni’ilja As-Sawafir al-Gharbija As-Sawafir asz-Szamalija As-Sawafir asz-Szarkija Simsim Summil Tall at-Turmus
Dystrykt Hajfy	Abu Szusza Abu Zurajk Ajn Ghazal Ajn Haud Arab al-Fukara Arab an-Nufajat Arab Zahrat ad-Dumajri Atlit Balad asz-Szajch Barrat Kisarja Burajka Al-Burdż Al-Butajmat Chirbat Kumbaza Chirbat Lid Chirbat as-Sarkas Chirbat Sasa Chirbat as-Sawamir Chirbat asz-Szuna Chubbajza Dalijat ar-Rauha Ad-Dumun Dżaba Al-Dżalama Al-Ghubaja al-Fauka Al-Ghubaja at-Tahta Hausza Idżzim Jadżur Kabara Al-Kafrajn Kafr Lam Kamun Kannir Al-Kasajir Kira Kisarja Al-Manara Al-Mansi Al-Mansura Al-Mazar An-Naghnaghijja Ar-Rihanija Sabbarin As-Sarafand As-Sindijana Tantura At-Tira Umm asz-Szauf Umm az-Zinat Wa’arat as-Sarris Wadi Ara
Dystrykt Hebronu	Adżdżur Bajt Dżibrin Bajt Nattif Barkusja Dajr ad-Dubban Dajr an-Nachchas Ad-Dawajima Al-Kubajba Kudna Mughallis Ra’na Tall as-Safi Umm Burdż Zajta Az-Zakarija Zikrin
Dystrykt Jafy	Al-Abbasijja Abu Kabir Abu Kiszk Bajt Dadżan Bijar Adas Al-Chajrija Al-Dżammasin al-Gharbi Al-Dżammasin asz-Szarki Dżarisza Fadżdża Idżlil al-Kiblija Idżlil asz-Szamalija Jazur Kafar Ana Al-Masdżid al-Haram Al-Masudija Al-Mirr Al-Muwajlih Rantija As-Safirija Sakija Salama As-Sawalima Asz-Szajch Muwannis Wilhelma
Dystrykt Jerozolimy	En Kerem Akkur Allar Artuf Bajt Itab Bajt Mahsir Bajt Nakkuba Bajt Sul Bajt Umm al-Majs Al-Burajdż Dajr Aban Dajr Amr Dajr al-Hawa Dajr Jasin Dajr Rafat Dajr asz-Szajch Dżarasz Al-Dżura Islin Ism Allah Iszwa Al-Kabu Kalunja Kasla Al-Kastal Al-Lauz Lifta Al-Malha Nitaf Ras Abu Ammar Sara Saris Sataf Suba Sufla Szajch Badr At-Tannur Al-Umur Al-Waladża
Dystrykt Nazaretu	Indur Malul Al-Mudżajdil Saffurija
Dystrykt Ramli	Abu al-Fadul Abu Szusza Adżandżul Akir Bajt Dżiz Bajt Far Bajt Nabala Bajt Susin Bajt Szanna Al-Barrija Barfilija Baszszit Bir Ma’in Bir Salim Al-Burdż Al-Buwajra Al-Chajma Charruba Chulda Dajr Abu Salama Dajr Ajjub Dajr Muhajsin Dajr Tarif Danijal Ad-Duhajrijja Dżilja Dżimzu Al-Hadisa Idnibba Innaba Jibna Katra Kazaza Al-Kubab Al-Kubajba Kula Al-Kunajisa Al-Latrun Lidda Al-Madżar Madżdal Jaba Al-Muchajzin Al-Mansura Al-Muzajri’a An-Na’ani An-Nabi Rubin Ramla Sadżad Sajdun Salbit Sarafand al-Amar Sarafand al-Charab Szahma Szilta At-Tina At-Tira Umm Kalcha Wadi Hunajn Zakarijja Zarnuka
Dystrykt Safedu	Abil al-Kamah Al-Abisijja Akbara Ajn az-Zajtun Alma Ammuka Arab asz-Szamalina Arab az-Zubajd Bajsamun Birijja Al-Butajha Al-Buwajzijja Al-Chalisa Chan ad-Duwajr Chijam al-Walid Al-Chisas Dajszum Dallata Ad-Dawwara Ad-Dirbaszijja Ad-Dirdara Dżahula Al-Dżauna Dżubb Jusuf Fara Farradijja Fir’im Ghabbatijja Ghuraba Al-Hamra Harrawi Hunin Al-Husajnijja Jarda Kabba’a Kadas Kaddita Al-Kudajrijja Kafar Birim Kajtijja Karraza Kirad al-Bakkara Kirad al-Ghannama Lazzaza Madahil Al-Malkijja Mallaha Al-Manara Al-Mansura Mansurat al-Chajt Al-Manszijja Marus Mirun Mughar al-Chajt Al-Muftachira Al-Muntar An-Nabi Jusza An-Naima Ar-Ras al-Ahmar Sabalan Safsaf Saliha As-Salihijja As-Sammui As-Sanbarija Sa’sa Asz-Szauka at-Tahta Asz-Szuna Tajtaba Tulajl Al-Ulmanija Al-Urajfija Al-Wajzija Az-Zahirijja at-Tahta Az-Zangharija Az-Zawija Az-Zuk al-Faukani Az-Zuk at-Tahtani
Dystrykt Tyberiady	Aulam Ad-Dalhamija Chirbat al-Wara as-Sauda Ghuwajr Abu Szusza Hadasa Al-Hamma Hittin Jakuk Kafar Sabat Lubja Madhar Al-Madżdal Al-Manara Al-Mansura Al-Manszija Nasir ad-Din Nimrin An-Nukajb As-Samakija Samach As-Samra Asz-Szadżara At-Tabigha Al-Ubajdijja
Dystrykt Tulkarm	Bajjarat Hannun Al-Dżalama Chirbat al-Manszija Chirbat az-Zababida Chirbat Bajt Lid Chirbat Zalafa Fardisja Ghabat Kafar Sur Kafr Saba Kakun Al-Manszija Miska Ramal Zajta Tabsur Umm Chalid Wadi al-Hawaris Wadi Kabbani