Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki – Wikipedia, wolna encyklopedia
Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki – najstarsza[1] cykliczna impreza sportu samolotowego w Polsce organizowana przez Aeroklub Krakowski od 1929 roku. Wyniki zawodów są zaliczane do rankingu Samolotowego Pucharu Polski[2]. Uważany za najstarsze nadal organizowane cykliczne zawody samolotowe na świecie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy Akademicki Aeroklub w Krakowie zorganizował zawody pod nazwą Lot Południowo-Zachodniej Polski 6 października 1929 roku w ramach tygodnia lotniczego. Współorganizatorami były kluby LOPP w Krakowie i Katowicach[3]. Rozpoczął je lot z lotniska w Rakowicach na trasie ok. 300 km: Kraków – Częstochowa – Katowice – Kraków[4]. Punkty przyznawano za jak najszybsze pokonanie trasy. W drugiej konkurencji punkty piloci zdobywali za najszybszy wzlot na wysokość 1500 m, a w trzeciej za lądowanie w wyznaczonym prostokącie[5]. Udział wzięło 18 załóg[4]. W zawodach zwyciężył pilot Franciszek Żwirko na RWD-2[5]. Zorganizowane w ten sposób zawody stały się najstarszymi nadal organizowanymi cyklicznymi zawody samolotowymi na świecie i najstarszymi zawodami lotniczymi po balonowym Pucharze Gordona Bennetta[5].
W 1930 roku zorganizowano drugą edycję zawodów, na podobnych zasadach, lecz samoloty klasyfikowano już w oparciu o międzynarodowy regulamin FAI; również zwyciężył w nich Franciszek Żwirko[5]. Czwarty lot zaplanowano na wrzesień 1932 roku. Po 11 września 1932 roku, kiedy to zginął dwukrotny zwycięzca zawodów Franciszek Żwirko, pojawiły się plotki, ze zawody zostaną odwołane. Tymczasem Aeroklub Krakowski podczas posiedzenia zarządu podjął decyzję o ich przeprowadzeniu i nazwaniu imieniem dwukrotnego zwycięzcy[6]. Z tej okazji Aeroklub Krakowski, 2 Pułk Lotniczy oraz miejski, wojewódzki i kolejowy komitety LOPP ufundowały nagrodę przechodnią im. Żwirki dla zwycięskiego klubu[7].
W okresie dwudziestolecia międzywojennego zawody organizowano corocznie. Nie odbyły się w 1935 roku z powodu żałoby narodowej po śmierci marszałka Piłsudskiego[8] oraz w 1938 roku, gdy Aeroklub Rzeczypospolitej podjął decyzję, że mogą odbyć się jedynie 4 regionalne imprezy samolotowe i 2 szybowcowe. Pierwszeństwa w organizacji zawodów udzielono aeroklubom, które dotąd takiej imprezy nie organizowały[9]. Ostatnie przed wojną zawody odbyły się pod koniec maja 1939 roku. Po raz trzeci wygrał je Aeroklub Krakowski, tym samym zdobywając na własność puchar ufundowany w roku 1932[10].
Lot im. Żwirki stał się inspiracją do zorganizowania podobnych zawodów przez Aeroklub Wileński. Nadano im nazwę Lotu Północno-Wschodniej Polski. Pierwsza edycja odbyła się w dniach 1–2 lipca 1933 roku[11]. Do wybuchu wojny zawody zostały zorganizowane czterokrotnie; po raz ostatni w lipcu 1938 roku[12].
Okres powojenny
[edytuj | edytuj kod]W 1958 roku podczas obchodów 30–lecia Aeroklubu Krakowskiego postanowiono wznowić organizację zawodów, zachowując przedwojenną nazwę Lotu Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki, mimo zmiany granic Polski, oraz kontynuując przedwojenną numerację[13]. Ciekawe jest to, że dwie lokalne gazety Echo Krakowa i Gazeta Krakowska pisząc o zawodach w 1958 roku używały nazwy Lot im. Żwirki i Wigury[14][15]. W pierwszych powojennych zawodach latano na samolotach Junak-3 i Jak-18, a od 1970 roku przez długie lata typowymi stały się samoloty PZL-101 Gawron i PZL-104 Wilga[13].
O ile przed wojną zawody były najwyżej dwudniowe, to w okresie powojennym rozgrywano je w ciągu kilku dni, czasem z jednym dniem przerwy, a w 1961 roku (XIII lot) przedłużono je nawet o jeden dzień, ponieważ źle oznaczono tor lotu po trasie łamanej[16].
