Lucio Dalla – Wikipedia, wolna encyklopedia

Lucio Dalla

Data i miejsce urodzenia	4 marca 1943 Bolonia
Data i miejsce śmierci	1 marca 2012 Montreux
Gatunki	pop, rock
Zawód	piosenkarz, kompozytor
Aktywność	1964–2012
Wydawnictwo	RCA Italiana, Sony, BMG
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Lucio Dalla (ur. 4 marca 1943 w Bolonii, zm. 1 marca 2012 w Montreux w Szwajcarii) – włoski piosenkarz i kompozytor. Nagrał wiele albumów, sprzedanych w milionach egzemplarzy pod szyldem wytwórni RCA, Sony i BMG. Skomponował również ścieżki dźwiękowe do filmów i programów telewizyjnych^[1]. Otrzymał doktorat honoris causa przyznany mu przez Uniwersytet Boloński^[2]. Najbardziej znaną kompozycją artysty jest piosenka „Caruso”, która rozeszła się w wielomilionowym nakładzie^[3][4]

Jako młody człowiek Lucio Dalla zaczął grać na akordeonie i klarnecie. Po przeprowadzce do Rzymu wstąpił do zespołu Second Roman New Orleans Jazz Band, a w 1960 roku – do zespołu Flipper. Przełom nastąpił w 1963 roku, kiedy – w trakcie konkursu wokalnego Cantagiro – Gino Paoli zaoferował mu swoje usługi jako producent. Rok później Dalla nagrał swoje pierwsze piosenki dla wytwórni RCA: „Lei” i „Ma questa sera”, które jednak nie zdobyły powodzenia. W 1966 roku zadebiutował na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo, podczas którego wykonał piosenkę „Paff ... bum”, wspólnie z zespołem The Yardbirds. W tym samym roku ukazał się debiutancki album artysty, zatytułowany 1999. W 1967 roku Dalla wystąpił jako support Jimiego Hendrixa na koncercie w klubie Piper w Mediolanie^[5].

W 1970 roku Lucio Dalla wydał album Terra di Gaibola, zawierający piosenkę „Occhi di ragazza”, z którą Gianni Morandi reprezentował Włochy podczas 15. Konkursu Piosenki Eurowizji. Rok później ukazała się płyta pt. Storie di casa mia, którą promowały utwory „Il gigante e la bambina”, „Itaca”, „La casa in riva al mare”. W latach 1974–1977 współpracował z bolońskim poetą Roberto Roversim, efektem tej współpracy były trzy znaczące albumy: Il giorno aveva cinque teste, Anidride solforosa i Automobili. W 1977 roku Dalla zdecydował się sam pisać teksty do swoich piosenek, które ukazały się na albumach Com'è profondo il mare (1977) i Lucio Dalla (1979; hity „Anna e Marco” i „L'anno che verrà”)^[5]. Ten ostatni zajął 1. miejsce na liście najlepiej sprzedawanych albumów we Włoszech w 1979 roku^[6]. W tym samym roku wspólnie z kolegą Francesco De Gregorim Dalla odbył trasę koncertową Banana Republic udokumentowaną albumem live pod tym samym tytułem^[5]. Album ten zajął 2. miejsce na liście najlepiej sprzedawanych albumów we Włoszech w 1979 roku^[6]. Wydany w 1980 roku album Dalla ponownie zajął 1. miejsce, tym razem na liście najlepiej sprzedawanych albumów we Włoszech w 1980 roku^[7].

Lata 80. stały się dla artysty dekadą popularności i rekordowych sprzedaży jego płyt: Telefonami Tra Vent'Anni (1981), 1983 (1983), Viaggi organizzati (1984), Bugie (1985) i Dallamericaruso (1986). Na tym ostatnim znalazła się piosenka „Caruso”, uznana przez krytyków za arcydzieło. Sprzedana została w wielomilionowym nakładzie, w trzydziestu wersjach, w tym w wykonaniu Luciano Pavarottiego. Ocenia się, że tylko ta wersja utworu znalazła około 9 mln nabywców^[3][4]. W 1988 roku Dalla nagrał z Giannim Morandim wspólny album Dalla/Morandi, po wydaniu którego odbył udane tournée po Włoszech^[5].

