Leedsichthys – Wikipedia, wolna encyklopedia

*Leedsichthys*
	Okres istnienia: 165–152 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	ryby kostnoszkieletowe
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	Pachycormiformes
Rodzina	Pachycormidae
Rodzaj	Leedsichthys; Woodward, 1889
Gatunki
	Leedsichthys problematicus Woodward, 1889;
	Leedsichthys problematicus Woodward, 1889;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leedsichthys – rodzaj ryby kostnoszkieletowej z rodziny Pachycormidae żyjącej w środkowej i późnej jurze na obecnych terenach Europy. Nazwa Leedsichthys oznacza „ryba Leedsa” i honoruje Alfreda Nicholsona Leedsa, który odkrył skamieniałości tej ryby w 1886 roku niedaleko Peterborough w Anglii. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, problematicus, odnosi się do kłopotów, jakie sprawiły rozpoznanie i interpretacja odnalezionych przez Leedsa fragmentarycznych skamieniałości^[1].

Szczątki Leedsichthys odkryto w kelowejskich osadach w Anglii, północnych Niemczech i Francji, oksfordzkich w Chile oraz kimerydzkich we Francji^[2]. Odnaleziono pozostałości ponad siedemdziesięciu osobników, jednak były one przeważnie niekompletne^[1]. Utrudniało to oszacowanie całkowitej długości zwierzęcia. Arthur Smith Woodward, który opisał Leedsichthys w 1889^[3], porównując skamieniałości ze szczątkami Hypsocormus, innego członka Pachycormidae, ocenił ją na około 9 m^[4]. W 1986 roku David Martill porównał kości Leedsichthys oraz innego przedstawiciela rodziny, którego wcześniej odkrył^[5], jednak nietypowe proporcje nie dawały określonych rezultatów^[2]. Długość Leedsichthys szacowano maksymalnie na 27,6 m^[6], jednak nowsze badania, opierające się na dokumentacji starszych odkryć^[6] oraz wydobycie najbardziej kompletnego okazu w pobliżu Star Pit w Peterborough^[7]^[8] wspierają koncepcję Woodwarda (9–10 m). Badania pierścieni przyrostowych dowiodły, że osiągnięcie takich rozmiarów trwało 21–25 lat^[9]. Niekompletne szczątki sugerują, że największe osobniki mogły przypuszczalnie osiągać około 16 m długości^[10]. Mierząc prawdopodobnie 9 m długości Leedsichthys jest największym znanym przedstawicielem Pachycormidae – kladu dużych planktonożernych ryb promieniopłetwych żyjących od środkowej jury do późnej kredy^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b Jeff J. Liston: An overview of the pachycormiform Leedsichthys. W: G. Arratia, A. Tintori (red.): Mesozoic Fishes 3 – Systematics, Paleoenvironments and Biodiversity. Monachium: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2004, s. 379–390. ISBN 978-3-89937-053-9. (ang.).
↑ ^a ^b Jeff J. Liston. Leedsichthys des Vaches Noires au peigne fin. „L'Écho des Falaises”. 12, s. 41–49, 2008.
↑ Arthur S. Woodward. Preliminary notes on some new and little-known British Jurassic fishes. „Geological Magazine Decade 3”. 6, s. 448–455, 1889. (ang.).
↑ Arthur S. Woodward: A Guide to the Fossil Reptiles, Amphibians, and Fishes in the Department of Geology and Palaeontology of the British Museum (Natural History). Wyd. ósme. Londyn: British Museum (Natural History), 1905, s. XVIII.
↑ David M. Martill. The world's largest fish. „Geology Today”. 2 (2), s. 61–63, 1986. DOI: 10.1111/j.1365-2451.1986.tb01022.x. (ang.).
↑ ^a ^b Jeff J. Liston, Leslie F. Noè. The tail of the Jurassic fish Leedsichthys problematicus (Osteichthyes: Actinopterygii) collected by Alfred Nicholson Leeds – an example of the importance of historical records in palaeontology. „Archives of Natural History”. 31 (2), s. 236–252, 2004. DOI: 10.3366/anh.2004.31.2.236. (ang.).
↑ Christopher Sloan. Big Fish Story. „National Geographic Magazine”. 1/9/2004, s. 42, 2004. (ang.).
↑ Jeff J. Liston. From Glasgow to the Star Pit and Stuttgart: A short journey around the world's longest fish. „The Glasgow Naturalist”. 24, s. 59–71, 2006. (ang.).
↑ Jeff J. Liston, Lorna Steel, Tom J. Challands: Lured by the Rings: Growth structures in Leedsichthys. W: Francisco J. Poyato-Ariza (red.): Fourth International Meeting on Mesozoic Fishes – Systematics, Homology and Nomenclature, Extended Abstracts. Madryt: Servicio de Publicaciones de la Universidad Autónoma de Madrid/UAM Ediciones, 2005, s. 147–149.
↑ Jeff J. Liston: Homologies amongst the fragments: searching for synapomorphies in shattered skulls. W: Francisco J. Poyato-Ariza (red.): Fourth International Meeting on Mesozoic Fishes – Systematics, Homology and Nomenclature, Extended Abstracts. Madryt: Servicio de Publicaciones de la Universidad Autónoma de Madrid/UAM Ediciones, 2005, s. 141–145.
↑ Matt Friedman, Kenshu Shimada, Larry D. Martin, Michael J. Everhart, Jeff Liston, Anthony Maltese, Michael Triebold. 100-Million-Year Dynasty of Giant Planktivorous Bony Fishes in the Mesozoic Seas. „Science”. 327 (5968), s. 990–993, 2010. DOI: 10.1126/science.1184743. (ang.).