Zawody zazwyczaj odbywały się na lotnisku Aeroklubu Krakowskiego. Co najmniej dwukrotnie, w latach 1962 i 1970, przeniesiono je na inne lotniska. W 1962 roku współorganizatorem imprezy został klub nowosądecki[17]. Zawody przeniesiono na lotnisko w Łosinie Dolnej, ponieważ w tym samym czasie w Krakowie zaplanowano Dni Krakowa. Jednak ulewne deszcze spowodowały rozmoczenie powierzchni i zamknięcie lotniska. Szef wyszkolenia klubu krakowskiego Adam Czepiński postanowił, że zawody nie zostaną odwołane. Przeprowadzono je przy pomocy aeroklubów z Wrocławia i Katowic[18]. W 1970 roku zawody przeniesiono do Nowego Targu z powodu remontu lotniska w Pobiedniku[19].
Czternasty lot był zorganizowany jako pierwsze w powojennej Polsce zawody z udziałem załogi zagranicznej. Na samolocie Jak-18 wystartowali zawodnicy Aeroklubu Belgradzkiego z Jugosławii[18]. W 1983 roku do zawodów zgłosiło się 33 pilotów, w tym 4 z Republiki Federalnej Niemiec. Polacy startowali na polskich Gawronach i czechosłowackich Zlinach, a Niemcy na Robinach[20]. W 1988 roku w zawodach wzięli udział piloci z ZSRR i NRD[21].
Szesnaste zawody w 1966 roku były traktowane jako mistrzostwa Polski[22]. W 1981 roku zostały przeprowadzone według regulaminu mistrzostw świata i stanowiły jedną z eliminacji dla czołówki pilotów przed startem w tej imprezie[23]. W 1986 roku zmieniono formułę zawodów ze względu na zbliżające się Mistrzostwa Europy w lataniu precyzyjnym. Zawody wygrał Marian Wieczorek, brązowy medalista mistrzostw świata w lataniu precyzyjnym[24]. W 1989 roku zawody były ostatnimi eliminacjami przed mistrzostwami świata w lataniu precyzyjnym w Danii[25].
O ile przed II wojną światową zawody odbywały się co roku, to po niej zdarzały się przerwy. Nie zostały zorganizowane w latach: 1963, 1965, 1967–1969, 1971–1974, 1976, 1978, 1982, 1985, 1990, 2020[13][26]. Ponowny rozkwit zawody przeżywały od lat 80. XX wieku, organizowane głównie w formule zawodów latania precyzyjnego w oparciu o regulamin FAI[13]. Od 1979 roku organizowano je już corocznie, z nielicznymi wyjątkami[13].
W 1977 roku zawody inaugurowały obchody 50-lecia istnienia Aeroklubu Krakowskiego[27].
Zawody
[edytuj | edytuj kod]Przed II wojną światową, od 1936 roku w zawodach nie mogli brać udziału piloci wojskowi ani zatrudnieni przez linie lotnicze[8]. Już podczas pierwszej edycji w 1929 roku przy wyłanianiu zwycięzcy brano pod uwagę nie tylko lot okrężny, ale również próbę wzlotu i lądowania w wyznaczonymi polu. W pierwszych zawodach na 18 maszyn 9 było produkcji krajowej. Samoloty zostały podzielone na klasy w zależności od mocy silnika: 1. do 60 KM, 2. do 120 KM 3. do 300 KM[3][28].
Samoloty latały z dwuosobowymi załogami. Podczas drugich zawodów (1930) Żwirko startował bez nawigatora. Na jego miejscu umieszczono balast ważący 75 kilogramów[29]. W 1930 roku pogoda podczas startu była deszczowa, dlatego na lotnisku pojawiło się niewielu widzów. W Katowicach piloci mieli problem ze znalezieniem lotniska, ponieważ przykrywała je mgła[29].
W 1931 roku wprowadzono po raz pierwszy „trójkąt regularności”, który polegał na przelocie 17,3 km trasy lotnisko – Kopiec Kościuszki – Kopiec Krakusa – lotnisko w czasie podanym przez zawodnika. Przelot musiał odbywać się po linii prostej, a za każdą sekundę skrócenia lub przedłużenia lotu naliczano po jednym punkcie karnym[30].
Zarówno do drugiej, jak i trzeciej edycji zawodów nie było zbyt wielu zgłoszeń. Według redaktora Skrzydlatej Polski powodem była zarówno zła sytuacja finansowa klubów, jak i brak nagrody dla właścicieli samolotów[31].
Od siódmej edycji (1936) po zmianach w regulaminie bardziej liczyła się regularność lotu niż szybkość. Komunikaty dla zawodników podawała krakowska rozgłośnia Polskiego Radia[32].
Po II wojnie światowej pojawiły się nowe konkurencje, których poziom trudności wzrastał, w tym loty nawigacyjne[13]. W 1975 roku wprowadzono po raz pierwszy lot po krzywce, tzw. „poker po krakowsku”, w którym należało zidentyfikować ze zdjęć w kolejności 9 obiektów[13]. Od 1979 roku zmieniono zasady punktacji i zamiast zdobywania przez zawodników punktów zaczęto przyznawać punkty karne[13].
