Melonowcowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Melonowcowate
	; Melonowiec właściwy (Carica papaja)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	melonowcowate
	Nazwa systematyczna
	Caricaceae Dumort.; Anal. Fam. Pl.: 37, 42. 1829, nom. cons.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Melonowcowate (Caricaceae Dumort) – rodzina roślin należąca do rzędu kapustowców (Brassicales). Należy tu 6 rodzajów z 34^[2]–35^[3] gatunkami. Występują głównie w tropikalnej części Ameryki Południowej i Środkowej, tylko jeden rodzaj (Cylicomorpha) w tropikalnej Afryce^[2]^[3]. Owoce wszystkich przedstawicieli są jadalne i lokalnie spożywane, jednak tylko melonowiec właściwy ma znaczenie ekonomiczne. Gatunek ten został szeroko rozprzestrzeniony w tropikach. Z rośliny tej pozyskuje się papainę – enzym powodujący rozkład białek. Wykorzystywany jest on w medycynie oraz w kuchni – do zmiękczania i nadawania kruchości daniom mięsnym^[3].

Morfologia

Pokrój: Drzewa i krzewy o często zgrubiałych i uzbrojonych w ciernie łodygach, rzadko pnącza (Jarilla). Pędy zawierają mleczny lub żółty sok mleczny. Pędy Horovitzia cnidoscoloides pokryte są kolącymi włoskami^[3].
Liście: Skrętoległe, skupione na końcach pędów. Blaszka pojedyncza lub dłoniasto podzielona, całobrzega lub głęboko wcinana^[3].
Kwiaty: Zwykle jednopłciowe (rośliny najczęściej dwupienne, rzadziej jednopienne). Wolnych działek kielicha jest 5. W kwiatach męskich korona powstaje z 5 płatków zrośniętych w wąską rurkę. U jej nasadę znajdują się miodniki. Pręcików jest 10, w dwóch okółkach. Często występują także płonne prątniczki. Korona kwiatów żeńskich składa się z pięciu szeroko rozpostartych płatków. Zalążnia górna zbudowana jest z 5 owocolistków tworzących pięć komór. Słupek zwieńczony jest rozgałęzionym znamieniem^[3].
Owoce: Soczyste jagody z licznymi nasionami ułożonymi w 5 rzędach^[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana w stosunku do moringowatych w obrębie rzędu kapustowców.

kapustowce

	Akaniaceae

	Tropaeolaceae – nasturcjowate

	Moringaceae – moringowate

	Caricaceae – melonowcowate

Setchellanthaceae

Limnanthaceae – limnantesowate

Koeberliniaceae

Tiganophytaceae

	Bataceae

	Salvadoraceae

Emblingiaceae

Pentadiplandraceae

	Resedaceae – rezedowate

	Gyrostemonaceae

Tovariaceae

Capparidaceae – kaparowate

	Cleomaceae

	Brassicaceae – kapustowate

Wykaz rodzajów^[4]

Carica L. – melonowiec
Cylicomorpha Urb.
Horovitzia V. M. Badillo
Jacaratia A.DC.
Jarilla Rusby
Vasconcellea A. St-Hilaire

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Violanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd melonowce (Caricales L.D. Benson), rodzina melonowcowate (Caricaceae Dumort.)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 404-405. ISBN 978-1-842466346.
↑ List of Genera in CARICACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-10-23] (ang.).
↑ Crescent Bloom: Caricaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-05-13]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[christenhusz-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 404-405. ISBN 978-1-842466346.

[4] List of Genera in CARICACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-10-23] (ang.).

[5] Crescent Bloom: Caricaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-05-13]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]