[Liston2004-1] Jeff J. Liston: An overview of the pachycormiform Leedsichthys. W: G. Arratia, A. Tintori (red.): Mesozoic Fishes 3 – Systematics, Paleoenvironments and Biodiversity. Monachium: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2004, s. 379–390. ISBN 978-3-89937-053-9. (ang.).

[Liston2008a-2] Jeff J. Liston. Leedsichthys des Vaches Noires au peigne fin. „L'Écho des Falaises”. 12, s. 41–49, 2008.

[Woodward1889-3] Arthur S. Woodward. Preliminary notes on some new and little-known British Jurassic fishes. „Geological Magazine Decade 3”. 6, s. 448–455, 1889. (ang.).

[Woodward1905-4] Arthur S. Woodward: A Guide to the Fossil Reptiles, Amphibians, and Fishes in the Department of Geology and Palaeontology of the British Museum (Natural History). Wyd. ósme. Londyn: British Museum (Natural History), 1905, s. XVIII.

[Martill1986-5] David M. Martill. The world's largest fish. „Geology Today”. 2 (2), s. 61–63, 1986. DOI: 10.1111/j.1365-2451.1986.tb01022.x. (ang.).

[LN04-6] Jeff J. Liston, Leslie F. Noè. The tail of the Jurassic fish Leedsichthys problematicus (Osteichthyes: Actinopterygii) collected by Alfred Nicholson Leeds – an example of the importance of historical records in palaeontology. „Archives of Natural History”. 31 (2), s. 236–252, 2004. DOI: 10.3366/anh.2004.31.2.236. (ang.).

[Sloan2004-7] Christopher Sloan. Big Fish Story. „National Geographic Magazine”. 1/9/2004, s. 42, 2004. (ang.).

[Liston2006-8] Jeff J. Liston. From Glasgow to the Star Pit and Stuttgart: A short journey around the world's longest fish. „The Glasgow Naturalist”. 24, s. 59–71, 2006. (ang.).

[ListonSteelChallands-9] Jeff J. Liston, Lorna Steel, Tom J. Challands: Lured by the Rings: Growth structures in Leedsichthys. W: Francisco J. Poyato-Ariza (red.): Fourth International Meeting on Mesozoic Fishes – Systematics, Homology and Nomenclature, Extended Abstracts. Madryt: Servicio de Publicaciones de la Universidad Autónoma de Madrid/UAM Ediciones, 2005, s. 147–149.

[Liston2005-10] Jeff J. Liston: Homologies amongst the fragments: searching for synapomorphies in shattered skulls. W: Francisco J. Poyato-Ariza (red.): Fourth International Meeting on Mesozoic Fishes – Systematics, Homology and Nomenclature, Extended Abstracts. Madryt: Servicio de Publicaciones de la Universidad Autónoma de Madrid/UAM Ediciones, 2005, s. 141–145.

[Science10-11] Matt Friedman, Kenshu Shimada, Larry D. Martin, Michael J. Everhart, Jeff Liston, Anthony Maltese, Michael Triebold. 100-Million-Year Dynasty of Giant Planktivorous Bony Fishes in the Mesozoic Seas. „Science”. 327 (5968), s. 990–993, 2010. DOI: 10.1126/science.1184743. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]