Od 2015 roku zawody są zaliczane do Precyzyjnego Pucharu Polski. Odbywają się na podstawie regulaminu latania precyzyjnego FAI[33]. Zgodnie z zapisami regulaminowymi z 2019 roku udział w zawodach pilotów samolotowej kadry narodowej w lataniu precyzyjnym oraz trzech najlepszych juniorów kadry narodowej jest obowiązkowy. Z tego obowiązku może ich zwolnić tylko asystent trenera kadry narodowej lub AS AP. Koszty bezpośredniego udziału pilotów w zawodach (samoloty, paliwo) są pokrywane przez Aeroklub Polski, pozostałe koszty zaś (hotel, wyżywienie itp.) ze środków własnych lub klubowych[34].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z regulaminem w pierwszej edycji przyznano 5 nagród. Za zajęcie najwyższego miejsca i uzyskanie maksymalnej liczby punktów Franciszek Żwirko otrzymał 1000 złotych od ministra komunikacji oraz srebrną papierośnicę i kasetkę od Aeroklubu Rzeczypospolitej. Za kolejne miejsca były zarówno nagrody pieniężne, jak i rzeczowe, w tym złoty zegarek, w imieniu szefa aeronautyki wręczany najlepszemu pilotowi wyszkolonemu przez aerokluby akademickie, który otrzymał członek redakcji IKC Kazimierz Piotrowski[35]. Przed drugim lotem w 1930 roku prof. Pruszkowski zaproponował, aby nagrodą dla zwycięzcy była awionetka[36].
Po zakończeniu II Lotu Południowo-Zachodniej Polski Żwirko otrzymał nagrodę przechodnią śląskiego komitetu Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Najwięcej nagród, bo brązową statuetkę za największą średnią szybkość (nagroda przechodnia Wojewódzkiego Komitetu LOPP w Krakowie), srebrny puchar za lot na wysokość 2250 m (nagroda przechodnia Miejskiego Komitetu LOPP w Krakowie), skórzany neseser od prezydenta Katowic za największą szybkość na trasie Nowy Targ – Katowice, brązową statuetkę marszałka Piłsudskiego za największą szybkość od Kadr Kolejowców Śląskich, otrzymał Jerzy Drzewiecki. Skórzaną walizkę, będącą nagrodą Śląskiego Komitetu Kolejowego w Katowicach, otrzymał kpt. Ignacy Gedgowd. Natomiast 1000 zł ufundowanych przez ministra komunikacji, a będących nagrodą dla zawodnika wyszkolonego w klubach lotniczych, wręczono prof. T. Pruszkowskiemu[29].
Od drugiej edycji zawodów (1930) najlepszemu aeroklubowi przyznawano puchar przechodni. W trzech kolejnych edycjach puchar zdobywał aeroklub warszawski, w 1931 roku zgodnie z regulaminem otrzymując go już na stałe[30]. Od czwartej edycji przyznawano nagrodę przechodnią im. Żwirki. W 1932 roku zdobył ją Aeroklub Śląski[37], w 1933 Aeroklub Krakowski[38], w 1934 Aeroklub Łódzki[39], natomiast w latach 1936[32], 1937[40] i 1939[10] Aeroklub Krakowski. W 1939 roku krakowski klub zdobył puchar na własność[10].
W czwartej edycji (1932) oprócz pucharu przyznano nagrody ministra komunikacji: 600 złotych dla Aeroklubu Śląskiego, 500 dla Aeroklubu Krakowskiego, a 400 dla Aeroklubu Lubelskiego. Tadeusz Krok otrzymał nagrodę przechodnią Wojewódzkiego Komitetu LOPP w Krakowie za najlepszą szybkość (postać zwycięzcy w brązie) i puchar ufundowany przez krakowski komitet kolejowy dla najlepszego krakowskiego zawodnika. Leonard Satel otrzymał nagrodę prezydenta Katowic (neseser podróżny). Nagrodę Miejskiego Komitetu LOPP w Krakowie za najkrótszy start zdobył Wojciech Kołaczkowski. Nagrodę Śląskiego Komitetu LOPP dla drugiego najlepszego zawodnika śląskiego zdobył Jan Sopora (papierośnicę srebrną). Nagrodę za lądowanie, ufundowaną przez Ciszewskiego, dyrektora Zakładów Hohenlohe, otrzymał Józef Sido (srebrny zegarek). Wojciechowi Kołaczkowskiemu przyznano nagrodę imienia mjr. pil. Długoszowskiego, ufundowaną przez jego żonę dla zawodnika, którego prześladował największy pech[37].
