French
DeutschMary Cartwright – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | matematyczka, |
| Narodowość | |
| Edukacja | nauczanie domowe, |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | Uniwersytet Oksfordzki, |
| Odznaczenia | |
 | |
Mary Lucy Cartwright (ur. 17 grudnia 1900 w Aynho, Northamptonshire, zm. 3 kwietnia 1998 w Cambridge) – angielska matematyczka, jedna z twórców podstaw teorii chaosu[1], Mistress Girton College (Cambridge) w latach 1949–1968[2], pierwsza kobieta, która otrzymała Medal Sylvestera (1964)[3], członek Council of Royal Society, prezes London Mathematical Society[4][5], odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego II klasy (DBE).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Dzieciństwo i młodość
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w roku 1900 jako córka wikarego (później rektora) w Aynho. Miała młodszego brata, Fryderyka, który uczęszczał do Rugby School (w przyszłości został wiceprezesem British Steel Corporation, BSC)[1]. Mary początkowo uczyła się w domu, pod opieką guwernantek, a następnie w różnych szkołach, m.in. w Godolphin School[6] w Salisbury[1].
Studiowała matematykę w St Hugh's College (Uniwersytet Oksfordzki) w latach 1919–1923[7]. Początkowo napotykała trudności. Uważała, że ma zbyt słabe przygotowanie ze szkoły – myślała nawet o zmianie kierunku studiów na historię. Zrezygnowała z tych planów pod wpływem zajęć wieczorowych, prowadzonych przez G.H. Hardy’ego (University of Cambridge)[1]. Studia ukończyła w drugim roku od chwili przyznania kobietom praw do uzyskiwania stopni naukowych w tej uczelni[7].
Po studiach była przez cztery lata nauczycielką matematyki w szkołach[7]. W roku 1928 podjęła pracę doktorską w University of Cambridge pod kierunkiem G.H. Hardy’ego i E.C. Titchmarsha[8]; uzyskała stopień PhD w dziedzinie matematyki w roku 1930, na podstawie pracy The Zeros of Integral Functions of Special Types[7][9].
Kariera zawodowa
[edytuj | edytuj kod]W latach 1923–1928 Mary Cartwright pracowała jako nauczycielka matematyki w Alice Ottley School[a] (1923–1927) i Wycombe School[b] (1927–1928). Od roku 1933 była związana z Cambridge University[8], zajmując stanowiska[10]:
- 1935–1959 – lecturer[c],
- 1959–1968 – reader[d] Theory of Functions,
- 1935–1998 (do roku śmierci) – Girton College, Cambridge:
- – kierownik Studies in Mathematics (1935–1948),
- – Mistress Girton College (1949–1968).
Była również profesorem wizytującym[10].
Galeria
[edytuj | edytuj kod].jpg)
do zachowania chaotycznego.
Publikacje (wybór)
[edytuj | edytuj kod]W pracy Fascinating mathematical people. Interviews and memoirs (D. Albers, G. Alexanderson, 2011) wymieniono pozycje dorobku Mary Cartwright[8]:
- Non-linear vibrations: A chapter in mathematical history, Mathematical Gazette, 36 (1953): 81–88,
- Mathematics and thinking mathematically, American Mathematical Monthly, 77 (1970): 20–28,
- Some points in the history of the theory of nonlinear oscillations, Bulletin of the Institute for Mathematics and Its Applications, 10 (1974): 329–33,
- John Edensor Littlewood, FRS, FRAS, hon FIMA. Bulletin of the Institute for Mathematics and Its Applications, 12 (1976), 87–90.
Jej dorobek naukowy jest również omawiany w pracach innych autorów, np.[8]:
- C. Godfrey, A.W. Siddons, Modern Geometry, Cambridge: Cambridge University Press, 1908,
- S. L. McMurran, J. J. Tattersall, The mathematical collaboration of M.L. Cartwright and J.E. Littlewood, American Mathematical Monthly, 103 (1996): 833–845,
- S. L. McMurran, J. J. Tattersall, Cartwright and Littlewood on Van der Pol’s equation, Contemporary Mathematics, 208 (1997): 265–276.