W 1990 roku w telewizji Dalla zaprezentował swoją nową piosenkę „Attenti al lupo” i kolejny album Cambio, sprzedany w ok. 1 400 000 egzemplarzy. W 1994 roku artysta wydał album Henna a 1996 Canzoni, sprzedany w ilości ponad 1 300 000 egzemplarzy. W sezonach letnich 1998 i 1999 wystąpił z towarzyszeniem Orkiestry Symfonicznej Musica Sinfonica di 76 śpiewając swoje najbardziej znane utwory w aranżacjach orkiestrowych. Dekadę lat 90. zamknął albumem Ciao, wydanym 9 września 1999 roku, dokładnie 33 lata po wydaniu swego debiutanckiego albumu. Album Ciao zdobył status podwójnej platyny^[5].

12 października 2001 wydał album Luna Matana. Oprócz działalności autorskiej i piosenkarskiej Lucio Dalla był także łowcą talentów. W rodzinnej Bolonii założył wytwórnię Pressing S.r.l., która wylansowała takich wykonawców jak: Stadio, Ron, Luca Carboni, Samuele Bersani a także przyczyniła się do artystycznego odrodzenia Gianniego Morandiego. Dalla dał się również poznać jako kompozytor muzyki filmowej pisząc ścieżki dźwiękowe do filmów m.in. Mario Monicellego, Michelangelo Antonioniego i Michele Placido. Otworzył własną galerię sztuki No Code w Bolonii. Lucio Dalla był autorem udanych programów telewizyjnych: Te vojo bene assaie, Capodanno, RaiUno – Taxi, Rai Tre – S.Patrignano. W 2008 roku wystawił na scenie Operę Żebraczą (z librettem Johna Gaya), w której wystąpili piosenkarka i aktorka Angela Baraldi oraz Peppe Servillo z Avion Travel^[5]. W lipcu tego samego roku artysta zaprezentował oficjalny hymn włoskiej reprezentacji olimpijskiej, zatytułowany „Un uomo solo può vincere il mondo” (pol. „Człowiek może zwyciężyć świat”), skomponowany z okazji Igrzysk Olimpijskich w Pekinie^[8]. 10 października 2009 roku w radio został wyemitowany singel artysty „Puoi sentirmi?”, promujący album Angoli nel cielo. W roku 2010, w trzydzieści lat po „Banana Republic”, artysta dał wspólny koncert z Francesco De Gregorim. W lutym 2012 ponownie wystąpił na festiwalu Piosenki Włoskiej w Sanremo, akompaniując młodemu wykonawcy Carone Pierdavide wykonującemu piosenkę „Nanì”, której Dalla był współautorem. Kilka dni później, 1 marca 2012, podczas trasy koncertowej w szwajcarskim Montreux (Szwajcaria) Lucio Dalla zmarł nagle na atak serca^[5].

• Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 3 listopada 2003 roku na wniosek prezydenta Republiki Włoskiej^[9]
• Komandor Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 27 grudnia 1986 na wniosek Rady Doradczej premiera Republiki Włoskiej^[10]

• 1966 – 1999^[a]
• 1969 – Geniale
• 1970 – Terra di gaibola
• 1971 – Storie di casa mia
• 1973 – Il giorno aveva cinque teste
• 1975 – Anidride solforosa
• 1976 – Automobili
• 1977 – Com'è profondo il mare
• 1978 – Live @ RTSI (live)
• 1979 – Lucio Dalla
• 1979 – Banana Republic (live, z Francesco De Gregorim)
• 1980 – Dalla
• 1981 – Lucio Dalla
• 1983 – Dalla
• 1984 – Viaggi organizzati
• 1985 – Bugie
• 1986 – Dallamericaruso (live)
• 1988 – Dalla/Morandi
• 1988 – Dalla/Morandi In Europa
• 1990 – Cambio
• 1992 – Amen
• 1994 – Henna
• 1996 – Canzoni
• 1999 – Ciao
• 2001 – Luna matana
• 2002 – Caro amico ti scrivo
• 2003 – Lucio
• 2006 – 12000 Lune
• 2007 – Il contrario di me
• 2008 – La neve con la Luna
• 2009 – Angoli nel cielo
• 2010 – Work in Progress

• Lucio Dalla w bazie IMDb (ang.)
• Lucio Dalla na Discogs (ang.)