W 1933 roku nagrody pieniężne Ministerstwa Komunikacji otrzymały: 600 zł Aeroklub Warszawski, 500 zł Aeroklub Krakowski i 400 złotych Aeroklub Śląski. Wiktorowi Chałupnikowi wręczono nagrodę łódzkiego (obraz) i lubelskiego (złoty zegarek) komitetów LOPP oraz nagrodę prezesa LOPP w Mielcu. Mieczysław Pronaszko otrzymał puchar Zarządu Głównego LOPP za najkrótsze lądowanie. Nagrodę Zarządu Głównego LOPP (zegar biurowy) zdobył Tadeusz Halewski, zaś nagrodę Miejskiego Komitetu LOPP w Krakowie (złoty zegarek) Jan Sołtykowski, a nagrodą częstochowskiego Komitetu LOPP (srebrna papierośnica) uhonorowano Kazimierza Piotrowskiego. Wśród innych nagród znalazły się neseser i narzuta łowicka[38].
W 1934 roku nagrody przechodnie i honorowe zdobyli: nagrody przechodnie im. Franciszka Żwirki oraz Obwodu Miejskiego LOPP w Krakowie – Aeroklub Łódzki, nagrodę przechodnią Okręgu Śląskiego LOPP w Katowicach – Aeroklub Warszawski. Nagrody pieniężne Ministerstwa Komunikacji za pierwsze miejsce w ogólnej klasyfikacji wręczono Aeroklubowi Łódzkiemu (300 zł), a za drugie – Aeroklubowi Warszawskiemu (200 zł). Za uzyskanie trzeciego miejsca 100 zł od Okręgu Wojewódzkiego LOPP w Krakowie otrzymał Aeroklub Krakowski. Przyznano również wiele nagród rzeczowych dla załóg, wśród nich po raz drugi nagrodę pocieszenia imienia mjr. pil. Jerzego Długoszowskiego dla pilota, „którego mimo dobrych możliwości prześladował pech” (neseser ufundowany przez Hannę Długoszowską otrzymał Zdzisław Kulpiński)[39].
W kolejnych latach nie publikowano listy nagród.
Po II wojnie światowej
[edytuj | edytuj kod]W 1959 roku zwycięzcy otrzymali puchar ufundowany przez WSK Mielec. Dodatkowo zwycięzcy dostali dwa motocykle WFM, zdobywcy drugiego miejsca 2 aparaty radiowe Etiuda, a za trzecie miejsce Szarotkę[41].
W 1983 roku zwycięzca zdobył puchar przechodni ufundowany przez dyrektora naczelnego Huty im. Lenina[42].
Wyniki
[edytuj | edytuj kod]Nr | Miejsce rozgrywania zawodów | Termin | Zwycięzcy (aeroklub – samolot) | Liczba zawod- ników | Konkurencje |
---|---|---|---|---|---|
1 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 6.10.1929[5] |
| 18[4] | 3[35]
|
2 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 7.09.1930[26] |
| 9[29] | 3[43] |
3 | Lotnisko Rakowice- Czyżyny | 15–16. 08.1931 | 8[31] | 4[30] | |
4 | Lotnisko Rakowice- Czyżyny | 18.09.1932[37] | 7[37] | 4[37]
Lot poprzedzony był sztafetowym rajdem lotniczo-samochodowo-motocyklowym 17 września[37] | |
5 | Rakowice-Czyżyny | 10–11.06.1933 |
| 11[38] | 4[46]
|
6 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 2–3. 06. 1934 | 13[39] | 3
| |
7 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 1–2.06.1936 | 16[a][32] |
| |
8 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 16–17.05.1937[49] | 22[40] |
| |
9 | 28–29.05.1939 |
| 21[43] | 7[43]
| |
10 | Lotnisko Rakowice- Czyżyny | 29.09–4.10.1958 | 8[52] | 4[26] | |
11 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 25–29.06.1959 | 23[41] |
| |
12 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny[57] | 23–25.05.1960[57] |
| 20[57] |
|
13 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 16–21.05.1961[61] |
| 17[64] | 5[62]
|
14 | Lotnisko we Wrocławiu, Katowicach, Krakowie i Łososinie Dolnej[18] | 8–10.05.1962[17] | 3[18]
| ||
15 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny | 23–27.06.1964 |
|
| |
16 | Lotnisko Rakowice-Czyżyny[69] | 13–18.09.1966[70] | 16[72] | 5[72]
| |
17 | Lotnisko Nowy Sącz – Łososina Dolna | 22–28.09.1970 | |||
18 | Kraków[79] | 30.04–04.05.1975 | 26[81] |
1 maja odwołano dwie konkurencje nawigacyjne ze względu na niski pułap chmur[81]. | |
19 | Kraków | 21-26.08.1977[83] |
| 20[26] |
|
20 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 30.05–02.06.1979[87] |
| 21[88] | |
21 | Jelenia Góra | 20-25.05.1980[89] | 2[89] | 21[89] | 5[89] |
22 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 27–30.05.1981 | 21[23] | 3 | |