Uhonorowanie
[edytuj | edytuj kod]Mary Lucy Cartwright została w roku 1969 odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego, z honorowym tytułem Dame; otrzymała również inne honorowe tytuły i medale[4][8][10]:
- 1947 – członkostwo Royal Society (jako pierwsza kobieta-matematyk),
- 1950 – British Mathematical Colloquium plenary speaker[g] (rekomendacja: G.H. Hardy i J.E. Littlewood),
- 1951 – British Mathematical Colloquium morning speaker,
- 1961–1963 – President London Mathematical Society (LMS),
- 1964 – Medal Sylvestera za wybitny wkład do analizy i teorii funkcji zmiennych rzeczywistych i zespolonych od Royal Society,
- 1968 – De Morgan Medal od London Mathematical Society[11],
- 1968 – członkostwo Royal Society of Edinburgh.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Szkoła została założona w roku 1883 przez Alice Ottley – pioniera edukacji dla dziewcząt – która kierowała nią do roku śmierci (1912). Została pochowana z napisem In Thy Light we shall see Light; zob. School Values.
- ↑ Wycombe School – szkoła założona przez Frances Dove (później Dame Frances Dove) w roku 1896. Frances Dove wskazała trzy cele szkoły: rozwój talentów każdego ucznia, rozpowszechnianie świadomości istnienia Boga i zrozumienie potrzeb innych; zobacz – www.wycombeabbey.com.
- ↑ W Wielkiej Brytanii znaczenie słowa lecturer nie odpowiada nazwom takich polskich stanowisk, jak lektor-nauczyciel języków obcych, lektor filmowy lub lektor upoważniony do czytania Pisma Świętego; termin oznacza stanowisko akademickie; zobacz np. Academic Promotion to Senior Lecturer, Reader, and Professor w University of London.
- ↑ Reader, to jedno ze stanowisk akademickich w Wielkiej Brytanii; zobacz np. – Regulations and Procedures for the Conferment of the Titles of Professor and Reader.
- ↑ Dieter Gaier (1928–2002) – niemiecki matematyk, zasłużony w dziedzinie teorii funkcji i teorii aproksymacji; zob. książki, liczba publikacji i cytowań, studenci.
- ↑ Sir Edward Collingwood (1900–1970) – angielski matematyk, naukowiec, członek Royal Society, Royal Society of Edinburgh i innych stowarzyszeń naukowych, odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego; zob. biografia.
- ↑ British Mathematical Colloquium plenary speaker – lista ok. 200 mówców plenarnych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Dame Mary Cartwright; Mistress of Girton whose mathematical work formed the basis of chaos theory. [w:] Obituaries Electronic Telegraph [on-line]. cwp.library.ucla.edu, 11 kwietnia 1998. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
- ↑ Mistresses. [w:] Strona internetowa Girton College [on-line]. [dostęp 2013-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-22)]. (ang.).
- ↑ Sylvester Medal. [w:] Strona internetowa Royal Society > Awards [on-line]. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
- ↑ a b J.J. O’Connor, E F Robertson: Dame Mary Lucy Cartwright. [w:] Biography [on-line]. School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
- ↑ A Point of View: Mary, queen of maths. [w:] BBC News Magazine [on-line]. www.bbc.co.uk, 8 marca 2013. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
- ↑ Godolphin School > History. [w:] Strona internetowa szkoły [on-line]. www.godolphin.org. [dostęp 2013-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-14)]. (ang.).
- ↑ a b c d Dame Mary Lucy Cartwright. [w:] Biographies of Women Mathematicians [on-line]. Agnes Scott College in Atlanta. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
- ↑ a b c d e James Tattersall, Shawnee McMurran: Eight; Dame Mary L. Cartwright. [w:] Fascinating mathematical people. Interviews and memoirs – TiERA [on-line]. s. 129–145 (148–164). [dostęp 2016-01-11]. (ang.).
- ↑ Mary Cartwright: The Zeros of Integral Functions of Special Types (p. II). [w:] Quarterly Journal of Mathematics Volume os-2, Issue 1, doi:10.1093/qmath/os-2.1.113 [on-line]. Oxford University Press, 1931. s. 113–129. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
- ↑ a b c Freeman Dyson, William Newman: Mary Lucy Cartwright 1900–1998. [w:] Contributions of 20th Century Women to Physics, CWP [on-line]. University of California. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
- ↑ List of LMS prize winners. [w:] London Mathematical Society > Prizes [on-line]. London Mathematical Society. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Portret Dame Mary Cartwright. bbc.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]., Hans Schwarz, 1961, olej na desce, 129×84,2 cm, kolekcja: Girton College, University of Cambridge.