Leszek Prorok – Wikipedia, wolna encyklopedia

Leszek Prorok

Modrzew

Data i miejsce urodzenia	28 kwietnia 1919 Warszawa
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 1984 Warszawa
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Tamta jesień
Odznaczenia

Leszek Prorok, ps. „Modrzew” (ur. 28 kwietnia 1919 w Warszawie, zm. 9 grudnia 1984 tamże) – polski pisarz, eseista, dramaturg.

Był synem Józefa (urzędnik i bankowy księgowy) oraz Wandy Miłkowskiej (krewna Teodora Tomasza Jeża). Miał młodszą o 5 lat siostrę Zofię. Jego dziadek ze strony ojca - Wincenty - miał chłopskie pochodzenie i był uczestnikiem powstania styczniowego pod dowództwem Mariana Langiewicza^[1]. Rodzina mieszkała w Grodzisku Mazowieckim, skąd ojciec Leszka codziennie jeździł do pracy do Warszawy. W połowie lat 20. przeprowadzili się do stolicy, najpierw na ul. Rozbrat, a dwa lata przed wybuchem wojny na Mokotów na ul. Asfaltową 14. Od 1929 Leszek uczęszczał do Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie^[2], które ukończył w 1937^[3]. W trakcie nauki w gimnazjum, zagrożony oceną niedostateczną z języka niemieckiego, został wysłany przez rodziców do Gdańska^[4]. W trakcie nauki w szkole zbliżył się do ONR-ABC. Z tym środowiskiem politycznym związał się na wiele lat^[5].

Początkowo podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, jednak po roku przeniósł się na Wydział Ekonomiczno-Prawny Uniwersytetu Poznańskiego^[6]. Debiutował w Poznaniu utworem Dzień nad Motławą w roku 1939^[4]. Oprócz studiów był organizatorem Grup Szkolnych ONR, zaś jego przełożonym w organizacji politycznej został Stanisław Kasznica^[6].

Po wybuchu wojny w 1939 musiał opuścić Wielkopolskę. Dzięki znajomości języka niemieckiego otrzymał pracę w Jabłonnej w majątku Potockich. W 1941 zmarł ojciec, co spowodowało konieczność utrzymania rodziny (matki i siostry)^[7]. Studia kontynuował na Uniwersytecie Ziem Zachodnich w latach 1941-1943, jednak ich nie ukończył z powodu trudności materialnych^[8].

Podczas okupacji niemieckiej działacz Związku Jaszczurczego i tajnego ONR (w Organizacji Wewnętrznej był członkiem na poziomie „C”). Szef sztabu Armii Podziemnej (organizacja wojskowa kierowana przez Stanisława Kasznicę i Lecha Neymana) oraz kierownik Okręgu Poznańskiego AP i Obszaru Zachód NSZ^[9]. Studiował na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, współpracował z pismem Szaniec. Należał do Armii Krajowej, walczył w powstaniu warszawskim jako starszy strzelec z cenzusem w pułku NSZ im. Władysława Sikorskiego, a następnie w 1. kompanii batalionu „Ruczaj” w ramach VII Zgrupowania 2 Rejonu Obwodu I Śródmieście AK^[10]. Po zakończeniu wojny przebywał w Poznaniu, gdzie został dwukrotnie aresztowany przez UB – w 1945 i 1949; współpracował ze szczecińskim tygodnikiem kulturalno-społecznym „Ziemia i Morze”, był dyrektorem Teatru Lalki i Aktora „Marcinek”, uczył na UAM. Od 1964 mieszkał w Warszawie.

W roku 1974 otrzymał nagrodę marynistyczną im. M. Zaruskiego.

Odznaczony Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego^[11]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 18-6-5)^[12].

• 1944 – Dziedzictwo Piastów
• 1961 – Wyspiarze
• 1964 – Grzechy dobrych ludzi (zbiór opowiadań)
• 1966 – Okno dziwów
• 1967 – Tamta jesień (nagrodzony za nią w międzynarodowym konkursie literackim w Tokio)
• 1967 – Lądy nieuniknione
• 1969 – Wielkie wody
• 1969 – Powrót taty (sztuka teatralna)
• 1969 – Poeci i morze (antologia)
• 1970 – Czas stworzenia
• 1970 – Letni sztorm i inne opowiadania
• 1971 – Felix culpa
• 1972 – Wielki zgiełk (powieść satyryczna)
• 1973 – Kepi wojska francuskiego (wspomnienia z czasów szkolnych (w tym opowiadanie tytułowe), dziennik powstańczy i eseje o tematyce warszawskiej)
• 1975 – Zapiski psubrata
• 1976 – Jak liść
• 1977 – Tsunami
• 1988 – Smutne pół rycerzy żywych. Wspomnienia

• Lesław Bartelski M.: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Wyd. Nauk. PWN. ISBN 83-01-11593-9. Brak numerów stron w książce
• Jan Żaryn: Leszek Prorok. Człowiek i twórca. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1999.