23 | 9–12.06.1983[20] |
| 33[20] | 2[89] | |
24 | 20–24.06.1984[90] |
| 35[92] | 2
| |
25 | 13–16.06.1986 |
| 29[26] | 3 trasy nawigacyjne i 4 lądowania[26]
| |
26 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 25–28.06.1987 |
| 50[26] | |
27 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 16–19.06.1988 | 40[95] lub 42[21] | Przez dwa dni konkurencje nawigacyjne, a w sobotę 18 czerwca „konkurencja na celność lądowania”[96]. | |
28 | 8-10.06.1989 |
| 27[97] | „Program zawodów obejmował dwie konkurencje nawigacyjne, których trasy prowadziły po terenach południowo-wschodnich, włącznie z górami oraz konkurencje lądowania, składającą się z czterech, oddzielnie punktowanych prób, przy różnych wariantach podejścia do lądowania”[25]. | |
29 | 11-15.06.1991[97] | 17 | 2 | ||
30 | 11-13.06.1992[97] | 28[97] | 2 | ||
31 | 1993 | ||||
32 | 1994 | ||||
33 | (czerwiec) 1995[99] | 17[99] | |||
34 | 1996 | ||||
35 | 1997 | ||||
36 | 1998 | 18[26] | |||
37 | 1999 | ||||
38 | 2000 |
| |||
39 | 2001 |
| |||
40 | 2002 |
| |||
41 | 2003 |
| |||
42 | 2004 |
| |||
43 | 2005 | ||||
44 | 2006 |
| |||
45 | 2007 |
| |||
46 | 2008 | ||||
47 | 2009 |
| |||
48 | 2010 |
| |||
49 | 2011 |
| |||
50 | 2012 |
| 29[26] | ||
51 | 2013 |
| 30[1] | ||
52 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 3-6.09.2014[100] |
| 29 | 2 konkurencje nawigacyjne i 4 oceniane lądowania[100] |
53 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 25-28 06.2015[101] | 31[33] | ||
54 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 23-26 06.2016[102] | 29[103] | ||
55 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 22-25.06.2017[104] | 36[105] | ||
56 | 2018 | ||||
57 | 16–18.05.2019 | 18[107] | |||
58 | Lotnisko Kraków – Pobiednik Wielki | 14-19.09.2021[108] |
| 21[108] | Tylko przelot na 1 trasie nawigacyjnej. Konkurencja lądowań i druga trasa zostały odwołane z powodu złej pogody[108]. |
59 | Lotnisko Kraków-Pobiednik Wielki[109] | 26-29.05.2022 |
| 26[109] | 2 nawigacyjne i konkurencja lądowań[109] |
60. | Lotnisko Kraków-Pobiednik Wielki[111] | 11–14. 05.2023[112] | 20[111] | 2 konkurencje nawigacyjne i 1 konkurencja lądowań[111]. | |
61. | Lotnisko Kraków-Pobiednik Wielki[113] | 20–23.06. 2024[113] | 20[113] | 2 konkurencje nawigacyjne i 1 konkurencja lądowań[113] |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zgłosiło się 19 załóg, ale wystartowało 16.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Janusz Darocha z Aeroklubu Częstochowskiego z kolejnym sukcesem na koncie [online], Radio Jura 93,8 FM Częstochowa. [dostęp 2023-01-27] (pol.).
- ↑ Michał Bartler zdobywcą Samolotowego Pucharu Polski 2021 w lataniu precyzyjnym | dlapilota.pl [online], dlapilota.pl [dostęp 2023-01-18] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Historia Lotu południowo-zachodniej polski inż. Franciszka Wigury, „Skrzydlata Polska. Dodatek Przegląd Lotnictwa Sportowego” (21 (nr dodatku 6)), 20 maja 1959, III .
- ↑ a b c d Lot południowo-zachodniej Polski, „Młody Lotnik” (11), 1929, s. 257–260 .
- ↑ a b c d e f g h i j Wieczorek 2023 ↓, s. 46.
- ↑ Oświadczenie Aeroklubu Krakowskiego, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (259), wrzesień 1932, s. 16 .
- ↑ Przed IV lotem południowo-zachodniej Polski im. por. pil. Franciszka Żwirki, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (258), 17 września 1932, s. 12 .
- ↑ a b Wielkie dni polskiego lotnictwa sportowego, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (152), 2 czerwca 1936, s. 3 .
- ↑ Tegoroczne zawody krajowe, „Skrzydlata Polska” (1), 1938, s. 11 .
- ↑ a b c Z IX zawodów lotu południowo-zachodniej Polski w Krakowie, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (149), 1 lipca 1939, s. 8 .
- ↑ I lot północno-wschodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (7), 1933, s. 243–244 .
- ↑ Lot Północno-Wschodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (6/7), 1938, s. 208 .
