Macheront – Wikipedia, wolna encyklopedia

Twierdza Macheront

Twierdza Macheront widziana od wschodu
Państwo	Jordania
Rozpoczęcie budowy	ok. 90 p.n.e.
Zniszczono	57 p.n.e., 71 n.e.
Odbudowano	30 p.n.e.
Położenie na mapie Jordanii Twierdza Macheront
31°34′02″N 35°37′27″E/31,567222 35,624167
Multimedia w Wikimedia Commons

Macheront (arab. Jebel al-Misznaqa lub ِقلة المشناقى Qalaat al-Misznaqa; łac. Machærus) − forteca Heroda Wielkiego usytuowana na szczycie pustynnego wzgórza na wschód od Morza Martwego (739 m n.p.m.), pomiędzy dolinami Wadi Zarka oraz Wadi Mudżib w Jordanii.

Arabska nazwa fortecy („forteca ścięcia”) jest odwołaniem do przypuszczalnego miejsca męczeństwa św. Jana Chrzciciela^[1][2][3] (epizod ten lokalizuje na Macheronte również historyk żydowski Józef Flawiusz).

Fortecę na Macheroncie wzniósł około 90 r. p.n.e. Hasmonejczyk Aleksander Janneusz^[4]. Zburzył ją w czasach Pompejusza generał Gabiniusz^[5] w 57 r. p.n.e. Odbudował ją Herod Wielki jako fortecę nadzorującą wschodnie rubieże królestwa w 30 p.n.e. Po śmierci władcy przeszła we władanie jego syna Heroda Antypasa, panującego w latach od 4 p.n.e. do 39 n.e. Zgodnie z informacją zawartą w Starożytnościach żydowskich Józefa Flawiusza, to właśnie w tym okresie miał przebywać w fortecy i zostać ścięty Jan Chrzciciel^[6].

Po detronizacji i wygnaniu Antypasa w 39 Macheront przeszedł w ręce Heroda Agryppy, do jego śmierci w 44. Następnie twierdza była pod kontrolą Rzymian. Żydzi ponownie przejęli kontrolę nad fortecą podczas pierwszego powstania żydowskiego w 66^[7]. Po zdobyciu Herodionu Lucyliusz Bassus oblegał Macheront w 71. Rzymianie usypali specjalną rampę, by dostać się na wzgórze. Żydzi skapitulowali jednak, zanim Rzymianie przedsięwzięli atak. Pozwolono rebeliantom na opuszczenie fortecy, zrównano ją jednak z ziemią.

Józef Flawiusz przedstawił dokładny opis Macherontu w napisanej ok. 75 roku Wojnie żydowskiej^[8]. Platforma szczytowa, który znajduje się na wysokości 1100 m powyżej poziomu Morza Martwego, otoczona jest spadzistymi stokami, stanowiącymi jej naturalne zabezpieczenie. Herod wzniósł solidną fortecę, której fortyfikacje miały zabezpieczać przed sąsiadującymi Arabami.

W strukturze budowli herodiańskiej wyróżniają się termy z takimi elementami, jak: apodyterium, tepidarium, calidarium, laconicum i frigidarium^[9].

Macheronte zidentyfikował U. Seetzen w 1807. Wykopaliska w latach 1978–1981 przeprowadzili archeolodzy włoscy, franciszkanie o. Virgilio Corbo oraz Stanislao Loffreda z Jerozolimskiego Studium Biblijnego. Po roku 1990 prace badawcze i restauracyjne kontynuował o. Michele Piccirillo. Archeolodzy wyróżnili dwa okresy zasiedlenia tego miejsca: 90–55 przed Chr. oraz 30 przed Chr. – 72 po Chr.

• Loffreda S., La ceramica di Macheronte e dell'Herodion (90 a.C. - 135 d.C.), Jerusalem 1996.
• Corbo V., La fortezza di Macheronte. Rapporto preliminare della prima campagna di scavo: 8 settembre - 28 ottobre 1978, Liber Annuus (1978) 28: 217-238.
• Corbo V., La reggia-fortezza erodiana. Rapporto preliminare alla seconda campagna di scavo: 3 settembre- 20 ottobre 1979, Liber Annuus (1979) 29: 315-326.
• Corbo V., La fortezza di Macheronte (Al-Mishnaqa). Rapporto preliminare alla terza campagna di scavo: 8 settembre - 11 ottobre 1980, Liber Annuus (1980) 30, 365-376.
• Corbo, V., Loffreda S., Nuove scoperte alla fortezza di Macheronte. Rapporto preliminare alla quarta campagna di scavo: 7 settembre-10 ottobre 1981, Liber Annuus (1981) 31: 257-286.
• Piccirillo M., Le monete della fortezza di Macheronte (El-Mishnaqa), Liber Annuus (1981) 30: 403-414.

• The Fortress of Machaerous [online], Franciscan Archeological Institute [dostęp 2006-04-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-24]  (ang.).
• Machaerus (Jordan) [online], Roman aqueducts  (ang.).