French
DeutschLiri – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Rzeka Liri nieco powyżej miasta Cassino | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 120 km |
| Powierzchnia zlewni | 4140 km² |
| Średni przepływ | 50 m³/s Pontecorvo |
| Źródło | |
| Miejsce | Monti Simbruini |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Garigliano |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Liri (łac. Liris, wcześniej Clanis; gr. Λεῖρις) − jedna z głównych rzek środkowych Włoch uchodząca do Morza Tyrreńskiego w pobliżu Minturno pod nazwą Garigliano.
Liri wypływa u stóp góry Monte Camiciola (1701 m n.p.m.) w paśmie Monti Simbruini środkowych Apeninów w regionie Abruzja, w pobliżu jeziora Fucino, które dawniej uważano za jej podziemne źródło. Początkowo płynie w kierunku południowo-wschodnim, długą rynnową doliną, równolegle do głównego pasma Apeninów, aż do miasteczka Sora.
W miejscowości Isola del Liri rzekę zasilają wody Fibreno, po czym nurt rozdwaja się, by połączyć ponownie otaczając dolną część miasta (Isola del Liri to Wyspa Liri). Lewa odnoga spada z wysokości 28 metrów, tworząc malowniczy wodospad w centrum miasta.
Przy połączeniu z rzeką Sacco w Ceprano wzniesiona została zapora z elektrownią wodną. Ostatnim większym dopływem Liri jest Melfa, która wpada w pobliżu Aquino. Zaraz za miastem Cassino rzeka łączy się z wodami Rapido (inna nazwa Gari) i stąd aż do morza płynie jako Garigliano.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zarówno Strabon jak i Pliniusz Starszy twierdzą, że wcześniej rzeka nosiła miano Clanis, którą to nazwę nosiło wiele rzek Italii (Clanio i Lagni[1]); pierwszy z nich omyłkowo umieszcza jej źródła w kraju Westynów; opinię tą podziela również Lukan[2][3]. O Liris wspominało wielu rzymskich poetów, którzy opisywali ją jako nadzwyczaj delikatny, spokojny strumień[4], co dobrze oddaje jej charakter w dolnym biegu.
U ujścia Liris w pobliżu Minturnae znajdował się rozległy święty gaj poświęcony Maricy, nimfie lub miejscowej bogince, która − zgodnie z tradycją przekazaną nam przez Wergiliusza − miała być matką Latynusa, choć inni utożsamiali ją z Kirke[5][6]. Gaj i świątynia były przedmiotem adoracji nie tylko mieszkańców pobliskiego Minturnae, ale również Rzymian[7].
Wiosną 1944 roku dolina Liri była widownią ciężkich walk, które miały otworzyć sprzymierzonym drogę na Rzym[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Alberto Manco: The Italian hydronym lagno. Università di Napoli L'Orientale, 2009.
- ↑ Strabon V, 233.
- ↑ Lukan II, 425.
- ↑ Horacy, Carmina I, 31.8; Silius Italicus IV, 348.
- ↑ Wergiliusz, Eneida VII, 47
- ↑ Laktancjusz, Institionum Divinarum I, 21.
- ↑ Strabon V, 233; Liwiusz XXVII, 37; Serwiusz: ad Aeneidos VII, 47.
- ↑ Mathew Parker: Monte Cassino (2005), ISBN 83-7301-615-5, s.19-22.