- ↑ a b c d e f g h Wieczorek 2023 ↓, s. 47-50.
- ↑ Dziś rozpoczęcie 1X Lotu im. Żwirki i Wigury, „Gazeta Krakowska” (148), 27 czerwca 1985, s. 1 .
- ↑ Zawody lotnicze im. Żwirki i Wigury, „Echo Krakowa” (74), 25 czerwca 1958, s. 3 .
- ↑ a b Z zawodów samolotowych im. Fr. Żwirki, „Echo Krakowa” (116), 18 maja 1961, s. 6 .
- ↑ a b XIV Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki, „Echo Krakowa” (121), 24 maja 1962, s. 6 .
- ↑ a b c d e f g h Tadeusz Malinowski , Zawody silnych wrażeń, „Skrzydlata Polska” (28), 1 lipca 1962, s. 6–7 .
- ↑ Dobiega końca trudny sezon aeroklubu Krakowskiego, „Echo Krakowa” (211), 9 września 1970, s. 6 .
- ↑ a b c 33 pilotów z Polski RFN w zawodach im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (112), 9 czerwca 1983, s. 1 .
- ↑ a b c d Zacięta walka mistrzów pilotażu i zwycięstwo w Memoriale Żwirki, „Echo Krakowa” (119), 1988, s. 6 .
- ↑ Dziś ostatnia konkurencja Lotu im F. Żwirki, „Echo Krakowa” (219), 16 września 1966, s. 6 .
- ↑ a b c d e f g Krzysztof Lenartowicz triumfatorem XXII Lotu im. Franciszka Żwirki, „Echo Krakowa” (106), 1 czerwca 1981, s. 6 .
- ↑ M. Wieczorek zwycięzcą lotu im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (115), 16 czerwca 1986, s. 6 .
- ↑ a b c d e Lot im. F. Żwirki. Ostatnia eliminacja przed MŚ, „Echo Krakowa” (113), 12 czerwca 1989, s. 8 .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo Lot „Żwirki” najstarszy [online], Aeroklub Krakowski, 30 maja 2017 [dostęp 2023-01-12] .
- ↑ a b Lot im. Fr. Żwirki, „Echo Krakowa” (188), 1977, s. 6 .
- ↑ Lot południowo-zachodniej Polski, „Młody Lotnik” (10), 1929, s. 235 .
- ↑ a b c d e f g h i II-gi Lot Południowo-Wschodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (9), 1930, s. 9 .
- ↑ a b c d e f g h i j III-ci Lot Południowo-Zachodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (9), 1931, s. 215–218 .
- ↑ a b Na Widnokregu, „Skrzydlata Polska” (9), 1931, s. 200 .
- ↑ a b c d e f g Wyniki VII lotu Południowo-Zachodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (190–191), 1936 .
- ↑ a b c d Lot „Żwirki” najtrudniejszy [online], Aeroklub Krakowski, 2 lipca 2015 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ Pismo Organizacyjne 57 Lotu Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki [online], 2019 [dostęp 2023-01-27] .
- ↑ a b Lot Poludniowo-Zachodniej Polski, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (275), 8 października 1929, s. 6 .
- ↑ Na widnokręgu, „Skrzydlata Polska” (9), 1930, s. 2 .
- ↑ a b c d e f g h i Wyniki Sztafetowego raidu lotniczo-samochodowo-motocyklowego i IV-go lotu południowo-zachodniej Polski im. por. Żwirki w Krakowie, „Skrzydlata Polska” (9), 1932, s. 202 .
- ↑ a b c d e f Oficjalne wyniki 5 -go Lotu Południowo-Zachodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (7), 1933, s. 245–247 .
- ↑ a b c d e f Vl-ty Lot im. Franciszka Żwirki, „Skrzydlata Polska” (6), 1935, s. 180–181 .
- ↑ a b c d e f g Henryk Jackowski , VIII. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. kpł. pil. Fr. Żwirki, „Skrzydlata Polska” (6), 1937, s. 135 .
- ↑ a b c d Załoga Dąbkowski-Wójcik wygrywa lot im. Żwirki, „Echo Krakowa” (125), 1 czerwca 1959, s. 4 .
- ↑ a b Lot im. Fr. Żwirki, „Gazeta Krakowska” (137), 13 czerwca 1983, s. 8 .
- ↑ a b c d e Żwirko razy 55, czyli najstarsze na świecie zawody samolotowe [online], Aeroklub Polski, 31 maja 2017 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 61.
- ↑ a b Szydłowski 1986 ↓, s. 62.
- ↑ V-ty Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki, „Skrzydlata Polska” (6), 1933, s. 214 .
- ↑ a b c Vl-ty Lot Południowo-Zachodniej Polski, „Skrzydlata Polska” (5), 1934, s. 144 .
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 62–63.
- ↑ VIII lot południowo-zachodniej Polski im. kpt. Żwirki – rozpoczęty, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (136), 18 maja 1937, s. 3 .
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 63.
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 64.
- ↑ a b c d e f g Tadeusz Malinowski , X lot południowo-zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki, „Skrzydlata Polska” (42), 15 października 1958, s. 4 .
- ↑ Dziś ostatnia konkurencja zawodów im Żwirki 'lot w zacienionej kabinie”, „Echo Krakowa” (230), 3 października 1958, s. 6 .
- ↑ a b c d Z lotów im. Żwirki, „Gazeta Krakowska” (128), 30 maja 1959, s. 2 .
- ↑ Przelot po trasie „łamanej” to trudna konkurencja, „Gazeta Krakowska” (125), 27 maja 1959, s. 2 .
- ↑ Przelot w zakrytej kabinie zakończy dzisiaj zawody im. Fr. Żwirki, „Gazeta Krakowski” (127), 29 maja 1959, s. 6 .
- ↑ a b c XII lot im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (120), 23 maja 1960, s. 1 .
- ↑ a b c Krośnianie wygrywają XII lot im. Żwirki, „Gazeta Krakowska” (127), 30 maja 1960, s. 4 .
- ↑ a b c d Czołowi piloci w/startują dziś z Czyżyn, „Gazeta Krakowska” (121), 23 maja 1960, s. 4 .
- ↑ Trwa walka o najlepsze miejsce na podniebnych szlakach, „Gazeta Krakowska” (123), 25 maja 1960, s. 2 [dostęp 2023-01-27] .
- ↑ Pilot Edmund Mikołajczyk i nawigator Henryk Sienkiewicz z Gliwic zwycięzcami XIII Lotu Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki. „Skrzydlata Polska”. 23/1961, s. 2, 4 czerwca 1961. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b Mikołajczyk i Sienkiewicz zwycięzcami zawodów samolotowych im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (119), 22 maja 1961, s. 6 .
- ↑ a b Aeroklub Gliwice zwycięża w Locie im. Fr. Żwirki, „Gazeta Krakowska” (119), 22 maja 1961, s. 4 .
- ↑ XIII Lot Południowo-Zachodniej Polski im. F. Żwirki rozpoczęty, „Echo Krakowa” (114), 16 maja 1961, s. 6 .
- ↑ Sport samolotowy, „Echo Krakowa” (137), 12 czerwca 1961, s. 6 .
- ↑ a b Gawlik i Bryzgalskl (Katowice) wygrywają, „Echo Krakowa” (150), 28 czerwca 1964, s. 6 .
- ↑ a b c Udane konkurencie XV lotu, „Gazeta Krakowska” (151), 26 czerwca 1964, s. 2 .
- ↑ Górska konkurencja najtrudniejsza dla pilotów, „Gazeta Krakowska” (152), 27 czerwca 1964, s. 2 .
- ↑ Gawlik – Bryzgalski bezkonkurencyjni w Krakowie. „Skrzydlata Polska”. 40/1966, s. 2, 2 października 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ Pokazy akrobacji zobaczymy we wrześniu w Krakowie, „Echo Krakowa” (181), 4 sierpnia 1966, s. 6 .
- ↑ a b c Załoga Aeroklubu Śląskiego zwyciężyła w XVI Locie im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (220), 19 września 1966, s. 1 .
- ↑ a b c Rozpoczyna się XVI Lot im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (215), 13 września 1966, s. 4 .
- ↑ Dobra postawa krakowskich pilotów w XVI Locie im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (216), 14 września 1966, s. 1 .
- ↑ Załoga: Gawlik, Bryzgalski faworytem Lotu im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (217), 15 września 1966, s. 6 .
- ↑ Pilot „Echa” Ryszard Pilch wiceleaderem Lotu im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (218), 16 września 1966, s. 4 .
- ↑ a b c Lot im. Fr. Żwirki zakończony, „Gazeta Krakowska” (231), 29 września 1970, s. 2 .
- ↑ Lot im. F. Żwirki, „Echo Krakowa” (223), 23 września 1970, s. 6 .
- ↑ a b Lot im. Fr. Żwirki, „Gazeta Krakowska” (227), 24 września 1970, s. 2 .
- ↑ Poker po krakowsku. „Skrzydlata Polska”. 23/1978, s. 4, 8 czerwca 1975. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b c Lot im Fr. Żwirki zakończony, „Echo Krakowa” (101), 5 maja 1975, s. 6 .
- ↑ a b c XVIII Lot im. Fr. Żwirki rozpoczęty, „Echo Krakowa” (99), 2 maja 1975, s. 6 .
- ↑ Lot im. Fr. Żwirki, „Echo Krakowa” (100), 3 maja 1975, s. 10 .
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 208.
- ↑ Załogi krakowskie objęły prowadzenie, „Echo Krakowa” (189), 23 sierpnia 1977, s. 6 .
- ↑ Lot im. Fr. Żwirki, „Echo Krakowa” (190), 24 sierpnia 1977, s. 4 .
- ↑ Załóg i krakowskie nie oddają prowadzenia, „Echo Krakowa” (191), 1977, s. 6 .
- ↑ Piloci na start, „Echo Krakowa” (119), 30 maja 1979, s. 6 .
- ↑ a b c d Samoloty, „Echo Krakowa” (122), 4 czerwca 1979, s. 8 .
- ↑ a b c d e f g Samek 1997 ↓, s. 85.
- ↑ Mistrzowie lotniczej precyzji, „Echo Krakowa” (148), 25 czerwca 1984, s. 6 .
- ↑ a b c Łodzianin R. Michalski zwycięzcą Lotu im. F. Żwirki, „Echo Krakowa”, 25 czerwca 1984 .
- ↑ a b Włodzimierz Skalik liderem Lotu im. Franciszka Żwirki, „Echo Krakowa” (123), 22 czerwca 1970, s. 6 .
- ↑ Marian Wieczorek-najlepszy, „Echo Krakowa” (114), 15 czerwca 1986, s. 6 .
- ↑ a b XXVI Lot Południowo-Zachodniej Polsk, „Gazeta Krakowska” (148), 27 czerwca 1987, s. 2 .
- ↑ 40 pilotów na Pobiedniku, „Echo Krakowa” (118), 17 kwietnia 1988, s. 10 .
- ↑ Pamięci Franciszka Żwirki, „Echo Krakowa” (116), 15 czerwca 1988, s. 8 .
- ↑ a b c d e f g h Samek 1997 ↓, s. 86.
- ↑ a b c d e f g h i j Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki [online], Aeroklub Krakowski [dostęp 2024-05-27] (pol.).
- ↑ a b c XXXIII Lot im Żwirki, „Głos: tygodnik nowohucki” (26), 30 czerwca 1995, s. 15 .
- ↑ a b c d e 52. Lot Południowo-Zachodniej Polski – pismo organizacyjne [online], Aeroklub Krakowski, 23 czerwca 2014 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ 53. LPZP im. Franciszka Żwirki – pisma organizacyjne [online], Aeroklub Krakowski, 2 czerwca 2015 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ 54. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki [online], Aeroklub Krakowski, 31 maja 2016 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ a b c d Oficjalne wyniki 54 Lotu Południowo-Zachodniej Polski [online], Aeroklub Krakowski, 26 czerwca 2016 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ 55 Lot Południowo-Zachodniej Polski [online], Aeroklub Krakowski, 13 czerwca 2017 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ a b c d Podium z krakowianami [online], Dziennik Polski, 26 czerwca 2017 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ a b c Michał Wieczorek zwycięzcą 56 Lotu Południowo-Zachodniej Polski [online], Aeroklub Krakowski, 14 maja 2018 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ a b c d 57. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki [online], Aeroklub Częstochowski, 30 maja 2019 [dostęp 2023-01-12] (pol.).
- ↑ a b c d e f 58. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki [online], Aeroklub Krakowski, 2 września 2021 [dostęp 2022-12-22] (pol.).
- ↑ a b c d e f 59. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki rozegrany! [online], Aeroklub Krakowski, 1 czerwca 2022 [dostęp 2022-12-22] (pol.).
- ↑ Częstochowski pilot zwycięzcą najstarszej imprezy sportu samolotowego na świecie [online], wCzestochowie.pl [dostęp 2023-01-27] .
- ↑ a b c d e f Michał Wieczorek z Aeroklubu Krakowskiego zwycięzcą 60. Lotu Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki [online], Aeroklub Krakowski, 15 maja 2023 [dostęp 2024-10-27] (pol.).
- ↑ 60. Lot Południowo Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki – najstarsza impreza sportu samolotowego na świecie już w czwartek w Pobiedniku Wielkim! [online], Aeroklub Krakowski, 10 maja 2023 [dostęp 2024-10-27] (pol.).
- ↑ a b c d e f g 61. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki rozstrzygnięty! [online], Aeroklub Krakowski, 24 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-27] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Szydłowski (red.): Polskie lotnictwo sportowe. Kraków: KAW, 1986. ISBN 83-03-01157-X. OCLC 803064028.
- Andrzej Samek (red.): Polskie lotnictwo sportowe. Almanach tom II. Kraków: SO Wydawnictwo, 1997. ISBN 83-902156-8-3. OCLC 1262362969.
- Marcin Wieczorek. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki. „Skrzydlata Polska”. Nr 3(2521)/2023, s. 46-51, marzec 2023. Warszawa: Agencja Lotnicza Altair. ISSN 0137-866X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Marcin Wieczorek , Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki – najstarszy [online], dlapilota.pl [dostęp 2022-12-22] .